Damla Sakızının (Pistacia lentiscus L. var. Chia Duham.) Havai Daldırma Yöntemiyle Üretilmesi

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 864 - 866, 31.03.2016

Mehmet Tutar , Celal Şafak Deniz Aksoy , Fatih Çiçek

Öz

Damla sakızı doğal olarak Akdeniz havzasında yayılan ancak kültür formu Yunanistan’ın Sakız Adası ve İzmir’in Çeşme ilçesinde yetiştirilen çalı veya küçük ağaç formunda bir bitkinin (Pistacia lentiscus L. var. Chia Duham.) dallarının çizilmesi yoluyla akıtılan reçinenin kurumuş halidir. Geçmişte daha çok kalın dal çeliklerinin bahçedeki yerlerine dikilmesi yoluyla üretilen sakız ağacının günümüz şartlarına uygun hızlı ve kitlesel fidan üretimi oldukça zordur. Bu sebeple farklı yöntemler aranmaktadır. Bunlardan biri de eskiden beri kullanılan havai daldırma yönteminin sakız için de kullanılmaya başlanması olmuştur. Bu çalışmada ise havai daldırmanın damla sakızı fidanı üretmek üzere pratik ve etkili uygulama esasları belirlenmeye çalışılmıştır. Gelişme periyodu içinde yaz başı, yaz ortası ve yaz sonunda, farklı kalınlıktaki dallara, farklı büyüklükteki torbalar kullanılmış, farklı sulama yöntemleri denenmiş, köklenme süreleri belirlenmiştir. Ayrıca köklenmiş olan daldırmaların ağaç üzerinden alınma zamanları kıyaslanmıştır. En hızlı köklenme yaz ortasında yapılan uygulamalardan sağlanırken 1.5 cm’den daha kalın olan dallar başarıyı arttırmıştır. 15x25 cm ebatlarındaki siyah fidan tüpleri en pratik daldırma ambalaj materyali olarak belirlenmiştir. Köklenme ortamı olarak nemli torf kullanılmış, köklenme süresince sulamaya ihtiyaç bulunmadığı tespit edilmiştir. Saksılara şaşırtılan fidanlardan en olumlu sonuçlar ise ilkbahar başında ağaç üzerinden alınan daldırmalardan sağlanmıştır. Belirlenen en uygun şartlar sağlandığında %85-90 arasında fidan elde etme başarısı kaydedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Damla sakızı , havai daldırma , Pistacia lentiscus L.

Propagation Mastic Tree by Air Layering Method

Öz

Mastic is spread naturally in the Mediterranean basin. But cultivation form is grown in Chios Island of Greece and Çeşme County in Turkey. It is the form of bush or small tree. Mastic is dried resin of this plant. It was propagated with thick branches. But propagation easily and fastly is very hard at this time. So different methots are requared. One of them is air layering. Vegetation period in the early summer, midsummer and late summer, the branches of different thicknesses, used bags of different sizes, different irrigation methods tested and rooting period is determined. In addition, taken out of the rooted layering from tree were compared for time. The fastest rooting branches thicker than 1.5 cm was achieved in mid-summer have increased the success of the application. 15x25 cm tubes in black was identified as the most practical packaging material for air layering. Moist peat is used as a rooting material. During rooting period there is no need for irrigation. At the beginning of spring the most positive results were achieved for cutting layering from tree. The rate of 85-90% in optimal
conditions could be seedlings.

Anahtar Kelimeler

Mastic , air layering

Kaynakça

• Baytop, T., 1984. Sakız. Türkiye’de Bitkiler İle Tedavi. 362-365.
• Benhammou, N., Bekkara, F.A., Panovska, T.K., 2008. Antioxidant and antimicrobial activities of the Pistacia lentiscus and Pistacia atlantica extracts. African J. of Pharmacy and Pharmacology, 2(2):22-28.
• Doğan, Y., Baslar, S., Aydın, H., Mert, H.H., 2003. A study of the soil-plant interactions of Pistacia lentiscus L. distributed in the Western Anatolian part of Turkey. Acta Bot. Croat., 62(2):73-88.
• İsfendiyaroğlu, M., 1999. Sakız ağacının (Pistacia lentiscus var. Chia Duham.) çelikle çoğaltılması ve kök oluşumunun anatomik–fizyolojik incelenmesi üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı.
• Karakır, N., İsfendiyaroğlu, M., 1999. Sakız ağacının (Pistacia lentiscus var. Chia Duham.) çelikle çoğaltılması ve kök oluşumunun anatomik-fizyolojik incelenmesi üzerine araştırmalar. Tübitak, Togtag Proje No:1511, Sonuç raporu.
• Taşkın, T., İnal, A., 2005. Sakız ağacı (Pistacia Lentiscus var. Chia (Duham)’nın in-vitro mikro çoğaltımı üzerine araştırmalar. Anadolu J. of AARI, 15(1):1-15.