Erken Olgunlaşan Yeni Kayısı Genotiplerin Pomolojik Özellikleri

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 627 - 629, 31.03.2016

Bayram Murat Asma , Fırat Ege Karaat

Öz

Türkiye dünya kayısı üretiminde birinci sırada yer almaktadır. Ülkemizde daha ziyade kurutmalık amaca yönelik yetiştiricilik yapılmaktadır. Son yıllarda sofralık kayısı ihracatımız artış göstermekle birlikte henüz istenilen yerde değildir. Melezleme yöntemiyle kaliteli erkenci yeni sofralık kayısıların geliştirilmesi amacıyla 2004 yılında başlatılan çalışmada toplam 4.723 F1 ve 1.056 geriye melezlenmiş kayısı genotipi elde edilmiştir. Melez kayısı çöğürlerinin %79’unun pomolojik analizleri tamamlanmıştır. Melez kayısı çöğürleri arasında verim ve pomolojik özellikleri bakımından ümitvar bulunan 9 kayısı genotipinin meyve gelişim süresi 75-93 gün, meyve ağırlığı 38.7-65.5 g, çekirdek ağırlığı 2.5-3.4 g ve SÇKM %14.6-21.5 arasında değişmiştir. Erkenci kayısı çeşit adaylarının farklı coğrafik alanlarda performanslarının belirlenmesi amacıyla deneme bahçeleri tesis edilmiştir. Dilbay kayısı çeşidi 2012 yılında tescil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kayısı , ıslah , erken olgunlaşma , pomoloji

Pomological Characteristics of Early Ripening Apricot Genotypes

Öz

Turkey is the leader of world apricot production. In our country apricot production is rather done for drying purposes. However, our fresh apricot exports have increased on the recent years it is still not at the desired level. In the study, which were started in 2004 for the aim of high quality new early ripening apricots breeding with crossing methods, totally 4.723 F1 and 1.056 back crossed apricot genotypes was obtained. 79% of the hybrid apricot rootstocks were analyzed pomologically. The values of 9 apricot genotypes which were found promising about the yield and pomological characteristics among the hybrid apricot rootstocks varied between 75-93 days for fruit development period, 38.7-65.5 g for fruit weight, 2.5-3.4 g for kernel weight and 14.6-21.5% for Brix. Trial orchards were planted for determining the performances of potential early apricot varieties in different geographical areas. The apricot variety Dilbay was registered in 2012.

Anahtar Kelimeler

Apricot , breeding , early ripening , pomology

Kaynakça

• Anoymous, 2007. http://www.upov.int/en/publications/tg-rom/tg070/tg_70_4_rev.pdf (Erişim: Mart 2011).
• Asma, B.M., Ozturk, K., 2005. Analysis of morphological, pomological and yield characteristics of some apricot germplasm in Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution 52:305–313.
• Asma, B.M. 2011. Her Yönüyle Kayısı. Uyum Ajans, Ankara.
• Bircan, M., Pınar, H., Yılmaz, C., Çalışkan, T., 2007. Akdeniz bölgesinde dış satıma yönelik olarak yetiştirilen sofralık kayısı çeşitlerinin bazı pomolojik özellikler bakımından değerlendirilmesi. Türkiye 5. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, s:437-443
• FAO, 2015. http://faostat.fao.org/site/535/desktopdefault.aspx?pageıd=535#ancor (Erişim: Mayıs 2015).
• Fideghelli, C., Della Strada, G., 2010. The breeding activity on apricot in the world from 1980 through today. Acta Hort., 862:93–98.
• Paydaş, S., Kaşka, N., 1995 Investigations on the adaptations of some low-chill apricot cultivars to Adana (Turkey) ecological conditions. Acta Hort., 384:123-128.