Doğadan Toplanan Anemon Bitkisine Ait Genotiplerin Morfolojik Karakterizasyonu

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: Özel Sayı 1, 80 - 86, 25.03.2025

Fulya Uzunoğlu , Kübra Özmen , Suzan Demir , Ömer Faruk Coşkun , Kazım Mavi

https://doi.org/10.53471/bahce.1552355

Öz

Anemone cinsi içerisinde süs potansiyeli olan bazı bitkiler Türkiye’de doğal olarak yetişmektedir. Morfolojik düzeyde genotip çeşitliliğinin belirlenmesi süs bitkisi ıslahının ilk aşamasını oluşturmaktadır. Çalışma, Hatay ilinin farklı bölgelerinden toplanan Anemone coronaria L. türüne ait 30 farklı genotipin morfolojik özelliklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Genotiplerde bazı kalitatif ve kantitatif özellikler belirlenmiştir. Çiçek renklerine göre 10 farklı şekilde sınıflandırma yapılmıştır. Yaprak şekillerinin biternate yapıda olduğu, başçık renklerinin sarı, menekşe, koyu menekşe ve mavi menekşe olarak 4 farklı renge sahip olduğu belirlenmiştir. Sapçık renkleri ise beyaz, sarı, pembe, menekşe ve mavi menekşe 5 farklı renk içeriğine sahipken, stigma renginin 6 farklı renk içerdiği görülmüştür. Tüm genotiplerde bitki uzunluğu, stamen sayısı ve çiçek çapı özellikleri açısından birbirleri arasında farklılık olduğu tespit edilmiştir. Bitki uzunluğu 4.8-33 cm arasında değişim gösterirken, stamen sayısı 70-198 (adet) aralığında değişkenlik göstermiştir. Çiçek çapı değeri ise 4.3-8.2 cm aralığında saptanmıştır. Varyasyon katsayısı en yüksek olan bitki boyu, stamen sayısı ve tepal boyu kantitatif özellikleri genotiplerin arasındaki farklılıkları ortaya koymada önemli özellikler olarak tespit edilmiştir. Çalışma sonuçları, anemon ıslah programları açısından önemli veriler sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Anemone coronaria, genotip, morfolojik gözlem ve ölçüm, çiçek özellikleri.

Morphological Characterization of Genotypes of Anemone Plants Collected from Nature

Öz

The study was carried out to determine the morphological characteristics of 30 different genotypes of Anemone coronaria L. collected from different regions of Hatay province. Plant length, shoot diameter, stamen, carpel and tepal number, width and length measurement, color, leaf number, shape, hairiness, surface line status, anther, pedicel, stigma color, flower shape, diameter characteristics were evaluated in genotypes. Classification was made in 10 different ways according to tepal colors. It was determined that the leaf shapes were biternate and anther colors had 4 different colors as yellow, violet, dark violet and blue violet. It was observed that the stigma color had six different colors, compared to the pedicel colors’ five different color contents of white, yellow, pink, violet, and blue violet. It was found that all genotypes differed from one another in terms of branch length, stamen count, and blossom diameter features. The number of stamens varied from 70 to 198 (pieces), while the shoot length varied from 4.8 to 33 cm. It was found that the flower’s diameter ranged from 4.3 to 8.2 cm. Plant height, stamen count, and tepal length are examples of quantitative features with the highest coefficient of variation. The study results provided important data for anemone breeding programs.

Anahtar Kelimeler

: Anemone coronaria, genotype, morphological observation and measurement, flower characteristics

Kaynakça

• Heywood, V.H., Brummitt, R.K., Culham, A., Seberg, O. 2007. Flowering plant families of the world. Kew Royal Botanic Gardens, 424 p, United Kingdom.
• Hobbs, J., Hatch, T. 1994. Best Bulbs for Temperate Climates. Timber Press.
• Seçmen, Ö., Gemici, Y., Leblebici, E., Görk, G., Bekat, L. 1995. Tohumlu bitkiler sistematiği. 4. Baskı, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi, Kitaplar Serisi No:116, İzmir.
• TUİK 2023. https://data.tuik.gov.tr/kategori/ getkategori?p=tarim-111&dil=1.
• Davis, P.H. 1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol.1-9. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Arı, E. 2006. Türkiye’de doğal olarak yetişen Anemone coronaria var. coccinea’da anter kültürü çalışmaları. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, 187s, Adana.
• Tuğ, G.N. 2012. Anemone. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler), Ed: Güner A., Aslan S., Ekim T., Vural M., Babaç M.T., Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği, İstanbul, s:815-816.
• Horovitz, A., Galil, J., Zohary, D. 1975. Biological flora of Israel: Anemone coronaria L. Israel Journal of Botany 24, 26-41.
• Uma, M.M. 2019. Türkiye’de yayılış gösteren Anemone L. ve Pulsatilla Mill. (Ranunculaceae) cinslerinin taksonomik revizyonu. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Tekirdağ.
• Meynet, J. 1993. Anemone. In: Hertogh A, Le Nard M. (Eds), The Physiology of Flower Bulbs. Elsevier Science Publications, Amsterdam, pp:211-218.
• Beruto, M., Debergh, P. 2004. Micropropagation of Ranunculus asiaticus: A review and perspectives. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 77(3), 221-230.
• Armitage, A.M. 1993. Specialty cut flowers: the production of annuals, perennials, bulbs and woody plants for fresh and dried cut flowers. Timber Press, Portland, Oregon.
• Dafni, A., Bernhardt, P., Shmida, A., Ivri, Y., Greenbaum, S., O’toole, C., Losito, L. 1990. Red bowl-shaped flowers: Convergence for beetle pollination in the mediterranean region. Israel Journal of Botany, 39, 81-92.
• Alibertis, A. 2007. Healing, Aromatic and Edible Plants of Crete. Central Distribution: “Mystis”-Heraklion, Crete, Printed by: Typokreta.
• Horovitz, A., Galil, J., Zohary, D. 1975. Biological flora of Israel. 6. Anemone coronaria L. Isr. J. Bot., 126, 239-242.
• Arı, E., Akın, H. 2010. Türkiye kesme çiçek sektörü için alternatif bir tür: Anemone coronaria. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 23(2), 79-86.
• Harvey, D.M. 1971. Phenotypic variation in flower colour within the Anemone coronaria cultivars. Ann. Bot., 35, 1-8.
• Frey, F.M. 2004. Opposing natural selection from herbivores and pathogens may maintain floral-color variation in Claytonia virginica (Portulacaceae). Evolution 58, 2426-2437.
• Davis, P.H., Coode, M.J.E., Cullen, J. 1965. Anemone L. flora of Turkey and the East Aegean Islands. Ed: Davis P.H., Coode M.J.E., Cullen J. University Press, Edinburgh, 1, 134-138.
• Mlinarec, J., Chester, M., Siljak Yakovlev, S., Papes, D., Besendorfer, V. 2009. Molecular structure and chromosome distribution of three repetitive DNA families in Anemone hortensis L. (Ranunculaceae). Chromosome Research, 17, 331-343.
• Saoud, N.S., Knio, K., Jury, S. 2007. Phenetic analysis of Anemone coronaria (Ranunculaceae) and related species. Botanical Journal of the Linnean Society 153(4), 417-438.