Bazı Meyve Türlerinde Çiçek Tozu Kalitesi ve Üretim Miktarlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Yıl 1999, Cilt: 28 Sayı: 1-2, 57 - 64, 31.12.1999

Resul Gerçekçioğlu Mehmet Güneş Yakup Özkan

Öz

Bu araştırma 1997 yılında, Tokat ekolojik koşullarında yetiştirilen President, Stanley (erik); Redhaven, Monreo (şeftali); Bing, Van (kiraz) çeşitleri ile Golden Delicious ve Starking Delicious (elma) çeşitlerinde; çiçek tozu kalitesi (çiçek tozu canlılık ve çimlenme oranları) ve üretim miktarlarının saptanması amacıyla yürütülmüştür. Çiçek tozu canlılık düzeyleri TTC testi ile belirlenmiştir. Çimlendirme denemeleri asılı damla yöntemine göre belirlenmiştir. Çimlendirme ortamı olarak %0, %10, %15, %20 ve %25’lik sakaroz konsantrasyonları kullanılmış ve ortama ekilen polenler 15℃, 20℃ ve 25℃’lik sıcaklık ortamlarında çimlenmeye bırakılmıştır. Ayrıca, “hemasitometrik yöntem” le çeşitlerin çiçek tozu üretim miktarları da belirlenmiştir. Araştırma sonucunda; çiçek tozu canlılık oranları %71.53-81.78 ve çimlenme oranları da %3.00-41.70 arasında saptanmıştır. Çimlenme oranı üzerine (kontrol dışında), şeker konsantrasyonlarının etkisi benzer olurken, en iyi çimlenme oranı 20℃’lik sıcaklık ortamından elde edilmiştir. Bir çiçekteki ortalama çiçektozu sayısı; 61111-184722 adet, morfolojik homojenlik düzeyleri ise tüm çeşitlerde %77’nin üzerinde saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Meyve , Çiçek Tozu Kalitesi , Üretim Miktarı

A Study on Determination of Pollen Quality and Pollen Production of Some Fruit Cultivars Grown in Tokat Ecological Conditions

Öz

This study was carried out in Tokat ecological conditions in 1997. In the study; the pollen grains of 8 different pome and stone fruit cultivars such as President, Stanley (plum); Redhaven, Monreo (peach); Bing, Van (sweet cherry) and Golden Delicious, Starking Delicious (apple) were tested in vitro conditions for determination of pollen quality (pollen viability and germination ability). Viability of the pollens were determined by TTC test. In vitro pollen germination experiments were evaluated by hanging drop method in 0%, 10%, 15%, 20% and 25% sucrose mediums and at 15℃, 20℃, 25℃ temperatures. In addition, pollen production of the cultivars was determined by using “hemocytometry method”. The ability of germination and viability of pollens were found to be; 3.00-41.70% and 71.53-81.78%, respectively. Effects of all sucrose concentrations, except for control, were found to be similar on germination and the high germination ratio was found at 20℃. The average pollen production per flower and morphological homogeneities of pollens were found to be 61111-184722 and above 77%. respectively.

Anahtar Kelimeler

Fruit , Pollen Quality , Production Quantity

Kaynakça

• Ak, B.E., A.I. Özgüven, Y. Nikpeyma, 1993. Değişik Yöntemlerle P.atlantica ve P.terebinthus Çiçek Tozlarının Çimlenme Yeteneklerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(2):81-90.
• Anvari, S.F., 1977. Untersuchungen über das Pollenschlaucwashstum und die Entwicklung der Samenanlagen in Beziehung zum Fruchtansatz bei Sauerkirschen (P.cerasus L.) Dissertation. Univ. Hohenheim, 105p.
• Aşkın, A., S. Hepaksoy, R. Özçağıran, 1990. Atonik (Sodyum Mono Nitroguaicol), Gibberellik Asit ve Borik Asidin Bazı Kiraz Çiçek Tozlarının Çimlenme Güçlerine Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(3):105-115.
• Dokuzoğuz, M., 1957. Meyve Ağaçlarında İrsi Bünye ile İlgili Kısırlıklar; Sebepleri ve Pratik Meyvecilik Bakımından Önemi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, Fasikül 1, s:84-90, Ankara.
• Düzgüneş, O., T. Kesici, F. Gürbüz, 1983. İstatistik Metotları-1. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:861, Ders Kitabı: 229, Ankara.
• Ehlers, H., 1951. Unter Suchungen zur Ernährungsphysiologie der Pollenschlauche Biol. Zentralblatt, 70:432-451.
• Eti, S., R. Stösser, 1987. Über die Fruchtbarkeit der Mandarinen-Sorte, Clementine (C.reticulata). 2. Entwicklung der Samen-anlagen und Embryosacke Angew. Botanik 61:505-519.
• Eti, S., 1990. Çiçek Tozu Üretim Miktarını Belirlemede Pratik Bir Yöntem. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 5(4):49-58.
• Eti, S., N. Kaşka, Ş. Kurnaz, M. Kılavuz, 1990. Bazı Yerli Yeni Dünya (E.japonica Lindl.) Çeşitlerinde Çiçek Tozu Üretim Miktarı, Canlılık Düzeyi ve Çimlenme Yeteneği ile Meyve Tutumu Arasındaki İlişkiler. Doğa Tr. J. of Ariculture and Forestry. 14:421-430.
• Eti, S., 1991. Bazı Meyve Tür ve Çeşitlerinde Değişik in vitro Testler Yardımıyla Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Yeteneklerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(1):69-80.
• Güleryüz, M., L. Ülkümen, 1972. Erzincan’da Yetiştirilen Bazı Önemli Elma ve Armut Çeşitlerinin Pomolojileri ile Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 3(3):65-92.
• Kester, D.E., M.V. Bradley, 1976. Effects of Temperature and Genotype on Pollen Tube Growth in Some Self-Compatible Almond Cultivars. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 101:490-493.
• Kobel, F., (Tercüme: S. Özbek), 1944. Meyveciliğin Fizyolojik ve Biyolojik Esasları. Ziraat Vekâleti Neşriyat Müdürlüğü, Genel Sayı:607, Ana Kitaplar Sayı:1, s:72-208, Ankara.
• Mellentin, W.M., C.Y. Wang, S.Y. Wang, 1972. Influence of Temperature on Pollen and Initial Fruit Development in D’Anjou Pear, Hort. Sci., 7:557-558.
• Norton, J.D., 1966. Testing of Plum Pollen Viability with Tetrazolium Salts. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci., 89:132-134.
• Oberle, G.D., K.Z. Goertzen, 1952. A Method for Evaluating Pollen Production of Fruit Varieties. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci., 59:263-265.
• Öz, F., N. Kaşka, 1984. Ege Bölgesi Önemli Kiraz Çeşitlerinin Döllenme Uyuşmazlığı Grupları Üzerinde Araştırmalar. Bahçe 13(2):45-59.
• Özbek, S., 1971. Bağ-Bahçe Bitkilerinin Islahı (1. ve 2. Bölüm). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:419, Yardıma Ders Kitabı:146, Ankara.
• Özbek, S., 1987. Genel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No:31, Adana.
• Özçağıran, R., 1966. Kemalpaşa’nın Önemli Kiraz Çeşitleri Üzerinde Pomolojik ve Biyolojik Araştırmalar (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:115, 116.
• Seilhemer, M., R. Stösser, 1982. Zur Beurteilung der Pollen Qualität Beim. Apfel Mit Hilfe Con in vitro Tests. Mitt. Klosterneuburg, 32:33-42.
• Sharma, A.K., G.S. Dhaliwal, 1990. Pollen Morphology and Germination in Certain Almond Cultivar. Progressive Horticulture, 22(1-4):101-103.
• Sütyemez, M., S. Eti, 1995. Bazı Kiraz Çeşitlerinde Çiçek Tozu Kalitesi ve Üretim Miktarlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1995.
• Ülkümen, L., 1938. Malatya’nın Mühim Meyve Çeşitleri Üzerinde Morfolojik, Fizyolojik ve Biyolojik Araştırmalar. Yüksek Ziraat Enstitüsü Çalışmaları, Sayı:65, Ankara.
• Weinbaum, S.A., D.E. Parfitt, U.S. Polite, 1985. Differential Cold Sensitivity of Pollen Grain Germination in Two Prunus Species. Hort. Abs. 55(2):96(936).
• Welsh, R.H., A.R. Klatt, 1971. Effects of Temperature and Photoperiod on Spring Wheat Pollen Viability. Crop Sci. 11:864-865.