The Importance of Recognizing Landscape Plants and Nature in Elementary School: The Case of Çanakkale

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: Özel Sayı 1, 128 - 135, 25.03.2025

Füsün Erduran Nemutlu , Gülsüm Güler Demirel

https://doi.org/10.53471/bahce.1540235

Öz

The rapid deterioration of ecological balance highlights the need for widespread nature education to raise environmental awareness. This study emphasizes the importance of building nature consciousness in primary school students and aims to provide practical training in plant recognition. Primary school classrooms and gardens were used as spaces where children could directly engage with nature and learn about plants. On March 4, 2024, 10 primary schools were selected, and their green space potential was evaluated. Surveys were conducted, and feedback from staff was gathered. Two schools were chosen as pilot sites, where 3rd grade students participated in “nature conservation and plant recognition” training with the help of landscape architecture students. University students taught primary school students by having them draw plants they had learned about in lessons. Plants in the school gardens were identified, photographed, and labeled with their names and characteristics, which were then attached to trees with the students. A survey of university students showed that all 10 participants observed that children paid more attention to trees and their surroundings. 5 participants felt they contributed to the children’s learning and saw themselves as valuable. The study also found that school gardens often had hard surfaces, neglected soil, and low-quality plants, leading to suggestions for improvement.

Anahtar Kelimeler

Dendrology, Nature awareness, Elementary school garden, Landscape architecture

İlkokulda Peyzaj Bitkilerini ve Doğayı Tanımanın Önemi: Çanakkale Örneği

Öz

Ekolojik dengedeki bozulmaların hızla artması, yaygın doğa eğitimi verilerek doğa koruma bilinci oluşturmayı gündeme getirmektedir. Bu gereklilikten yapılan çalışmada, ilkokul döneminde doğa bilinci oluşturmanın önemi vurgulanmış ve uygulamalı doğa ve bitki tanıma eğitimi yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, ilkokul sınıf ortamı ve bahçeleri kullanılmıştır. Çocuğun doğa ile doğrudan temas kurarak bitkileri tanıdığı açık mekanlar okul bahçeleridir. Çalışmada öncelikle 4 Mart 2024 tarihinde, 10 ilkokul belirlenerek yeşil alan potansiyeli incelenmiş, sörveyi yapılmış ve çalışanların görüşleri alınmıştır. Bu okullardan ikisi örnek alan olarak seçilmiş ve 3. sınıf öğrencilerine peyzaj mimarlığı bölümü öğrencilerinin katılımı ile “doğa koruma ve bitki tanıma eğitimi” verilmiştir. Çalışmada üniversite öğrencileri ilkokul öğrencileriyle buluşturulmuş ve dersleri kapsamında öğrendikleri peyzaj bitkilerini ilkokul öğrencilerine çizdirerek öğretmişlerdir. Aynı zamanda ilkokul bahçelerindeki peyzaj bitkileri incelenerek türleri tespit edilmiş, bitkiler fotoğraflanmış, isimleri ve özellikleri yazılarak hazırlanan etiketler ağaçlara öğrenciler ile birlikte takılmıştır. Çalışma sonunda lisans öğrencileriyle yapılan ankette, 10 katılımcı da etkinliklerin sonunda çocukların ağaçlara ve çevrelerine daha dikkatle yaklaştığını belirtmiştir. 5 katılımcı çocuklara katkı sağladıkları ve onların öğrenme sürecine destek oldukları için kendilerini faydalı bireyler olarak görmüştür. Bununla birlikte çalışmada ilkokul bahçelerinin genellikle sert zeminlerden oluştuğu, toprak yüzeylerin bakımsız, aşınmış, sıkışmış olduğu ve peyzaj bitkisi açısından niteliğin düşük olduğu belirlenerek önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dendroloji, Doğa bilinci, İlkokul bahçesi, Peyzaj mimarlığı

Teşekkür

Bu çalışma VIII. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi'nde sunulmuştur.

Kaynakça

• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S., Özden, M. 2007. İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online 6(3):452-468. http://ilkogretim-online.org.tr.
• Taylor, A.F., Wiley, A., Kuo, F.E., Sullivan, W.C. 1998. Growing up in the inner city: green spaces as places to grow. Environment and Behavior 30(1):3-27.
• Chawla, L. 2007. Participation and the ecology of environmental awareness and action. In: A. Reid et al. (Eds.): Participation and Learning, Chapter 6:98-110.
• Ağyar, E. 2014. Oyunun gelişim alanlarına etkisi ve çeşitli örnekler. Hülya Gülay Ogelman (Ed.). Yaşamın ilk yıllarında oyun: Oyuna çok yönlü bakış, s:113-127, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Kart Aktaş, N., Çınar, H.S. 2023. Çocuklarda çevre okuryazarlığı analizi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 24(2):234-243. https://doi.org/10.17474/artvinofd.1334876.
• Çukur, D., Özgüner, H. 2009. Kentsel alanda çocuklara doğa bilinci kazandırmada oyun mekânı tasarımının rolü. Turkish Journal of Forestry 9(2):177-187. https://doi.org/10.18182/tjf.94959.
• Yılmaz, O., Ertürk, F. 2016. Çanakkale kent merkezindeki kamusal açık yeşil alanlardan okul bahçelerinin yeterlilikleri üzerine bir araştırma. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2(2):45-55. https://doi.org/10.28979/comufbed.277918.
• Erdoğan, M. 2011. Ekoloji temelli yaz doğa eğitimi programının ilköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi, duyuşsal eğilimler ve sorumlu davranışlarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11(4):2223-2237.
• Uzunali, A. 2021. Okul bahçelerinin peyzaj tasarımı ile yeniden değerlendirilmesi, Trabzon Prof. İhsan Koz ilkokulu örneği. Online Journal of Art and Design 9(3):172-184.
• Utkugün, C. 2021. İlkokul öğrencilerinin yakın çevrelerindeki bitkilere ilişkin algıları ve deneyimleri. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi 7(2):236-250.
• Özgüç, İ.M. 2023. Çocuk gelişimi açısından okul bahçesi algısı. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi 19(1):239-256.
• Şişman, E., Gültürk, P. 2011. İlköğretim okul bahçelerinin peyzaj planlama ve tasarım ilkeleri açısından incelenmesi: Tekirdağ örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 8(3):53-60.
• Karakaya, B., Kiper, T. 2013. Edirne kent merkezindeki bazı ilköğretim okul bahçelerinin peyzaj tasarım ilkeleri açısından mevcut durumunun belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 10(1):59-71.
• Erduran Nemutlu, F. 2017. Doğa ve bitki tanıma eğitiminde etkileşimli uygulama: Çanakkale örneği. Uluslararası Peyzaj Mimarlığı Araştırmaları Dergisi, IJLAR 1(2):1-5.
• Emir, H.N.S. 2023. Sürdürülebilir peyzaj tasarımı açısından okul bahçeleri. Akdeniz University Journal of the Faculty of Architecture 2(2):156-177.