Chestnut R&D Studies at Ondokuz Mayis University

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: Özel Sayı 1, 147 - 151, 16.07.2024

Ümit Serdar Burak Akyüz Şeydanur Kılıçaslan Musa Kalkan Gökhan Ayar Aslı Gül Aslı Erdoğdu

https://doi.org/10.53471/bahce.1481990

Öz

The Black Sea Region ranks first in terms of the number of chestnut (Castanea sativa Mill.) trees and second in terms of fruit production in Turkey. The first studies on chestnuts in the region started with selection and adaptation. As a result, five Anatolian chestnut varieties (‘Erfelek’, ‘Ersinop’, ‘Eryayla’, ‘Serdar’ and ‘Ünal’) and one European×Japanese chestnut hybrid (‘Marigoule’) were registered. Ali Nihat Gökyiğit Research Station was established in 2010 to conserve chestnut gene resources and to conduct more comprehensive research on variety and rootstock breeding. Selection, hybridization and adaptation studies on different chestnut species and hybrids are carried out at the station. The studies carried out at the station contributed to the registration of a European×Japanese chestnut (‘Bouche de Betizac’) and 3 complex hybrid varieties (‘Akyüz’, ‘Macit 55’ and ‘Ali Nihat’). Currently, work is ongoing on the development of late ripening and pest-resistant varieties, rootstock breeding and clonal propagation.

Anahtar Kelimeler

Rootstock, graft incompatibility, variety, breeding

Ondokuz Mayıs Üniversitesinde Kestane Ar-Ge Çalışmaları

Öz

Karadeniz Bölgesi Türkiye’de kestane (Castanea sativa Mill.) ağaç sayısı bakımından ilk, meyve üretimi bakımından ikinci sırada yer almaktadır. Bölgede kestane konusunda ilk çalışmalar seleksiyon ve adaptasyonla başlamıştır. Çalışmalar sonucunda beş Anadolu kestanesi (‘Erfelek’, ‘Ersinop’, ‘Eryayla’, ‘Serdar’ ve ‘Ünal’) ve bir Avrupa×Japon kestanesi melezi (‘Marigoule’) tescil edilmiştir. Kestane gen kaynaklarının muhafaza edilmesi ve çeşit-anaç ıslahı konularında daha kapsamlı araştırmalar yapmak üzere 2010 yılında Ali Nihat Gökyiğit Araştırma İstasyonu kurulmuştur. İstasyonda farklı kestane türleri ve melezleri ile ilgili seleksiyon, melezleme ve adaptasyon çalışmaları yürütülmektedir. İstasyonda yürütülen çalışmalar ile bir Avrupa×Japon kestanesi (‘Bouche de Betizac’) ve 3 karmaşık melez çeşidinin (‘Akyüz’, ‘Macit 55’ ve ‘Ali Nihat’) tescil edilmesine katkıda bulunulmuştur. Halen gecci ve hastalık-zararlılara dayanıklı çeşit geliştirme, anaç ıslahı ve klonal çoğaltma konularında çalışmalar devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anaç, aşı uyuşabilirliği, çeşit, ıslah

Kaynakça

• FAOSTAT 2023. Dünya kestane üretim miktarı. (http://www.fao.org/faostat/en/#data/qc) (Erişim Tarihi: Ekim 2023).
• Soylu, A. 2004. Kestane yetiştiriciliği ve özellikleri. Hasad Yayınları 64s.
• Serdar, U., Demirsoy, H., Demirsoy, L. 2011-a. A morphological and phenological comparison of chestnut (Castanea) cultivars ‘Serdar’ and ‘Marigoule’. AJCS 5(11):1311-1317. S erdar, U., Demirsoy, H., Demirsoy, L. 2011-b. Morphological and phenological characteristics of Ersinop and Eryayla chestnut cultivars. American-Eurosian J. Agric. & Environ. Sci. 10(4):684-691.
• Serdar, U., Demirsoy, H., Demirsoy, L. 2013. Two new sweet chestnut cultivars from the Anatolian region: ‘Unal’ and ‘Erfelek’. Journal of the American Pomological Society 67(3):175-181.
• TTSM 2023. Meyve ve asma çeşit listesi, (https:// www.tarimorman.gov.tr/bugem/ttsm/sayfalar/detay.aspx?sayfaid=87), (Erişim Tarihi: Ekim 2023).
• Müftüoğlu, B., Mert, C., Gençer, N.S. 2023. Assessing the susceptibility levels of chestnut cultivars/genotypes to Asian chestnut gall wasp (Dryocosmus kuriphilus Yasumatsu). Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, https: //doi.org/10.15835/nbha51113056, 51(1):13056.
• Akyüz, B., Saruhan, İ., Serdar, Ü. 2022. Damage ratio of the Asian chestnut gall wasp, Dryocosmus kuriphilus Yasumatsu, 1951 (Hemiptera: Cynipidae) in Samsun Province of Türkiye: First Report. Turkish Journal of Food and Agriculture Sciences 4(2):57-59.
• Sartor, C., Torello Marinoni, D., Quacchia, A., Botta, R. 2009. Genes involved in chestnut response to infestation by Dryocosmus kuripilus (Yasumatsu, Hymenoptera: Cynipidae). Proceedings of the 53. Italian Society of Agricultural Genetics Annual Congress., 16-19 September, 2009, Italy, Torino.
• Akyüz, B. 2019. Bazı hibrit kestane genotiplerinin anaçlık potansiyellerinin ve uyuşabilirliklerinin belirlenmesi. (Doktora Tezi) Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun, 175s.
• Kalkan, M. 2023. Bazı kestane çeşit ve genotiplerinin ‘Bouche de Betizac’ kestane çeşidi ile aşı uyuşabilirliklerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisans Üstü Eğitim Enstitüsü, Samsun, 31s.
• Üreyen Esertaş, Ü.Z., Kara, Y., Kiliç, A.O., Kolayli, S. 2022. A comparative study of antimicrobial, anti-quorum sensing, anti-biofilm, anti-swarming, and antioxidant activities in flower extracts of pecan (Carya illinoinensis) and chestnut (Castanea sativa). Archives of Microbiology 204(9):589.
• Kolayli, S., Can, Z., Yildiz, O., Sahin, H., Karaoglu, S.A. 2016. A comparative study of the antihyaluronidase, antiurease, antioxidant, antimicrobial and physicochemical properties of different unifloral degrees of chestnut (Castanea sativa Mill.) honeys. Journal of Enzyme Inhibition and Medicinal Chemistry 31(3):96-104.
• Viéitez, E. 1981. Current knowledge of the physiology of the vegetative propagation of chestnut. International Union of Forest Research Organizations 17. IUFRO World Congress Proceeding 17(2):61-71.