Yenilebilir Bitki Türleri ile Sürdürülebilir Kampüs Peyzaj Tasarımı: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Örneği

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: 2, 61 - 71, 27.11.2025

Gülcay Ercan Oğuztürk , Hüseyin Emre Yılmaz

https://doi.org/10.53471/bahce.1690836

Öz

Bu çalışma, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) kampüsünde sürdürülebilir peyzaj tasarımına katkı sağlamak amacıyla, Karadeniz iklimine uygun, az su tüketen ve yenilebilir bitki türlerinin belirlenmesini ve bu türlerin kampüs genelinde öneri düzeyinde yerleştirilmesini hedeflemektedir. Çalışmada doğrudan uygulama gerçekleştirilmemiş, mevcut alan kullanımları analiz edilerek düşük bakım gerektiren, iklim koşullarına dayanıklı ve estetik değeri yüksek bitkilerle alternatif bir bitkilendirme önerisi sunulmuştur. Model önerisinde yalnızca bitki türü seçiminde su yönetimini destekleyici kriterler göz önüne alınmış; geçirgen yüzeyler, yağmur suyu hasadı gibi doğa tabanlı çözümler ise uygulama önerisi olarak sonuç ve öneriler bölümünde ele alınmıştır. Seçilen bitkilerin su tasarrufu sağlama potansiyeli, bakım kolaylığı, ekosistem katkısı ve alerjen potansiyeli değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, sürdürülebilir peyzaj hedefleri doğrultusunda üniversite kampüslerinde yenilebilir bitki kullanımının çevresel, ekonomik ve sosyal faydalar sağlayabileceğini ortaya koymaktadır. Çalışma, RTEÜ örneğinden yola çıkarak diğer kamu kurumlarına ve eğitim yerleşkelerine de uygulanabilecek bir bitkilendirme modeli sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir peyzaj , yenilebilir bitkiler , kampüs planlaması , su yönetimi , ekolojik kampüs

Sustainable Campus Landscape Design with Edible Plant Species: The Case of Recep Tayyip Erdoğan University

Öz

This study aims to contribute to sustainable landscape design at Recep Tayyip Erdoğan University (RTEU) by identifying edible, low-water-consuming plant species suitable for the Black Sea climate and proposing their placement across the campus as part of a conceptual model. No direct on-site implementation was conducted; instead, existing land uses were analyzed and an alternative planting proposal was developed using drought-tolerant, low-maintenance, and aesthetically valuable plant species. The proposed model focuses solely on plant species selection with water-efficient criteria in mind; nature-based solutions such as permeable surfaces and rainwater harvesting are discussed only as potential applications in the suggestions section. The selected species were evaluated in terms of water-saving potential, ease of maintenance, ecological contribution, and allergenic potential. The findings demonstrate that the use of edible plant species in university campus landscapes can offer significant environmental, economic, and social benefits in line with sustainable landscaping goals. Based on the RTEU example, the study presents a planting model that can be adapted by other public institutions and educational campuses.

Anahtar Kelimeler

Sustainable landscape , Edible plants , Campus planning , Water management , Ecological campus

Kaynakça

• Sarı, F., Çorbacı, K., 2020. Az su tüketen bitkilerin peyzaj uygulamalarındaki rolü. Peyzaj ve Çevre Bilimleri Dergisi, 15(3):45–60.
• Karaelmas, D., 2022. Çaycuma yerleşkesi örneğinde yenilebilir bitkiler bahçesi peyzaj tasarımı ve uygulaması. Bartın Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
• Tohum, N., 2021. Sürdürülebilir peyzaj düzenlemelerinde yenilikçi yaklaşımlar. Ege Üniversitesi Yayınları.
• Sevimli, A., 2021. Sürdürülebilir yağmur suyu yönetimi uygulamaları: Bursa Uludağ Üniversitesi Görükle Kampüsü örneği. ProQuest Dissertations & Theses.
• Çorbacı, Ö. L., Oğuztürk, T., & Ekren, E. 2022. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Ahmet Erdoğan Cami peyzaj projesinin bitkisel tasarım açısından değerlendirilmesi.
• Ercan Oğuztürk, G., Pulatkan, M., 2023. Interaction of urban and university campuses: KTU Kanuni Campus example. In: Architectural Sciences and Urban/Environmental Studies-I, İksad Yayınları, Ankara:22–43.
• Pinela, J., Carvalho, A.M., Ferreira, I.C.F.R., 2017. Wild edible plants: Nutritional and toxicological characteristics, retrieval strategies and importance for today's society. Food and Chemical Toxicology, 110:165–188. https://doi.org/10.1016/j.fct.2017.10.020
• Alrhmoun, M., Sulaiman, N., Pieroni, A., 2025. Phylogenetic perspectives and ethnobotanical insights on wild edible plants of the Mediterranean, Middle East, and North Africa. Foods, 14(465). https://doi.org/10.3390/foods14030465
• Tadesse, D., Masresha, G., Lulekal, E., Alemu, A., 2025. Ethnobotanical study of wild edible plants in Metema and Quara Districts, Northwestern Ethiopia. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 21(7). https://doi.org/10.1186/s13002-025-00761-9
• Cordero, R.R., Medina-Vega, J.A., Rosas-Ramírez, D., Méndez-Albores, J.A., 2025. Wild edible plants as sustainable tools for urban green infrastructure. Urban Ecosystems. https://doi.org/10.1007/s11252-024-01651-w
• Yamasaki, M., Yamasaki, Y., Oshima, T., 2025. Nanovesicles derived from edible plants: A new player that contributes to the function of foods. Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry, 89(2):179–186. https://doi.org/10.1093/bbb/zbae198
• Lombardi, T., Galasso, I., De Micco, V., Graziani, G., Carillo, P., 2025. Halophytes as edible crops in saline agriculture: Current knowledge and future perspectives. Agronomy, 15(634). https://doi.org/10.3390/agronomy15030634
• Güneroğlu, B., 2020. Rize ekolojik zenginlikleri ve peyzaj yönetimi. Ekosistem Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
• Acar, C., Oğuztürk, T., 2024. Bazı doğal bitki taksonlarının araziden bahçeye transferi: Karadeniz Teknik Üniversitesi uygulaması. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 20(Özel Sayı):16–30.
• Yalçınalp, E., Demirci, Ö., 2018. Kent parklarında yenilebilir bitki talebine etki eden kullanıcı özellikleri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(4):666–675.
• Wang, W., Rui, Y., Yuan, Y., vd., 2025. Determination and exposure assessment of mycotoxins in Polygonati Rhizoma (Liliaceae)-an edible plant. Journal of Food Composition and Analysis, 107269.
• Aslan, H., 2020. Ankara kenti açık yeşil alanlarında kullanılan meyve türlerinin belirlenmesi ve peyzaj mimarlığında süs bitkisi olarak değerlendirilme olanakları. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(Özel Sayı):99–114.
• Çorbacı, Ö.L., Ekren, E., 2022a. Kentsel açık yeşil alanlardaki yenilebilir bitkilerin değerlendirilmesi: Kahramanmaraş kenti örneği. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 7(4):589–596. https://doi.org/10.35229/jaes.1210580
• Çorbacı, Ö.L., Ekren, E., 2022b. Kentsel açık yeşil alanların kurakçıl peyzaj açısından değerlendirilmesi: Ankara Altınpark örneği. Journal of Landscape Research and Practices (JOLARP), 4(1):1–11. https://doi.org/10.56629/paud.1137410
• Güneroğlu, N., Pektaş, S., 2022. Yenilebilir meyve özelliği olan odunsu bitki taksonlarının peyzaj mimarlığındaki önemi: KTU Kanuni Kampüsü örneği. Turkish Journal of Forestry, 23(1):79–89. https://doi.org/10.18182/tjf.1005955
• Ramírez-Moreno, E., Cruz-Cansino, N.D.S., Olguín-Hernández, Z., vd., 2025. Effect of thermal treatment on the retention of phenolic compounds, antioxidant activity, and vitamin C of edible plants. Applied Sciences, 15(3):1322.
• Hui, Y., Ma, X., Han, F., An, Q., Zhao, J., 2025. Urban green spaces under climate warming: Controlling the spread of allergenic pollution through residential area spatial layout optimization. Sustainability, 17:3235. https://doi.org/10.3390/su17073235
• Albertini, R., Coluccia, A., Ibrahim, M.M.M., vd., 2025. The impact of climate change on the spread of airborne pollen in Northern Italy: The results of 27 years of monitoring in Parma. Preprints, 202501.1624. https://doi.org/10.20944/preprints202501.1624.v1
• Hornick, T., Harpole, W.S., Dunker, S., 2025. High-throughput assessment of anemophilous pollen size and variability using imaging cytometry. New Phytologist, Advance online publication. https://doi.org/10.1111/nph.70070
• Hatipoglu, I. H., & Ekren, E. (2022). Kentsel açık yeşil alanlarda kullanılan bitki materyalinin değerlendirilmesi: Şanlıurfa ili Haliliye ilçesi örneği. Turkish Journal of Forestry, 23(4), 341-347.
• Hrabovský, M., Ščevková, J., Rendeková, A., vd., 2025. Long-term changes in the allergenic potential of ruderal vegetation in a Central European urban area. Regional Environmental Change, 25:35. https://doi.org/10.1007/s10113-025-02372-2
• Robbins, J., Evans, M., 2004. Growing media for container production in a greenhouse or nurseries. Part I: Components and mixes. University of Arkansas, Division of Agriculture, Fayetteville. http://www.uaex.edu/other_areas/publications/pdf/fsa-6097.pdf (Erişim: 1 Eylül 2010).
• Ercan Oğuztürk, G., Sünbül, S., & Alparslan, C. (2025). The effect of green areas on urban microclimate: A university campus model case. Applied Sciences, 15(8), 4358.
• Oğuztürk, G. E., & Pulatkan, M. (2022). Üniversite yerleşkelerinin bütüncül planlama yaklaşımıyla değerlendirilmesinin bibliyometrik analiz ile irdelenmesi. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 18(2), 1-13.
• Oğuztürk, G. E., & Yüksek, T. (2024). Rainwater management model in Fener Campus in Recep Tayyip Erdogan University. International Studies and Evaluations in the Field of Landscape Architecture, 5, 45-60.