Rootstock Selection in Turkish Hazelnut

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: Özel Sayı 1, 237 - 242, 16.07.2024

Ayşegül Balta Ümit Serdar , Burak Akyüz

https://doi.org/10.53471/bahce.1483273

Öz

Turkish hazelnut (Corylus colurna L) is a species that grows in tree form. This species grows naturally in transition zones and semi-arid areas in the Black Sea Region of Türkiye. Turkish hazelnut has the potential to be used as a rootstock due to its ability to produce less or no sucker. This study was conducted to select the genotypes that do not grow suckers and develop vigorously in Turkish hazelnut genotypes grafted with the ‘Çakıldak’ hazelnut cultivar. The study was started with 1500 2-years-old Turkish hazelnut seedlings planted in a private nursery in Samsun in December 2019. Seedlings were grafted with the ‘Çakıldak’ hazelnut cultivar in April 2021. At the end of 2021, 52 genotypes with a low tendency to produce suckers and developed strongly were selected and planted in the trial plot at Ondokuz Mayıs University Ali Nihat Gokyigit Research Station. In 2022 and 2023, the examination of plant development and sucker tendencies of genotypes under field conditions continued. This study gives information about Turkish hazelnut rootstock selection studies carried out from 2019 until the end of 2023. Selected genotypes will be subjected to vegetative propagation studies in 2025-2026. Genotypes that can be propagated with vegetative methods will be registered as rootstock.

Anahtar Kelimeler

Rootstock, Corylus colurna, ‘Çakıldak’, sucker control, climate change

Türk Fındığında Anaç Seleksiyonu

Öz

Türk fındığı (Corylus colurna L) ağaç formunda yetişen bir fındık türüdür. Bu tür, ülkemizde Karadeniz Bölgesinde geçit bölgelerinde, yarı kurak alanlarda doğal olarak yetişmektedir. Türk fındığı dip sürgünü vermeme veya az verme yeteneği nedeniyle anaç olarak kullanılabilme potansiyeline sahiptir. Bu çalışma ‘Çakıldak’ fındık çeşidi ile aşılı Türk fındığı genotiplerinde dip sürgünü vermeyen ve kuvvetli gelişen genotiplerin anaç olarak seçilmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışma, 2019 yılı Aralık ayında Samsun’da özel bir fidanlığa dikilen 1500 adet 2 yaşlı Türk fındığı çöğürü ile başlatılmıştır. Çöğürler 2021 yılı Nisan ayında ‘Çakıldak’ fındık çeşidi ile aşılanmıştır. 2021 yılı sonunda dip sürgünü verme eğilimi az olan ve kuvvetli gelişen 52 genotip seçilerek Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ali Nihat Gökyiğit Araştırma İstasyonu’nda bulunan deneme parseline dikilmiştir. 2022 ve 2023 yıllarında arazi koşullarında genotiplerin fidan gelişimi ve dip sürgünü verme eğilimlerinin incelenmesine devam edilmiştir. Bu çalışmada 2019 yılında başlayarak 2023 yılı sonuna kadar yapılan Türk fındığı anaç seleksiyonu çalışmaları hakkında bilgi verilmiştir. Seçilen genotipler 2025-2026 yıllarında vejetatif çoğaltma çalışmalarına tabi tutulacaktır. Vejetatif olarak çoğaltılabilen genotipler anaç olarak tescil edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Anaç, Corylus colurna, ‘Çakıldak’, dip sürgünü kontrolü, iklim değişikliği

Kaynakça

• Balık, H.İ., Kayalak Balık, S., Beyhan, N., Erdoğan, V. 2016. Fındık çeşitleri. Trabzon: Klasmat Matbaacılık, Trabzon, 96s.
• Cerović, S., Ninić-Todorović, J., Gološin, B., Ognjanov, V., Bjelic, S. 2009. Grafting methods in nursery production of hazelnut grafted on Corylus colurna L. Acta Horticulturae 845:279-282.
• Cristofori, V., Bizarri, S., Silvestri, C., Muleo, R., Rugini, E., De Salvador, F.R. 2014. First evaluations on vegetative and productive performance of many cultivars in Latium region. Acta Horticulturae 1052:91-97.
• Çolak, S. 2023. Kastamonu ili Türk fındığı (Corylus colurna L.) popülasyonlarında anaç seleksiyonu (Doktora Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu, 124s.
• Duyar, Ö., Sezer, A., Göğüs, A., Karadeniz, T., Şenyurt, M. 2014. ‘Tombul’ ve ‘Palaz’ fındık çeşitleri ile Corylus colurna L.’nin aşı performansının belirlenmesi. Uluslararası Mezopotamya Ziraat Kongresi, 22-25.09.2014, Diyarbakır, 1:194-201.
• FAO 2023. Bitkisel üretim istatistikleri. http:// www.fao.org/faostat/en/ (Erişim: Eylül 2023).
• Farinelli, D., Boco, M., Tombesi, A. 2009. Productive and organoleptic evaluation of new hazelnut crosses. Acta Horticulture 845:651-656.
• İslam, A. 2019. Fındık ıslahında gelişmeler. Akademik Ziraat Dergisi 8(Özel Sayı):167-174.
• Karadeniz, T., Bak, T., Güler, E., Kırca, L, Tekintaş, F.E. 2019. Türk Fındık çeşitlerine anaç (Corylus colurna L.) seçimi. 2. Uluslararası Tarım Kongresi, 21-24.11.2019, Ankara, 1:209-221.
• Köksal, İ. 2002. Türk fındık çeşitleri. Fındık Tanıtım Grubu Yayınları, Ankara, 181s.
• Lagerstedt, H.B. 1971. Filbert tree grafting. Proceeding of the Oregon State Horticultural Society 62:60-63.
• Lagerstedt, H.B. 1993. Newberg and Dundee, two new filbert rootstocks. Proceeding of the Nut Growing Society 78:94-101.
• Me, G., Radicati, L., Romisondo, P., Botta, R., Mannino, P. 1988. Obtaining non-suckering plants of hazelnut Cv Tonda Gentile Delle Langhe by gama-radiation. Acta Horticulture 224:413-419.
• Mehlenbacher, S.A. 1991. Hazelnut (Corylus). In Genetic resources of temperate fruit and nuts crops, Moore, J.N., Ballington, J.R., Eds., ISHS: Wageningen, The Netherlands, pp:791-836.
• Miletic, R., Mitrovic, M., Rakicevic, M. 2009. Contrasting fruit properties of hazelnut cultivars grown on different rootstocks. Acta Horticulture 845:283-285.
• Molnar, T.J. 2011. Corylus. In Wild crop relatives: genomic and breeding resources. Springer, Berlin, Heidelberg, pp:15-48.
• Ninic-Todorovic, J., Ognjanov, V., Keserovic, Z., Cerovic, S., Bijelic, S., Cukanovic, J., Kurjakov, A., Cabilovski, R. 2012. Turkish hazel (Corylus colurna L.) offspring variability as a foundation for grafting rootstock production. Bulgarian Journal of Agricultural Science 18(6):883-888.
• Polat, S. 2014. Türk fındığı (Corylus colurna)’nın Türkiye’deki yeni bir yayılış alanı. Marmara Coğrafya Dergisi 29:136-149.
• Roversi, A. 2014. Noccioleti senza polloni, una realta da considerare. L’Informatore Agrar 38:48-50.
• Rovira, M., Cristofori, V., Silvestri, C., Celli, T., Hermoso, J.F., Tous, J., Romero, A. 2014. Last results in the evaluation of ‘Negret’ hazelnut cultivar grafted on nonsuckering rootstocks in Spain. Acta Horticulture 1052:145-150.
• Rovira, M. 2021. Advances in hazelnut (Corylus avellana L.) rootstocks worldwide. Horticulturae 7(9):267-274.
• Salimia, S., Hoseinovab, S. 2012. Selecting hazelnut rootstocks for different climatic conditions of Iran. Crop Breeding Journal 2(2):139-144.
• Salvador, F.R., Lolletti, D., Sabelli, A. 2009. Current progress in the hazelnut breeding program at the fruit tree research Centre-Rome. Acta Horticulture 845:133-138. S erdar, Ü., Gülser, C., Akyüz, B., Balta, A., Çil, Y., Figen Yılmaz, F. 2017. Azotlu çözelti ile dip sürgünü temizliğinin fındıkta verim ve meyve kalitesi üzerine etkileri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 32(3):279-283.
• Şenyurt, M. 2017. Tombul palaz ve çakıldak fındık çeşitleri ile Corylus colurna L. anacı arasında aşı kaynaşmasının anatomik ve histolojik olarak incelenmesi üzerine araştırmalar (Doktora Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Bolu, 93s.
• Tous, J., Romero, A., Plana, J., Rovira, M., Vargas, F.J. 1997. Performance of ‘Negret’ hazelnut cultivar on several rootstocks. Acta Horticulture 445:433-439.
• Tous, J., Romero, A., Rovira, M., Hermoso, F.J. 2009. Performance of “Negret” hazelnut cultivar grafted on 4 rootstocks in Catalonia (Spain). Acta Horticulture 845:89-93.
• TTSM, 2023. Meyve ve asma çeşit listesi. https:// www.tarimorman.gov.tr/bugem/ttsm/sayfalar/detay.aspx?sayfaid=87 (Erişim Tarihi: Eylül 2023).
• Valentini, N., Caviglione, M., Gaiotti, G., D’Oria, M., Me, G. 2009. Hazelnut research at the University of Torino in the frame of the Italian ‘Co.Ri.Bio.’ project. Acta Horticulture 845:175-180.