DÜNYA SOFRALIK ÜZÜM ÜRETİMİ VE TİCARETİ

Yıl 2018, Cilt: 47 Sayı: Özel Sayı 1 - Türkiye 9. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, 11 - 22, 28.06.2018

Hasan Çelik

Öz

Dünya sofralık üzüm üretiminde, tüketiminde ve ticaretinde kararlı bir artış gözlenmektedir. 2000–2014 yılları arasında dünya üzüm üretimi %16 artarken, sofralık üzüm tüketimi %73, ihracatı ise %50 artmıştır. 2010–2016 yılları ortalaması olarak 19.3 milyon tonluk sofralık üzüm üretiminin %40’ını Çin karşılamakta, Hindistan %11.7’lik pay ile ikinci, Türkiye %11.3’lük pay ile üçüncü sırada yer almaktadır. Aynı dönemdeki üretim artışı yaklaşık %25’tir. Üretimde en yüksek artış oranları Hindistan (%102), Peru (%72) ve Çin’e (%55) aittir. Türkiye’de ise üretim %6.7 azalmıştır. 2010–2016 yılları arasında dünya sofralık üzüm ihracatı %10.6 artarak 2.8 milyon tona yükselmiştir. İlk sırayı açık ara Şili (%30.0) alırken, ikinci sırada ABD (%14.1) yer almıştır. Türkiye, son iki yıldaki ciddi azalışa rağmen dördüncü sıradaki (%8.4) yerini korumuştur. Aynı dönemde %9 artarak 2.6 milyon tona ulaşan ithalat yönüyle AB (%22.7), ABD (%21.5) ve Rusya (%13.6) ilk üç sırayı almıştır. Dünya sofralık üzüm pazarlarında en çok tercih edilen çeşit olan Sultani’yi (Th. Seedless); yine çekirdeksiz çeşitlerden Flame, Crimson ve Superior (Sugraone); çekirdekli çeşitlerden Red Globe ve Ribier (A. Lavallée) izlemektedir. Türkiye’nin sofralık üzüm ihracatının miktar ve değer olarak %70’ini Sultani karşılamaktadır. Son yıllarda pazar tercihleri, renkli ve iri taneli, sert ve gevrek etli, özel tat ve aromaya sahip çekirdeksiz çeşitlere yönelmektedir.

Anahtar Kelimeler

sofralık üzüm, üretim, tüketim, ithalat, ihracat

WORLD’S PRODUCTION AND TRADE OF TABLE GRAPES

Öz

In recent years, world’s production, consumption and trade of table grapes has increased steadily. While world’s table grape production increased 16%, table grape consumption and export increased 73% and 50%, respectively, between 2000–2014. China supplied 40% of world’s table grape production followed by India (11.7%) and Türkiye (11.3%) in total production of 19.3 million tons as an average of 2000–2016. The best performing countries in increase of production are India (102%), Peru (72%) and China (55%), but Türkiye’s production slightly (6.7%) decreased. World’s table grape export has reached to 2.8 million tons with an increase of 10.6% between 2010–2016. Chile is the leader (30%) by far, followed by USA (14.1%), South Africa (9.1%) and Türkiye (8.4%). Total amount of table grape export reached to 2.6 million tons with an increase of 9% in the same period. Leading importers are EU (22.7%), USA (21.5%) and Russia (13.6%). The most preferred variety is still Sultani (Th. Seedless), followed by Flame, Crimson and Superior (Sugraone) as seedless; Red Globe and Ribier (A. Lavallée) as seeded ones in world markets. Sultani has always played a distinguished role in Türkiye’s table grape export with a share above 70%. Recently, consumer acceptance tends to colored, large, firm and crisp berried seedless varieties with specific taste and aroma.

Anahtar Kelimeler

table grape, produciton, consumption, import, export

Kaynakça

• Anonymous, 2011. Marketing Standard for Table Grapes. Comission Implementing Regulation (EU) No:543/2011, (www.eur–lex.europa.eu) (http://exporthelp.europa. eu) (Erişim Tarihi: 28.08.2017).
• Anonymous, 2015. GAIN Report: TR 5054. Fresh Decidious Fruit Annual. USDA Foreign Agricultural Service.
• Anonymous, 2016a. World Vitiviniculture Situation. OIV Statistical Report on World Vitiviniculture (www.oiv.int./public/ medias/5029/world–vitiviniculture–situation–2016.pdf) (Erişim: 07.09.2017).
• Anonymous, 2016b. Table and Dried Grapes. FAO–OIV Focus 2016. (www. oiv.int/public/medias/4911/fao–oiv–gra pes–report–flyer.pdf) (Erişim Tarihi: 23.08.2017).
• Anonymous, 2017a. World Vitiviniculture Situation. OIV Statistical Report on World Vitiviniculture (www.oiv.int/public/ medias/5479/oiv–en–bilan–2017.pdf) (Erişim Tarihi: 07.09.2017).
• Anonymous, 2017b. Fresh Decidious Fruit: World Markets and Trade (Apples, Grapes & Pears). USDA Foreign Agricultural Service, (https://apps.fas.usda.gov/psd online/circulars/fruit.pdf) (Erişim Tarihi: 28.08.2017).
• Arslan, S., 2016. Ürün Raporu, Üzüm 2015. GTHB, TAGEM–TEPGE Yayın No: 268:42.
• Çelik, H., 2014. Ülkemiz Bağcılığının Darboğazı: Fidan Sertifikasyonu. Bağcılıkta Ulusal Klon Seleksiyonu Metodoloji Çalıştayı, 24–25.04.2014. Tokat. (http://www.hasancelik.web.tr).
• Doğu, K., 2017. Tarım Ürünleri Piyasaları. Üzüm. GTHB, TAGEM–TEPGE, Ürün No: 19.
• Keskin, N., T. Noyan ve B. Kunter, 2009. Resveratrol ile Üzümden Gelen Sağlık. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Science 29:4.
• Uysal, H., N.C. Ağırbaş ve G. Saner, 2016. Türkiye’de Sofralık Üzüm Dışsatımına İlişkin Temel Yaklaşımlar ve Hedefler. Tarım Ekonomisi Dergisi (Turkish Journal Agricultural Economics) 2(1):11–17.