Yerli Kabak Anaç Adaylarının Aşılı Mini Karpuzun Vejetatif Büyümesi Üzerine Kantitatif Etkilerinin İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 21 - 26, 31.03.2016

Belkıs Güngör Ahmet Balkaya

Öz

Bu çalışmada, melezleme ıslahı yoluyla geliştirilen ümit var bal kabağı anaç adaylarının aşılı mini karpuz yetiştiriciliğinde vejetatif büyümesi üzerine kantitatif olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, anaç ıslahı projesi kapsamında geliştirdiğimiz tür içi bal kabağı melezlerden elde edilen 7 anaç adayı ve RS 841 ticari anacı kullanılmıştır. Anaçlar, Bonanza mini karpuz çeşidi ile aşılanmıştır. Kontrol olarak aşısız Bonanza bitkileri dikilmiştir. Bitkilerde dikim zamanında ve dikimden 35 gün sonra olmak üzere iki dönemde kantitatif analizler yapılmıştır. Bu analizlerde, oransal yaprak ağırlığı (OYA), oransal gövde ağırlığı (OGA), oransal kök ağırlığı (OKA), yaprak alanı (YA), yaprak kalınlığı (YK), net asimilasyon oranı (NAO) ve nispi büyüme hızı (NBH) parametreleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda, anaç/kalem kombinasyonlarına bağlı olarak OKA değeri 0.03-0.11 g/g, OGA 0.14-0.44 g/g, OYA 0.67-0.78 g/g, YA 41.83-4520.26 cm², YK 0.004-0.007 arasında değişmiştir. Çalışma sonucunda; ümit var bal kabağı anaçları ile aşılı mini karpuzların aşısız kontrol bitkilerine göre daha fazla vejetatif aksam oluşturdukları belirlenmiştir. Kabak anaç adaylarının vejetatif büyüme özellikleri yönünden ticari kabak anacına benzemesi anaç çeşit adayı olabilme potansiyellerinin yüksek seviyede olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Mini karpuz , aşılı fide , anaç , bal kabağı , kantitatif analiz , vejetatif büyüme

The Quantitative Effects of Local Pumpkin Rootstocks Candidates on The Vegetative Growth of Grafted Mini Watermelon

Öz

In this study, the effects of promising local pumpkin rootstocks candidates developed by hybridization breeding technique were detailed on the vegetative growth of grafted mini watermelon. In this research, 7 rootstock candidates obtained from intraspecific pumpkin hybrids developed by rootstock breeding program and RS 841 commercial rootstock were used. These rootstocks were grafted with Bonanza mini watermelon cultivar. Non grafted Bononza seedlings were planted as control. The quantitative analyses were conducted at two different times, viz. planting time and 35 days after that. In this analyses, leaf weight ratio (LWR), stem weight ratio (SWR), root weight ratio (RWR), leaf area (LA), leaf thickness (LT), net assimilation rate (NAR) and relative growth rate (RGR) parameters were studied. As a result, OKA values 0.03-0.11 g/g, OGA 0.14-0.44 g/g, OYA 0.67-0.78 g/g, YA 41.83-4520.26 cm², YK 0.004-0.007 were changed depending on the rootstock/scion combinations. At the end of this study, it was determined that mini watermelon seedlings grafted on to promising pumpkin rootstocks had more vegetative growth than non-grafted ones. For vegetative growth patterns, local pumpkin rootstock candidates have shown high level of potential to be as a rootstock variety in terms of similarity with commercial rootstock.

Anahtar Kelimeler

Mini watermelon , grafted seedling , rootstock , pumpkin , quantitative analyses , vegetative growth

Kaynakça

• Balkaya, A., Kurtar, E.S., Yanmaz, R., Özbakır, M., 2008. Karadeniz Bölgesinde kışlık kabak türlerinde kestane kabağı (Cucurbita maxima Duchesne) ve bal kabağı (Cucurbita moschata Duchesne) gen kaynaklarının toplanması, karakterizasyonu ve değerlendirilmesi. TUBİTAK TOVAG Proje Sonuç Raporu (1040144), 172s.
• Balkaya, A., 2013. Aşılı karpuz yetiştiriciliğinde meyve kalitesini etkileyen faktörler. TÜRKTOB Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi 2(6):6-9.
• Balkaya, A., 2014. Aşılı sebze üretiminde kullanılan anaçlar. TÜRKTOB Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 3:4-7.
• Balkaya, A., Horoz, A., Yıldız, S., 2014. Aşılı karpuz fidesi üretiminde anaç olarak kullanılacak kışlık kabak (Cucurbita spp.) genotiplerinin tuzluluğa tolerans seviyelerinin belirlenmesi ve tuza tolerant anaçların bitki büyümesi üzerine etkilerinin incelenmesi. TUBİTAK Proje Sonuç Raporu, (1120480), 138s.
• Cansev, A., Özgür, M., 2010. Grafting cucumber seedlings on Cucurbita spp. comparison of different grafting methods, scions and their performance. J. Food, Agric.& Envir. 8(3-4):804-809.
• Göçmen, M., Balkaya, A., Kurtar, E.S., Şimşek, İ., Karaağaç, O., 2014. Kabak (Cucurbita spp.) genetik kaynaklarının hıyar (Cucumis sativus L.) anaç ıslah programında değerlendirilmesi ve yerli hibrit anaçlarının geliştirilmesi. TUBİTAK-TEYDEP, Proje Sonuç Raporu (3110194), 140s.
• Güngör, B., Balkaya, A., 2015. Mini karpuz yetiştiriciliği. TÜRKTOB Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi 2(6):6-9.
• Karaağaç, O., 2013. Karadeniz Bölgesinden toplanan kestane kabağı (C.maxima) ve bal kabağı (C.moschata) genotiplerinin karpuza anaçlık potansiyellerinin belirlenmesi. Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, 240s.
• Karaağaç, O., Balkaya, A., 2013. Interspecific hybridization and hybrid seed yield of winter squash (Cucurbita maxima Duch.) and pumpkin (Cucurbita moschata Duch.) lines for rootstock breeding. Sci. Hort., 149:9-12.
• Özbakır, M., Balkaya, A., Uzun, S., 2012. Samsun ekolojik koşullarında sonbahar dönemi alabaş (Brassica oleracea var. gongylodes L.) yetiştiriciliğinde değişik tohum ekim zamanlarının büyüme üzerine kantitatif etkileri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 27(2):55-63.
• Öztürk, A., Demirsoy, L. 2006. Gölgelemenin Camarosa çilek çeşidinde büyümeye etkisinin kantitatif analizlerle incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 21(3):283-288.
• Rouphael, Y., Mouneimne, A.H., Rivera, C.M., Cardarelli, M., Marucci, A., Colla, G., 2010. Allometric models for non-destructive leaf area estimation in grafted and ungrafted watermelon (Citrullus lanatus Thunb.). J. Food, Agric. & Envir. 8(1):161-165.
• Uzun, S., 1996. The quantitative effects of temperature and light environment on the growth, development and yield of tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) and aubergine (Solanum melongena L.). Ph.D. Thesis, Reading University, England.
• Uzun, S., 1997. Sıcaklık ve ışığın bitki büyüme, gelişme ve verimine etkisi-1 (Büyüme). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12(1):147-156.
• Uzun, S., Kar, H., 2004. Quantitative effects of planting time on vegetative growth of broccoli (Brassica oleracea var. italica). Pak. J. Bot., 36(4):769-777.
• Yelboğa, K., 2014. Tarımın büyüyen gücü: fide sektörü. Bahçe Haber 3(2):13-16.
• Yıldız, S., 2014. Aşılı hıyar fidesi üretiminde anaç olarak kullanılacak bazı kabak (Cucurbita spp.) genetik kaynaklarının tuzluluğa tolerans seviyelerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, 151s.