Yağlıdere (Giresun) Elmaları: Fenolojik ve Pomolojik Özellikler

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 925 - 929, 31.03.2016

Orhan Karakaya , Mehmet Fikret Balta , Tuncay Kaya , Serkan Uzun

Öz

Çalışmada, 2013-2014 yıllarında Yağlıdere ilçesinden seleksiyon yoluyla elde edilen 29 elma genotipinin fenolojik ve pomolojik özellikleri incelenmiştir. İncelenen genotiplerde meyve ağırlığı 76.18-244.12 g, meyve çapı 59.51-87.62 mm ve meyve şekil indeksi 0.73-0.99 arasında tespit edilmiştir. Meyve eti sertliği ise 61.8117.7 N arasında değişiklik göstermiştir. Kimyasal özelliklerden meyve suyu pH’ı 2.89-4.80, suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM) %8.40-14.25 ve titre edilebilir asitlik miktarı (TA) %0.16-1.08 arasında saptanmıştır. İlk çiçeklenme tarihleri 2 Nisan-11 Mayıs arasında değişim gösterirken, tam çiçeklenmeden hasada kadar geçen gün sayısı ise 138-188 gün arasında değişmiştir. Meyve ağırlığı, meyve çapı ve meyve eti sertliği bakımından 28 YD 14 ve 28 YD 37 genotipleri, kimyasal içerik bakımından ise 28 YD 27 genotipi diğer genotiplerden daha yüksek değere sahip bulunmuştur. Yapılan çalışma neticesinde bölgenin elma genetik kaynakları yönünden zengin bir çeşitliliğe sahip olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Et sertliği , Malus communis , seleksiyon , suda çözünebilir kuru madde

Native Apples from Yağlıdere (Giresun): Phenological and Pomological Characteristics

Öz

This study deals with some physical and chemical properties of 29 apple genotypes selected from Yağlıdere district for two years (2013-2014). The inspected genotypes had a range of 42.99-244.12 g for fruit weight, 48.91-87.62 mm for fruit diameter, 0.73-1.06 for fruit shape index, 61.8-117.7 N for fruit flesh firmness, 8.40-14.30% for soluble solids content and 0.16-1.08% for titratable acidity. In addition, first bloom date of the genotypes ranged from 2 April to 11 May. The number of days from the full flowering to harvest time was observed between 138 and 188 days. Based on fruit weight, fruit diameter and flesh firmness, 28 YD 14 and 28 YD 37 had better values than others. 28 YD 27 had higher contents of chemical. Findings indicated that the county had rich variety in apple genetic resources.

Anahtar Kelimeler

Flesh firmness , Malus communis , selection , soluble solids content

Kaynakça

• Acar, Ş., 2007. Ünye (Ordu) ve çevresinde yetiştirilen mahalli elma ve armut çeşitlerinin morfolojik ve pomolojik özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 127s.
• Ağaoğlu, Y. S., Çelik, H., Çelik, M., Fidan, Y., Gülşen, Y., Günay, A., Halloran, N., Köksal, A. İ., Yanmaz, R., 2001. Genel Bahçe Bitkileri. No:4. Ankara Üniv. Zir. Fak. Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı, 369 s., Ankara
• Aygün, A., Ülgen, S.A., 2009. Rize’de yetiştirilen demir elma çeşidinin bazı meyve özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2 (2):201-205.
• Balta, M.F., Kaya, T., 2007. Cebegirmez ve Bey elma çeşitlerinin morfolojik ve pomolojik karakterleri. 5. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-7 Eylül 2007, 687-691. Erzurum
• Balta, M.F., Kaya, T., Kırkaya, H., Karakaya, O., 2015. Kumru (Ordu) yöresinde yetiştirilen mahalli elma genotiplerinin fenolojik, morfolojik ve pomolojik özellikleri. Gaziosmanpaşa Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 32(1):47-56.
• Bostan, S.Z., Acar, Ş., 2009. Ünye ve çevresinde yetiştirilen mahalli elma çeşitlerinin pomolojik özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2(2):15-24.
• Çorumlu, M.S., 2010. Çorum ili İskilip ilçesinde yetiştirilen bazı yerel elma (Malus communis L.) çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Doğru, B., 2012. Çorum ili İskilip ilçesinde yetiştirilen mahalli misket elmalarının fenolojik, morfolojik, pomolojik özelliklerinin belirlenmesi ve moleküler olarak tanımlanması. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 122s.
• Edizer, Y., Bekar, T., 2007. Tokat merkez ilçede yetiştirilen bazı yerel elma çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Gazi Osmanpaşa Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 24(1):1-8.
• FAO, 2015. Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2015 (Erişim: 10.08.2015).
• Karaçalı, İ., 2010. Bahçe Ürünlerini Muhafazası ve Pazarlanması. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No:494, 444 s., İzmir
• Karadeniz, T., Akdemir, E.T., Yılmaz, İ., Aydın, H., 2013. Piraziz elmasında klon seleksiyonu. Akademik Ziraat Dergisi, 2(1):17-22., Ordu.
• Karlıdağ, H., Eşitken, A., 2006. Yukarı Çoruh Vadisinde yetişen elma ve armut çeşitlerinin bazı pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Zir. Fak. Dergisi 16 (2):93-96.
• Kaya, T., 2008. Van merkez, Edremit ve Gevaş ilçeleri elma genetik kaynaklarının fenolojik, morfolojik, pomolojik ve moleküler tanımlanması. Doktora Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Kaya, T., Balta, F., 2013. Van yöresi elma seleksiyonları-3:Periyodisite eğilimi bulunan genotipler. Ordu Üniversitesi Bilim Teknoloji Dergisi 3(2):29-38.
• Kazankaya, A., Yonar, Y., Başer, S., Doğan, A., Çelik, F., Yaviç, A., 2009. Erciş ve Muradiye yörelerinde doğal olarak yetişen mahalli elma çeşı̇tlerı̇nı̇n bazı meyve ve ağaç özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2(2):89-94.
• Kırkaya, H., Balta, M.F., Kaya, T., 2014. Perşembe (Ordu/Türkiye) yöresinde yetiştirilen elma genotiplerinin pomolojik, morfolojik ve fenolojik özellikleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 4(3):15-20.
• Osmanoğlu, A., 2008. Posof yöresi elma genetik kaynaklarının fenolojik, morfolojik, pomolojik ve moleküler tanımlanması. Doktora Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Özrenk, K., Gündoğdu, M., Kaya, T., Kan, T., 2011. Çatak ve Tatvan yörelerinde yetiştirilen yerel elma çeşitlerinin pomolojik özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniv. Tarım Bilimleri Dergisi 21(1):57-63.
• Yarılgaç, T., Karadeniz, T., Gürel, H.B., 2009. Ordu merkez ilçede yetiştirilen yöresel elma (Malus communis L.) çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 37-41.
• Yonar, Y., 2008. Adilcevaz, Muradiye ve Erciş yörelerinde doğal olarak yetişen elmaların morfolojik pomolojik ve fenolojik özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Van