The Use and Development Opportunities of Vitis Species as Ornamental Vine

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: Özel Sayı 1, 506 - 512, 25.03.2025

Birhan Kunter , Hande Tahmaz Karaman

https://doi.org/10.53471/bahce.1545817

Öz

The Vitaceae family is a vast group of species collectively known as “grapevines”, which exhibit a remarkable diversity in their leaf morphology and flower structure. Members of the family are typically shrubs or woody climbers with tendrils. The Vitaceae family offers a wide range of uses through its rich genetic resources, which are adapted to many regions of the world, from temperate to tropical climates. Climbing ornamental plant forms within the genera Ampelopsis Michx., Cissus L., Parthenocissus Planch. and Tetrastigma (Miq.) Planch. originating from North America, China, Japan and Oceania are used in outdoor landscape planning. The genus Vitis L. stands out in the family with its species that have spread naturally or through adaptation in more than 90 countries around the world. The Vitis species one of the oldest plants in the world, are primarily used for their fruits. On the other hand, grapevines are also used as creeping and climbing ornamentals. This is due to the ability to easily train their stems and shoots, and the decorative differences in leaf shape and color. In addition to selected varieties from the genetic resources within Vitis species, using interspecific hybrids as ornamental vines has become an area of interest in grape breeding studies, particularly in disease and pest resistance. The aim of this study is to present the ornamental value of the Vitis species and interspecific hybrids that are used as ornamental grapevines within the genus Vitis and the ornamental potential of grapevines for the future.

Anahtar Kelimeler

Ornamental vine, Vitis sp., climbing plants, leaf color, leaf shape

Vitis Türlerinin Süs Asması Olarak Kullanılması ve Gelişme Olanakları

Öz

Vitaceae familyası, yaprak ve çiçek yapıları ile farklılık gösteren, tutunma organları olan sülükleri ile sarılıcı ve odunsu gövdeye sahip, ağaç benzeri veya çalı formunda bitkilerin yer aldığı büyük asma ailesidir. Dünya üzerinde ılıman iklim kuşağından tropiklere kadar uzanan geniş bölgelere adapte olmuş zengin genetik kaynaklara sahip olan Vitaceae familyası farklı kullanım değerleri sunmaktadır. Kuzey Amerika, Çin, Japonya ve Okyanusya kökenli Ampelopsis Michx., Cissus L., Parthenocissus Planch. ve Tetrastigma (Miq.) Planch. cinsleri içerisinde yer alan tırmanıcı süs bitkisi formları, dış mekan peyzaj planlamalarında kullanılmaktadırlar. Familyada Vitis L. cinsi, dünya üzerinde 90’dan fazla ülkede doğal ya da adaptasyon yoluyla yayılım göstermiş olan türleri ile öne çıkmaktadır. Dünyanın en eski bitkilerinden olan Vitis türlerinin birincil düzeyde meyvelerinden yararlanılmaktadır. Diğer taraftan asmalar, gövde ve sürgünlerinin kolay şekil almaları, yaprak şekli ve renklerindeki dekoratif farklılıklar nedeniyle sarılıcı ve tırmanıcı süs bitkisi olarak da kullanılmaktadırlar. Vitis türlerinde genetik kaynaklardan seçilmiş varyetelerin yanı sıra, asma ıslahı çalışmalarında, özellikle hastalık ve zararlılara dayanıklılık ıslahı süreçlerinde türler arası melezlerden süs asması olarak yararlanılması ilgi alanı olmaya başlamıştır. Bu derleme çalışmasında, Vitaceae familyasının yalnız Vitis cinsi içerisinde yer alan ve süs asması olarak kullanılan türler ile türler arası melezlerin tanıtılması ve süs asmalarının geleceğe yönelik potansiyelinin irdelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Süs asması, Vitis sp., tırmanıcı bitki, yaprak rengi, yaprak şekli

Teşekkür

Orijinal fotoğraflarını paylaşarak çalışmamıza katkı sunan Dr.Öğr.Üyesi Sevil Cantürk’e (Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü) teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Wen, J., Lu, L.M., Nie, Z.L., Liu, X.Q., Zhang, N., Ickert-Bond, S., Gerrath, J., Manchester, S.R., Boggan, J., Chen, Z.D. 2018. A new phylogenetic tribal classification of the grape family (Vitaceae). Journal of Systematics & Evolution 56(4):262-272, doi:10.1111/jse.12427.
• Dalley, S. 2013. The mystery of the hanging garden of Babylon, an elusive world wonder traced. Oxford University Press, Oxford, 279p, ISBN:978-0-19-966226-5.
• Pudelska, K., Dudkiewicz, M., Krawiec, P. 2014. Cultivation of Vitis vinifera L. in the light of former publications and today in Poland. Acta Agrobotanica 67(3):3-12, doi:10.5586/aa.2014. 039.
• Nemutlu Erduran, F., Çelik, A. 2016. The importance and usage of grapevine as landscaping elements. Journal of Agricultural Faculty of Uludag University 30(Special Issue):686-691.
• Ol˛edzki, R., Lutosławski, K., Nowicka, P., Wojdyło, A., Harasym, J. 2022. Non-commercial grapevines hybrids fruits as a novel food of high antioxidant activity. Foods 11:2216, https:// doi.org/10.3390/foods11152216.
• Bekçi, B., Dinçer, D., Bogenç, Ç. 2015. Kentsel peyzajda kullanılan Vitis vinifera’nın Bartın kent ölçeğinde değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi 5(11):39-47, doi:10. 16950/std.44432.
• Süer, S., Keskin, N. 2023. Sürdürülebilir bağ ve şarap turizmi uygulamaları. Bahçe 52(Özel Sayı 1):258-268.
• https://www.daleysfruit.com.au/grape-ornamental -crimson-glory.htm.
• https://images.app.goo.gl/ukcfadhigw7sxauu7
• https://www.urbanvineyards.org/
• OIV, 2017. Distribution of the world’s grapevine varieties. International Organization of Vine and Wine, 53p, ISBN:979-10-91799-89-8.
• https://www.gardenia.net/
• https://jatedisse.com/en/
• https://www.egardengo.com/plant/vitis-vinifera-purpurea
• https://landscapeplants.oregonstate.edu/plants/
• https://sakohonten.co.jp/
• https://mortonarb.org/plant-and-protect/trees-and-plants/crimson-glory-vine/
• Dangl, G.S., Mary Lou Mendum, M.L., Yang, J., Walker, M.A., John E., Preece, J.E. 2015. Hybridization of cultivated Vitis vinifera with wild V.californica and V.girdiana in California. Ecology and Evolution 5(23):5671-5684, doi:10. 1002/ece3.1797.
• USDA, 2022. California wild grape. United States Department of Agriculture, Natural Resources Conservational Service, Plant Guide, 5p. https:// www.nrcs.usda.gov/plantmaterials/capmcpg13920.pdf.
• https://commons.wikimedia.org/wiki/file:vitis_californica_%28california_wild_grape%29_-_flickr _-_s._rae.jpg.
• Liu, L.Y., Li., H. 2013. Review: Research progress in amur grape, Vitis amurensis Rupr. Can. J. Plant Sci. 93:565-575, doi:10.4141/cjps 2012-202.
• Li, M.Y., Pei, X.X., Shi, N., Yang, Y.M., Fan, S.T., Sun, Y.F., Kong, Q.S., Duan, C.Q., Yu, K., Wang, J. 2024. Vol atomic differences among Vitis amurensis cultivars and its hybrids with V.vinifera revealed the effects of genotype, region, and vintage on grape aroma. Food Research International, 191, 114726. doi:10.1016/j. foodres.2024.114726.
• https://www.medeinos.lt/augalu-katalogas/v/ amurinis-vynmedis-vitis-amurensis/
• https://lincoln.recollect.co.nz/nodes/view/21109.
• Filimon, R.M., Rotaru, L, Filimon, V.R. 2022. Effects of exogenous growth regulators on agrobiological, technological and physiological characteristics of an interspecific grapevine cultivar. Biological Agriculture & Horticulture 39(2):91-114, doi:10.1080/01448765.2022.21263 28.
• Antcliff, A.J. 1988. Taxonomy-the grapevine as a member of the plant kingdom (In: Viticulture Vol.1., Eds: B.G. Coombe, P.R. Dry) Chapter 5:107-118.Winetitles, Adelaide, ISBN:1 875130 00 4.
• Mortensen, J.A., Harris, J.W., Hopkins, D.L., Andersen, P.C. 1994. ‘Southern Home’: an interspecific hybrid grape with ornamental value. HortScience 29(11):1371-1372.
• Conner, P.J. 2009. A century of muscadine grape (Vitis rotundifolia Michx.) breeding at the university of Georgia. Acta Horticulturae 827, doi:10.17660/actahortic.2009.827.83.
• https://www.youtube.com/watch?v=lahpdjikmsy (Patric Corner: Southern Home Muscadine Review).