Tombul Hazelnut Pomological Studies Grown in Tirebolu Karakaya Valley

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 662 - 667, 31.03.2016

Ahmet Göğüs Turan Karadeniz , Erdal Sıray

Öz

Tombul hazelnut emerged with growers over many years selection is the most important varieties in the world. In this varieties; a higher value of the yield, internal rate and kernel weight is desirable. The study took place in Karakaya Valley in 2012-2013. Determination of having superior properties of the selected 98 pieces of clones from Tombul hazelnut varieties are intended to yield the clone (g), the internal rate (%), internal weight (g), robust domestic rate (%), shell thickness (mm), the number of fruit in çotanak (units), fruit weight (g), empty fruit ratio (%), Çıtlak nuts ratio (%), wrinkled internal rate (%), abortive internal rate (%), dual internal rate (%), bruising internal rate (% ), fidgety internal rate (%), black-tipped domestic rate (%), defective internal ratio (%) and the hub cavity (mm) such as fruit characteristics were determined. According to the results obtained in the highest yield 28TKV23 clones; maximum internal rate 28TKV20 clones and the highest internal weight 28TKV12 clones were determined. In working hazelnut clones values, which was analyzed to reveal in breeding new varieties in the future is seen to be important for this type and regions.

Anahtar Kelimeler

Hazelnut , pomology , tombul , Tirebolu

Tirebolu Karakaya Vadisinde Yetiştirilen Tombul Fındık Çeşidinde Pomolojik Çalışmalar

Öz

Tombul fındık uzun yıllar boyunca yetiştirici seleksiyonlarıyla ortaya çıkmış dünyanın en önemli çeşidi konumundadır. Bu çeşitte verim, iç oranı ve iç ağırlığı değerlerinin daha yüksek olması arzu edilmektedir. Çalışma Tirebolu Karakaya Vadisinde 2012-2013 yıllarında gerçekleşmiştir. Tombul fındık çeşidinden seçilen 98 adet klondan üstün özelliklere sahip olanların belirlenmesi amaçlanmış olup, klonlarda verim (g), iç oranı (%), iç ağırlığı (g), sağlam iç oranı (%), kabuk kalınlığı (mm), çotanaktaki meyve sayısı (adet), meyve ağırlığı (g), boş meyve oranı (%), çıtlak kabuklu meyve oranı (%), buruşuk iç oranı (%), abortif iç oranı (%), çift iç oranı (%), çürük iç oranı (%), kurtlu iç oranı (%), siyah uçlu iç oranı (%), kusurlu iç oranı (%) ve göbek boşluğu (mm) gibi meyve özellikleri saptanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre en yüksek verim 28TKV23 klonunda; en yüksek iç oranı 28TKV20 klonunda ve en yüksek iç ağırlığı 28TKV12 klonunda saptanmıştır. Çalışmada incelenen fındık klonlarının değerlerinin ortaya konması ile ileride yeni çeşitlerin ıslahında bu tiplerin ve bölgenin önemli olacağı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fındık , pomoloji , tombul , Tirebolu

Kaynakça

• Anonim, 1992. Fındık Araştırmaları Projesi 1992 Yılı Çalışmaları. Fındık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, Giresun.
• Anonim, 2014-a. TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu İstatistiki Bilgiler. www.tuik.gov.tr. (Erişim: 09.12.2014).
• Anonim, 2014-b. Meteoroloji 11. Bölge Müdürlüğü Kayıtları, Trabzon.
• Ayfer, M., Uzun, A., Baş, F., 1986. Türk Fındık Çeşitleri. Karadeniz Bölgesi Fındık İhracatçıları Birliği, Ankara. 95s.
• Balta, F., Balta, F., Karadeniz, T., 1997. The evaluations on preselection of the hazelnut ‘Tombul’ and ‘Palaz’ cultivars grown in Çarsamba and Terme (Samsun) districts. Acta Horticulturae, 445:109-118.
• Beyhan, N., Demir, T., 2001. Performance of the local and standard hazelnut cultivars grown in Samsun province, Turkey. Acta Horticulturae, 556:227-240.
• Bostan, S.Z., İslam, A., 1999. Some nut characteristics and variation of these characteristics within hazelnut cultivar Palaz. Tr. J. of Agric. and Forestry, 23:367-370.
• Bostan, S.Z., 2001. Zonguldak ili merkez ilce fındık çeşitlerinin pomolojik özellikleri. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 16(2):34-42.
• Çalışkan, T., 1995. Fındık Çeşit Kataloğu. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• Çalışkan, T., Çetiner, E., 1997. Characterization studies on some hazelnut cultivars and types. Acta Horticulturae, 445:1-11.
• Çetiner, E., 1976. Karadeniz bölgesi özellikle Giresun ve çevresinde Tombul çeşidi üzerinde seleksiyon çalışmaları ile bunları tozlayıcı yuvarlak tiplerin seçimi üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri, Ankara.
• Demir, T., Beyhan, N., 2000. Samsun ilinde yetiştirilen fındıkların seleksiyonu üzerine bir araştırma. Turk. J. Agri. For. 24:173-183.
• Demir, T., 2004. Türk fındık çeşitlerinin RAPD markörleri ve pomolojik özellikleri ile tanımlanarak çeşitler arasındaki akrabalık ilişkilerinin belirlenmesi. Doktora Tezi. OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri, Samsun.
• İslam, A., Özgüven, A.I., 2001. Clonal selection in the Turkish hazelnut cultivars grown in Ordu province. Acta Horticulturae, 556:203-208.
• İslam, A., 2003. Clonal selection in 'Uzunmusa' Hazelnut. Plant Breeding 122(4).
• Karadeniz, T., 2001. Fruit and leaf characters in ‘Foşa’ hazelnut orchards facing different directions. Acta Horticulturae, 556:359-363.
• Karadeniz, T., Bostan, S,Z., 2004. Tombul fındık çeşidinde meyve ve toprak özelliklerinin rakıma göre değişimi ve bunlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. 3. Milli Fındık Şurası, 10-14 Ekim 2004, Giresun.
• Karadeniz, T., Tonkaz, T., Ergen Akçin, Ö., Bostancı, D., Türkmenoğlu, V., Akgün, Y., Türkmen, F., Candan, O., 2014. Giresun ili Tirebolu ilçesi Harşit çayı üzerine kurulacak hidroelektrik santralı ile ilgili rapor. Ordu Üniversitesi, Giresun.
• Köksal, İ., 2002. Türk Fındık Çeşitleri. Fındık Tanıtım Grubu, Ankara. 136s.
• Okay, A.N., Kaya, A., Küçük, V.Y., Küçük, A., 1986. Fındık Tarımı. Tarım-Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Yayın No:142, 85s, Ankara.
• Sıray, E., 2014. “Fındık”, Tarımsal Araştırmalardan Bakış, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü, 397-404, Ankara.
• Tosun, F., 2002. Tarımda Uygulamalı İstatistik Metotları. OMÜ Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No:1 (3.Baskı), Samsun. 256s.
• Turan, A., 2007. Giresun ili Bulancak ilçesi Tombul fındık klon seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 109s.