Amasya Elması Genotiplerinin Verim ve Kalite Parametreleri Üzerine Klon Anaçların Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 122 - 125, 31.03.2016

Nejdet Kaplan , Muharrem Özcan

Öz

Ülkemizin en önemli yerli elma çeşidi olan Amasya Elması; kırmızı parlak rengi, kendine özgü misket kokusu, sert-beyaz eti ve adi muhafaza koşullarında bile uzun süre saklanabilmesi gibi çok olumlu özellikleri ile bilinmektedir. Elma klon anaçlarının Samsun koşullarında Amasya Elması genotiplerinin verim ve kalite parametreleri üzerine etkilerini belirlemek amacını güden bu çalışma 2002-2012 yılları arasında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsünün ‘Çınarlık Deneme Alanı’nda tesis edilen bahçede yürütülmüştür. Çalışmada 4 elma klon anacı (M9, M26, MM 106, MM 109), 14 Amasya Elması genotipi [Amasya Elması, Kaşel 20, Kaşel 31, Kaşel 37 çeşitleri ile 05 AE 09, 05 AE 13, 05 AE 15, 05 AE 21, 05 AE 22, Amasya Yıldızı (05 AE 31), 60 AE 04, 60 AE 08, 60 AE 12, Mehveş (60 AE 20) klonları] olmak üzere toplam 56 kombinasyon yer almıştır. Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller deneme deseninde kurulan çalışmada 2005 yılından itibaren 8 yıl boyunca her kombinasyonun verim değerleri alınmış, meyve örneklerinin pomolojik ve teknolojik analizleri yapılmıştır. Alınan değerlere istatistiki analiz uygulanarak farklılıklar ortaya konmuştur. Bu çalışma ile klonal elma anaçlarının, 14 farklı Amasya Elması genotipinde verim ve kalite parametreleri üzerine etkisi belirlenmiştir. Böylece Orta Karadeniz Bölgesinde klasik meyvecilikten modern meyveciliğe geçişte klonal anaç seçiminde, dikim sıklıklarının belirlenmesinde ve kombinasyonların oluşturulmasında üreticiler için gerekli veriler sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Amasya Elması , klon anaçları , sık dikim

Effect of A Clonal Rootstock on Amasya Apple Genotypes Yield and Quality Parameters

Öz

Amasya cv. apple is the most important indigenous varieties of apples in our country , it has shiny red color, peculiar limy smell, firm-white pulp and it can be stored for a long time, even in ordinary storage conditions. This study was conducted on orchard established in Çınarlık Experiment Station at The Black-Sea Agricultural Research Institute from 2002 to 2012 to determine the effect of some apple clone on yield and quality parameters of apple cultivars (cv. Amasya) under Samsun province conditions in Turkey. There were total 56 combinations consisted of 4 apple rootstock (M9, M26, MM 106 and MM 109) and 14 cultivars of Amasya [Amasya Elması (05 AE 32), Kaşel 20, Kaşel 31, Kaşel 37 çeşitleri ile 05 AE 09, 05 AE 13, 05 AE 15, 05 AE 21, 05 AE 22, Amasya Yıldızı (05 AE 31), 60 AE 04, 60 AE 08, 60 AE 12 ve Mehveş (60 AE 20)] Pomological and technological analysis of fruit samples and yields were evaluated of each combination during 8 years beginning from 2005. Applying statistical analysis has been demonstrated to be of value differences. The effect of some apple clone rootstocks on yield and quality parameters of 14 genotypes of Amasya apple cultivars was determined by this research. Consequently, required data was obtained for producers regarding the selection of clone rootstock for modern fruit growing instead of conventional techniques, determination of the plant spacing and formation of the combinations.

Anahtar Kelimeler

Amasya apple , clonal rootstock , high plant density

Kaynakça

• Akça Y., Sağlamer, M., 1999. Tokat ekolojik koşullarında elma yetiştiriciliğinde uygun anaç × çeşit × dikim sıklığı kombinasyonlarının saptanması. 3. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 14-17 Eylül 1999.
• Burak, M., Büyükyılmaz, M., Öz, F., 1997. Granny Smith elma çeşidinin farklı anaçlar üzerindeki verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, Yalova.
• Camai M., Widmann L., 1982. Intensive plantings with Red Delicious spur clones: Esperienze e Ricerhe, Stazione Sperimentale Agraria Forestale di S. Michele all'Adige, 12:33-42.
• FAO, 2015. www.faostat.fao.org (Erişim: 2015).
• Kaplan., N. Macit., İ., 2009. Samsun koşullarında bazı elma çeşitlerinin bitkisel gelişimi ve verimliliği üzerine elma klon anaçlarının etkisi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2(2):159-166.
• Kaplan, N., Özcan, M., Koç, A., Macit., İ., 2011. Amasya Elması genotiplerinin bitkisel gelişimi üzerine klon anaçlarının etkisi 6. Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-8 Ekim 2011, Şanlıurfa.
• Kaplan, N., Ozcan., M., Çelik M., 2003. Clonal selection in apple (Malus Domestica Borkh Cv. Amasya) Pak. J. Bot., 35(4):571-578.
• Mika, A., Krawiec A., 1999. Effect of in-row spacing on individual tree growth, yield and orchard productivity on different rootstocks. Acta Horticulture (ISHS) 636.
• Öz, F., Büyükyılmaz M., Burak M., 1995. Bodur Meyve Yetiştiriciliği. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yayın No:73, Yalova.
• Özbek, S., 1977 Genel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:111, 386s, Adana.
• Pamir, M., Öz, M.H., 1997. Bazı elma anaç-çeşit kombinasyonlarının Erzincan şartlarına adaptasyonu üzerinde araştırmalar. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, 2-5 Eylül, s:69-75, Yalova.
• TÜİK, 2015. www.tuik.gov.tr. (Erişim: 2015).