Doğu Akdeniz Bölgesinde Dikenli İncir (Opuntia ficus-indica (L.) Mill.) Seleksiyonu

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 262 - 266, 31.03.2016

Cenap Yılmaz , Celil Toplu , Übeyit Seday Cengiz Türkay , Murat Zurnacı

Öz

Cactaceae familyasına ait Opuntia cinsi içinde yer alan dikenli incir (Opuntia ficus-indica (L.) Mill.), ülkemizde Akdeniz Bölgesine özgü bitkiler içinde yer almaktadır. Türkiye'de dikenli incir genellikle Mersin, Adana, Osmaniye, Hatay, Antalya ile Güney Ege sahillerinde doğal olarak yetişmektedir. Bu bölgelerde doğal olarak yetişen dikenli incir yaz aylarında toplanarak yerel pazarlarda satılmaktadır. Ülkemizde dikenli incir üretim miktarı konusunda resmi istatistiklere göre bilgi bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Doğu Akdeniz Bölgesinde yer alan Mersin, Adana, Osmaniye ve Hatay illerinde dikenli incir genetik kaynaklarını toplamak, muhafaza etmek, değerlendirmek ve çeşit olabilecek tipleri belirlemektir. Bu amaçla 2011-2014 yılları arasında Doğu Akdeniz Bölgesinde seleksiyon çalışmaları yapılmış ve toplam 103 dikenli incir genotipi selekte edilmiştir. Seçilen 103 farklı dikenli incir genotipinin UPOV tarafından yayınlanmış dikenli incir deskriptörüne göre tanımlamaları yapılmış ve alınan meyve örneklerinde pomolojik ve kimyasal özellikler belirlenmiştir. Selekte edilen genotipler tartılı derecelendirme yöntemi ile değerlendirilmiş ve ümitvar genotipler belirlenmiştir. Çalışma sonunda selekte edilen 103 genotip ile Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonunda dikenli incir genetik kaynaklar koleksiyon parseli kurulmuştur. Tartılı derecelendirme metodu ile yapılan analiz sonucunda 33Dİ12 ve 33Dİ14 genotipleri ümitvar çeşit adayları olarak belirlenmiş ve tescil için dikenli incir koleksiyon bahçesine dikilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dikenli incir , Opuntia ficus-indica , Doğu Akdeniz Bölgesi , seleksiyon

Selection of Prickly Pear (Opuntia ficus-indica (L.) Mill.) in Eastern Mediterranean Region

Öz

Prickly pear (Opuntia ficus-indica (L.) Mill.) belongs to Opuntia geneous of Cactaceae family. Prickly pear is naturally grown in Mediterranean region of Turkey particularly in Adana, Mersin, Osmaniye, Hatay, Antalya and southern Aegean. It is sold and consumed in summer time at local markets. There are no statistical data of production and consumption amounts of prickly pear in Turkey. The aim of this study was the selection, conservation and evaluation of prickly pear genetic resources in Eastern Mediterranean Region and determination of types for cultivation. In this project, 103 prickly pear genotypes were selected in Eastern Mediterranean Region between 2011 and 2014 years and these 103 genotypes have been examined as morphologically with UPOV descriptor and examined their pomological and chemical properties. Selected genotypes have been analyzed statistically by Weighted-Rankit Method and successful genotypes were determined as 33Dİ12 and 33Dİ14. National prickly pear genetic resources collection using 103 selected prickly pear genotypes from Eastern Mediterranean Region of Turkey has been established at Alata Horticultural Research Institute.

Anahtar Kelimeler

Prickly pear , Opuntia ficus-indica , Eastern Mediterranean Region , selection

Kaynakça

• Ak, B.E., 2006. Cactus pear (Opuntia Ficus-indica Mill.) in Turkey: Growing regions and pomological traits of cactus pear fruits. Acta Hort., 728:51-54.
• Karababa, E., Coşkuner, Y., Aksay, S., 2004. Some physical fruit properties of cactus pear (Opuntia spp.) that grow wild in the Eastern Mediterranean Region of Turkey. Journal of the Professional Association for Cactus Development, 1-8.
• Paolo, I., Filadelfio, B., Mario, S., 2002. Cacti: Biology and Uses. In: Nobel, P.S., (Ed.) University of California Press, Ltd. Berkeley and Los Angeles, California. 163-183.
• Toplu, C., Serçe, S. Ercişli, S., Kamiloğlu, Ö., Şengül, M., 2009. Phenotypic variation in physicochemical properties among cactus pear fruits from Turkey. Pharmacognosy Magazine, 5(20):400-406.
• Tütüncü, M., 2014. Adana ve çevresinden selekte edilen dikenli incirlerin (Opuntia ficus-indica (L.) Mill.) fenolojik, morfolojik ve pomolojik özellikleri ile moleküler yapısının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri, 121s.
• Yılmaz, C., 2010. Dikenli incir (Opuntia ficus-indica L.) yetiştiriciliği. Tarım Türk Dergisi, 24:14-15.