Yozgat İlinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 52 Sayı: Özel Sayı 1, 122 - 137, 27.02.2023

Selda Daler Rüstem Cangi

Öz

Bu çalışma, Yozgat ilinde yetiştirilen 50 adet üzüm çeşidinin ampelografik yöntemlerle tanımlanması amacıyla 2017-2020 yılları arasında yürütülmüştür. Ampelografik tanımlamalar, "Asma Tanımlayıcıları (Vitis spp.)" normlarına göre genç sürgün, sürgün, genç yaprak, olgun yaprak, odunlaşmış sürgün, çiçek ve çiçek salkımı, üzüm salkımı ve tane özellikleri, verim, büyüme ve fenolojik özelliklerini de kapsayacak şekilde toplam 128 kriter kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ampelografik tanımlamalardan elde edilen sonuçlara göre, incelenen tüm çeşitlerin Vitis vinifera L. türüne ait olduğu ve yöredeki asma popülasyonunun yüksek bir varyasyon gösterdiği tespit edilmiştir. İl genelinde ön plana çıkan yeşil sarı üzüm çeşitleri arasında Eldaş Üzümü, Gelinparmağı, Bozdirge Üzümü, Köftür Üzümü, Şahmuratlı Üzümü, Köledoyuran Üzümü ve Misket Üzümü’nün yer aldığı belirlenirken; renkli üzüm çeşitleri arasında Candır Üzümü, Gül Üzümü, Dirmit Üzümü, Mor Bulut Üzümü ve Horoz Üzümü’nün bulunduğu tespit edilmiştir. Çeşitlerin 36 tanesinde “Hermafrodit” çiçek yapısı gözlemlenirken, 14 tanesinde “fonksiyonel dişi” çiçek yapısı tespit edilmiştir. Bu çalışma ile Yozgat ilinde tanımlanan yerel üzüm çeşitleri, uzun yıllardan beri bölgede yetiştirilen, ildeki üzüm üretiminin tamamını karşılayan ve bölgenin bağcılık açısından zorlayıcı olarak kabul edilen düşük sıcaklık koşullarına adaptasyon sağlamış genetik kaynaklar olmaları bakımından büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yozgat ili, Vitis vinifera L., asma tanımlayıcıları, ampelografi