Doğu Karadeniz Bölgesi Sahil Kuşağındaki Elma Genetik Materyalinin Mikro Çoğaltım Potansiyelinin Belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 80 - 84, 31.03.2016

Hatice Dumanoğlu , Ahmet Aygün , Veli Erdoğan , Ümit Serdar , Özgün Kalkışım , Mine Akşehirli Pakyürek Gizem Güler , Kubilay Baştaş Salih Maden

Öz

Bu çalışmada, elma (Malus spp.) gen kaynakları bakımından önde gelen Doğu Karadeniz Bölgesi’nin sahil kuşağındaki 75 elma genotipinin, geç uyanan, kara leke ve/veya ateş yanıklığı hastalıklarına dayanıklı klon anaç olarak kullanılabilmesine yönelik etkin bir mikro çoğaltım protokolü geliştirilmiştir. Bu protokol kapsamında 1) başlangıç aşamasında kahverengileşme ve enfeksiyon sorunlarına karşı eksplantlar soğuklamasını tamamlamış 1 yaşlı dallardan sürdürülen sürgünlerin uçlarından alınmış, %0.1’lik civa klorür solüsyonunda 2.5 dakika dezenfekte edilmiş; 2) besin ortamı olarak 1.0 mg/l BA (benziladenin), 0.3 mg/l GA3 (gibberellik asit), 2 ml/l dozunda PPM (Plant Preservative Mixture), 30 g/l sakaroz ve 7 g/l agar katılmış Murashige ve Skoog ortamı esas alınmış, ilk kültürlere 4.0 g/l aktif kömür ilave edilmiş; 3) mikro çelikler 3.0 mg/l IAA, 1.0 g/l PVA (polivinil alkol) ve 25 mg/l kazein hidrolizat katılmış makro element düzeyi ½ kuvvetindeki MS ortamı üzerinde ve ilk 1 hafta karanlık uygulaması ile köklendirilmiş; 4) in vitro bitkicikler Jiffy-7 şişen tabletlere dikildikten sonra sıcaklık ve nem kontrollü serada plastik tüneller altında 3 haftalık süreçte dış koşullara alıştırılmıştır. Çalışmada kültürlerdeki canlılık oranı %80-100, sürgün oluşturma oranı %50-100, sürgün çoğalma katsayısı 1.3 ile 7.2, köklenme oranı %5.0 ile %95.9, ortalama kök sayısı 1.0-6.7 adet ve dış koşullara alıştırma başarısı %40.0 ile %85.7 arasında değişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Elma , Malus , mikro çoğaltım , Doğu Karadeniz Bölgesi

Determination of Micropropagation Potential of Apple Genotypes from Coastal Range of Eastern Black Sea Region

Öz

An affective micropropagation protocol was developed for 75 apple genotypes which are intended to use as a clonal rootstock for late leafing and resistant to scab and/or fire blight diseases from the coastal range of Eastern Black Sea Region which is an important area for apple (Malus spp.) genetic resources. In this protocol, 1) the explants were collected from the shoot tips of one year old chilled and forced shoots and sterilized with 0.1% HgCl2 solution for 2.5 min in order to prevent browning and infection in the beginning of the culture; 2) Murashige and Skoog medium supplemented with 1.0 mg/l BA, 0.3 mg/l GA3, 2 ml/l PPM, 30 g/l sucrose and 7 g/l agar was used as culture medium and 4.0 g/l active carbon was added to the medium at the initial cultures; 3) microcuttings were rooted in ½ MS medium containing 3.0 mg/l IAA, 1.0 g/l PVA and 25 mg/l casein hydrolysate and dark conditions were applied for the initial week; 4) in vitro plantlets planted in Jiffy-7 tablets were acclimated for three weeks under plastic tunnels in temperature and humidity controlled greenhouse. The results showed that survival rate was 80-100%, proliferation rate was 50-100%, proliferation coefficient was 1.37.2, rooting rate was 5-95.9%, root number was 1.0-6.7 and acclimatization success was 40-85.7%.

Anahtar Kelimeler

Apple , Malus , micropropagation , Eastern Black Sea Region

Kaynakça

• Castillo, A., Cabrera, D., Rodríguez, P., Zoppolo, R., Robinson, T., Canhoto, J.M., Correia, S.I. 2015. In vitro micropropagation of CG41 apple rootstock. Acta Horticulturae 1083:569576.
• Ciccotti, A.M., Bisognin, C., Battocletti, I., Salvadori, A., Herdemertens, M., Wallbraun, M., Jarausch, W., Hanke, M.V., Dunemann, F., Flachowsky, H., 2009. Micropropagation of Malus sieboldii hybrids resistant to apple proliferation disease. Acta Horticulturae 839:35-41.
• Dumanoğlu, H., Aygün, A., Erdoğan,V., Serdar, Ü., Kalkışım,Ö., Baştaş, K., Maden, S., 2013. Doğu Karadeniz Bölgesi Sahil Kuşağındaki elma genetik materyalinin, kara leke ve ateş yanıklığı hastalıklarına dayanıklılık, geç çiçeklenme ve meyve özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Tübitak 109O197 no.lu Proje Sonuç Raporu, Ankara.
• Magyar-Tábori, K., Dobránszki, J., Hudák, I., 2011. Effect of cytokinin content of the regeneration media on in vitro rooting ability of adventitious apple shoots. Scientia Horticulturae, 129(4):910-913.
• Murashige,T., Skoog, F. 1962. A revised medium for rapid growth and bioassays with tobacco tissue cultures. Physiol. Plant. 15:473-497.
• Paprštein, F., Sedlák, J., Canhoto, J.M., Correia, S.I., 2015. Micropropagation of Czech apple cultivars. Acta Horticulturae 1083:267-271.
• Sun, H., Bell, R.L., Xin, L. 2009. Effect of polyvinyl alcohol on in vitro rooting capacity of shoots in pear clones (Pyrus communis L.) of different ploidy. Plant Cell Tissue Organ Culture 99:299-304.
• Sun, Q.R, Sun, H.Y., Bell, R.L., Li, L.G., Xin, L., Tao, J.H., Li, Q. 2014. Optimisation of the media for in vitro shoot proliferation and root induction in three new cold-hardy and dwarfing or semi-dwarfing clonal apple rootstocks. Journal of Horticultural Science and Biotechnology, 89(4):381-388.
• Wang, M.M., Ma, X.Y., Zhang, X.Y., Xu, J.Z. 2014. Study on rapid micropropagation technique of shoot tip culture of cold-resistant apple dwarf rootstock 71-3-150. Journal of West China Forestry Science 43(6):44-47.