Use Of Walnut Trees as Ornamental Plant in Parks and Garden: Zonguldak Example

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: Özel Sayı 1, 441 - 448, 25.03.2025

Saadet Sevil Yücel , Yeşim Okay

https://doi.org/10.53471/bahce.1559141

Öz

People’s need for open green areas is increasing day by day. Plant species are important design materials in creating sustainable exchange between humans and their environment. The use of natural vegetation, defined as plants that spread under natural conditions without human influence, in landscape areas; has many advantages such as low maintenance cost, healthy plant tissue, and tolerance of extreme climatic conditions. In recent years, the importance of fruit trees in these design works has been increasing for reasons such as access to food, aesthetic features and the ability to follow people’s development. Walnut appears as a remarkable species in landscaping due to its ecological and a esthetic trees, large and wide crown structures, showy leaves, and the aesthetic appearance it creates when its leaves turn yellow in autumn. The juglone substance found in walnut trees, which is a plant species with allelopathy properties, has a toxic effect on some plants, while it can also have a positive effect on the development of some plants. Therefore, in areas where walnuts are grown, the plant species to be chosen in addition to walnuts areal so important. In this study; the use of walnut as an ornamental plant in the parks and gardens of the district of Zonguldak, Alaplı, Çaycuma, Devrek, Ereğli, Gökçebey, Kilimli, Kozlu and Central districts and in the parks and garden open areas of the university campuses in these districts was examined.

Anahtar Kelimeler

Ornamental Plant, Walnut, Park Garden, Zonguldak

Ceviz Ağaçlarının Park ve Bahçelerde Süs Bitkisi Olarak Kullanımı: Zonguldak Örneği

Öz

İnsanların açık yeşil alanlara olan ihtiyaçları gün geçtikçe artmaktadır. İnsan ve çevresi arasında sürdürülebilir alışverişin oluşturulmasında bitki türleri önemli tasarım materyalleridir. İnsan etkisi olmadan doğal koşullar altında yayılan bitkiler olarak tanımlanan doğal bitki örtüsünün peyzaj alanlarında kullanımının; düşük bakım maliyeti, sağlıklı bitki dokusu, ekstrem iklim koşullarını tolere etme gibi çok sayıda avantajları bulunmaktadır. Son yıllarda gıdaya erişim, estetik özellikleri, insanların gelişimlerini takip edebilmesi gibi nedenlerle meyve ağaçlarının bu tasarım çalışmalarındaki önemi günden güne artmaktadır. Ceviz (Juglans regia L.); ekolojik, estetik ağaçları, büyük ve yayvan taç yapıları ve gösterişli yaprakları, sonbaharda yapraklarının sararmasıyla yarattığı estetik görüntü nedenleriyle peyzaj düzenlemelerinde dikkat çekici bir tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Allelopati özelliği gösteren bir bitki türü olan ceviz ağaçlarında bulunan juglon maddesi bazı bitkilere toksik etki gösterirken bazı bitkilerin gelişimine de olumlu etki yapabilmektedir. Dolayısıyla ceviz yetiştirilen alanlarda cevizin yanında seçilecek bitki türleri de önem taşımaktadır. Bu çalışmamızda; Zonguldak ili Alaplı, Çaycuma, Devrek, Ereğli, Gökçebey, Kilimli, Kozlu ve Merkez ilçe park ve bahçeleri ile bu ilçelerde bulunan üniversite kampüslerindeki park ve bahçe açık alanlarında cevizin süs bitkisi olarak kullanımı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Süs Bitkisi, Ceviz, Park Bahçe, Zonguldak

Kaynakça

• Söğüt, Z., Bozdoğan, E. 2013. Kentsel yeşil alanlarda bitki gelişimini kısıtlayan faktörler ve alınması gereken önlemler. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Çiçek, N., Yücedağ, C. 2023. Park ve bahçe süs bitkileri. İksad Yayınevi, 422s, Ankara.
• Özhüner, E. 2023. Türkiye’de park ve bahçe süs bitkilerinin önemi ve sınıflandırılması. (Editörler: N. Çiçek, C. Yücedağ) Park ve Bahçe Süs Bitkilerinin Üretim ve Bakımı (s:3-17), İksad Yayınevi, 415s, Ankara.
• Sarıçam, S. ve Çömlekçioğlu, N. 2013. Sebzelerin süs bitkisi olarak peyzaj mimarlığı çalışmalarında kullanılma olanakları. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt-1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Yazgan. M.E., Khabbazi, P.A. 2013. İç ve dış mekanlarda dikey bahçe uygulamaları. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Özhatay, N. 2013. Türkiye’nin süs bitkileri potansiyeli: doğal monokotil geofitler. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Arslan, M., Peng, M. 2013. Taiwan ve Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitki türlerinin kullanımı. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Acar, C., Eroğlu, E., Çiçek, Y. 2013. Tarihi çevrelerdeki bitkilendirme tasarımında kullanılan bitkiler: Trabzon örneği 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Bayar, E., Genç, M. 2013. Isparta kent merkezindeki tarihi mistik mekânlardaki ağaç türleri, mevcut durumları ve olası çoğaltma yöntemleri. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Eroğlu, E., Acar, C., Demirel, A. 2013. Yol şevlerindeki doğal yer örtücü bitkilerin peyzaj mimarlığında değerlendirilebilme olanakları: Sultanmurat-Uzungöl yol güzergahı örneği. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Karaşah, B., Sarı, D., Arslan Mucahir, E.S. 2013. Kamusal ve yarı-kamusal alanlarda bitkilerin estetik ve işlevsel kullanımlarının değerlendirilmesi: Artvin kenti örneği. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Khabbazi, P.A., Erdoğan, E. 2013. Beylerbeyi Sarayı bahçelerinde bitkisel materyal kullanımı. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Nemutlu, F.E., Çelik, A., Sağlık, A., Devecioğlu, N.E. 2013. Tarihi kentlerde dış mekân süs bitkilerinin kullanımı. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Turgut, H., Karaşah, B., Erdoğan, A., Yaman, Y.K., Eminağaoğlu, Ö. 2013. Artvin ili çevresinde bulunan bazı doğal bitkilerin süs bitkisi olarak kullanılabilirliğinin belirlenmesi. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Yılmaz, F.Ç., Sonkur, B.A., Çorbacı, Ö.L. 2013. Ankara iklim koşullarında ilkbahar mevsiminin habercisi olan bitki türlerinin peyzaj tasarımında kullanımı; Altınpark örneği. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Cengiz, C., Cengiz, B., Yıldız, Ş. 2013. Fidanlıklarda doğal bitki materyalinin kullanım düzeyinin saptanması: Bartın örneği. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Demir, M., Ersoy, B. 2013. Süs bitkilerinin sağlanmasında kamu kuruluşlarının artan rolü; Erzurum Kenti örneği. 5. Süs Bitkileri Kongresi, Cilt:1, 6-9 Mayıs, Yalova.
• Karaca, E., Karaca, M. 2023. Yenilebilir peyzaj düzenlemelerinde park ve bahçe süs bitkileri. (Editörler: N. Çiçek, C. Yücedağ) Park ve Bahçe Süs Bitkileri, s:63-76 İksad Yayınevi, 220s, Ankara.
• Akça, Y. 2016. Ceviz yetiştiriciliği. 8.Baskı. Anıt Matbaası, 328s.
• Gürsoy, M., Balkan, A., Ulukan, H. 2013. Bitkisel üretimde allelopati. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 27(2):115-122.
• Arıkan, N., Elibüyük, İ.Ö. 2015. Yabancı otlarla mücadelede allelopatinin kullanımı. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 8(1):46-50.
• Karaman, R., Türkay, C., Akgün, İ. 2021. Yulaf çim suyunun bazı yabancı ot ve kültür bitkisi tohumlarının çimlenme ve fide özellikleri üzerine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 18(2):312-321.
• Üstüner, T. 2021. Allelokimyasallar. s:569-632. İçinde; Yabancı Ot Biliminde Güncel Konular. (Editör: H.Menan, F.Pala) İksad Yayınevi, 768s, Ankara.
• Bingöl, Ö., Battal, A., Erez, M.E., Aslan, A. 2022. Investigation of the allelopathic effects of lyophilized ethanol extract of Xanthoparmelia somloensis (Gyelnik) Hale Lichen on tomato plant. Anatolian Journal of Botany 6(1):39-43.
• Dordevic, T., Durovic-Pejcev, R, Stevanovic, M., Saric-Krsmanovic, M., Radivojevic, L., Santric, L., Gajic-Umiljendic, J. 2022. Phytoxicity and allelopathic potential of Juglans regia L. leaf extracts. Frontiers in Plant Science, 01-14.
• Terzi, İ. 2007. Ceviz meyve kabuğu özütlerinin kavun tohumlarında çimlenme, fide uzaması ve kuru ağırlık üzerine etkileri. Eskişehir Teknik Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi A-Uygulamalı Bilimler ve Mühendislik-ESTUJST-A, 8(2):355-360.
• Demirkan, H. 2005. Bazı bitki parçalarının Orobanche ramosa L.’nin gelişimine olan allelopatik etkilerinin araştırılması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 42(3):45-54.
• Kocaçalışkan, İ., Terzi, İ. 2001. Allelopathic effects of walnut leaf extracts and juglone on seed germination and seedling growth. Journal of Horticulturae Science&Biotechnology 76(4):436-440.
• Terzi, İ. 2009. Allelopathic effects of juglone and walnut leaf and fruit hull extracts on seed germination and seedling growth in muskmelon and cucumber. Asian Journal of Chemistry 21(3):1840-1846.
• Scott, R., Sullian, W.C. 2007. A rewiev of suitable comparison crops for black walnut. Agroforestry Systems 71(3):185-193.
• Jose, S., Gillepsie, A.R. 1998. Allelopathy in black walnut (Juglans nigra L.) alley cropping 1. Spatio-temporalvariation in soil juglone in a black walnut corn (Zea mays L.) alley cropping system in the Midwestern USA. PlantSoil 203:191-197.
• Anonim, 2024. https://tr.wikipedia.org/wiki/ zonguldak%27%c4%b1n_il%c3%a7eleri.
• Akça, Ş.B., Gülgün Aslan, B. 2019. Kampüs yaşamında estetik ve fonksiyonel açıdan süs bitkilerinin yeri ve önemi, Çaycuma kampüsü örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi 21(2):267-279.
• Yaltırık, F. 1988. Dendroloji ders kitabı-1 Gymnospermae (açık tohumlular). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, İ.Ü. Yayın No:3443, O.F. Yayın No:386, 320s, İstanbul.
• Yücel, E., Yaltırık, F., Öztürk, M. 1999. Süs bitkileri (ağaçlar ve çalılar). 2. Baskı, Anadolu Üniversitesi, Yayın No.833. Fen Fakültesi Yayın No:1, 183s, Eskişehir.
• Yaltırık, F., Efe, A. 2000. Dendroloji ders kitabı Gymnospermae-Angiospermae. 2.Baskı, Üniversite Yayın No:4265, Fakülte Yayın No:465, 382s, İstanbul.
• Mataracı, T. 2004. Ağaçlar doğa severler için rehber kitap marmara bölgesi doğal-egzotik ağaç ve çalıları. TEMA Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı, Yayın No:39, 382s, İstanbul.
• Mamıkoğlu, N.G. 2012. Türkiye’nin ağaçları ve çalıları. NTV Yayınları, 727s, İstanbul.