Yabancı Kökenli Bazı Armut Çeşitlerinin Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar

Yıl 1996, Cilt: 25 Sayı: 1-2, 11 - 19, 31.12.1996

Sinan Eti

Öz

Bu araştırmada Çukurova Üniversitesi Pozantı Araştırma merkezinde yetiştirilen 5 yabancı armut çeşidinin (Williams, Starkrimson, June Gold, Dr. Jules Guyot ve Triomph de Vienne) döllenme biyolojileri incelenmiştir. Bu amaçla, belirtilen çeşitlere ait çiçek tozlarının in vitro koşullarda canlılık ve çimlenme yetenekleri ile üretim miktarları belirlenmiş ve sonuçlar in vivo koşullarda gerçekleştirilen kendileme ve karşılıklı yabancı tozlamalardan elde edilen meyve tutma değerleri ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca, uygulamalardan elde edilen meyvelerde irilik ve tohum sayısı gibi kalite kriterleri incelenmiştir. Çiçek tozu canlılık düzeyleri TTC ve FDA testleri uygulanarak yapılmıştır. Çiçek tozu çimlendirme denemeleri “asılı damla” yöntemiyle %0, %5, %10, %15 ve %20 sakaroz; 25, 50, 100, 200, 400, 800 ppm borik asit ve “petride ağar” yöntemiyle %1 ağar + %15 sakaroz ortamlarında gerçekleştirilmiştir. Çiçek tozu üretim miktarları ise hemasitometrik yön temle belirlenmiştir. TTÇ ve FDA çiçek tozu canlılık testlerinde “Starkrimson” ve “June Gold” çeşitleri en yüksek değerleri verirken, en uygun çiçek tozu çimlendirme ortamlarının %15 ve %20’lik sakaroz konsantrasyonları olduğu belirlenmiştir. Çiçek tozu üretim miktarı yönünden en yüksek değerler ise “Dr. Jules Guyot” çeşidinde elde edilmiştir. Yapılan kendilemeler sonucunda düşük meyve tutumu sağlanmış, yabancı tozlamalarda ise meyve tutumunun arttığı gözlenerek en uygun tozlayıcılar saptanmıştır. Ayrıca yabancı tozlamalar sonucu genelde meyve iriliğinin ve tohum sayısının arttığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Armut , Döllenme , Biyolojisi

Investigations on the Fertilization Biology of Some Foreign Pear Cultivars

Öz

In this study, fertilization biology of 5 foreign pear cultivars (Williams, Starkrimson, June Gold, Dr. Jules Guyot and Triomph de Vienne) was investigated. For this purpose, the pollen grains of these pear cultivars were tested in vitro for viability, germination capacity and production level. The results of in vitro tests were compared according to the percentage of fruit set, obtained from self and cross pollination experiments performed in vivo. The quality criteria of the fruit such as fruit size and number of seeds were investigated. Viability of the pollens were determined with TTC and FDA tests. Pollen germination experiments in vitro were done with the “hanging drop” method in sucrose solutions of; 0%, 5%, 10%, 15% and 20% and in 25, 50, 100, 200, 400 and 800 ppm boric acid concentrations. Besides, “agar in petri” method with 1% agar + 15% sucrose medium was also used. In addition, by using “hemacytometric method” pollen production of the cultivars was determined. Best results on the pollen viability tests were obtained in “Starkrimson” and “June Gold” pear cultivars. The most suitable pollen germination media were found as 15% and 20% sucrose solution depending on the cultivar. The highest pollen production level was obtained from the “Dr. Jules Guyot” cultivars. In general, the percentage of fruit set obtained from self-pollination experiments were significantly lower than those which were cross pollinated. Fruit size and number of seeds were increased by cross pollination experiments.

Anahtar Kelimeler

Pear , Fertilization , Biology

Kaynakça

• Anvari, S.F., 1977. Untersuchungen über das Pollenschlauchwachstum und die Entwicklung der Samenanlagen in Beziehung zum Fruchtansatz bei Sauerkirschen (Prunmus cerasus L.), Dissertation Univ. Hohenheim 127p.
• Büyükyılmaz, M. ve M.E., Ergun, 1988. Armut Raporu. DPT 6. Beş Yıllık Kalkınma Planı. Bitkisel Ürünler Özel İhtisas Komisyonu. Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Yalova, 25 s.
• Büyükyılmaz, M. ve A.N. Bulagay, 1994. Marmara Bölgesi İçin Ümitvar Armut Çeşitleri-2. Bahçe 12(2):5-14.
• Büyükyılmaz, M., A.N. Bulagay ve M. Burak, 1993. Armut İntrodüksiyon ve Adaptasyon Denemesi (Ara Sonuç Raporu). Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Yalova, 25 s.
• Dokuzoğuz, M., 1964. Bazı Önemli Armut Çeşitlerinin Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1(2):64-84.
• Dumanoğlu, H. and M. Çelik, 1994. Pollen Production of Some Pear (Pyrus comminus L.) Cultivars. Acta Hort. 367:97-99.
• Ergun, M.E., S. Erkal, A. Yücel, E. Osmanlıoğlu, A. Şafak ve A.N. Bulagay, 1989. Üretimin Yoğun Olduğu Bazı Yörelerde Armut Üretimi, Değerlendirilmesi ve Pazarlama Sorunları Üzerinde Bir Araştır ma. Tarım Ekonomisi Araştırmaları ve Eğitim Projesi (Sonuç Raporu). Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Yalova, 27 s.
• Eti, S., 1990. Çiçek Tozu Miktarını Belirlemede Kullanılan Pratik Bir Yöntem. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 5(4):49-58.
• Eti, S., 1991. Bazı Meyve Tür ve Çeşitlerinde Değişik in vitro Testler Yardımıyla Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Yeteneklerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(1):69-80.
• Güleryüz, M., 1977. Erzincan’da Yetiştirilen Bazı Önemli Elma ve Armut Çeşitlerinin Pomolojileri ile Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:229, 179 s.
• Heslop-Harrison, J. and V. Heslop Harrison, 1970. Evaluation on Pollen Viability of Enzymatically Induced Fluorescence Intracellular Hydrolysis of Fluorescein Diacetate. Stain Technology 45:115-120.
• Küden, A. ve N. Kaşka, 1995. Toros Dağlarının Yayla Kesimlerine Uyabilecek Armut Çeşitlerinin Seçimi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 10(1):187-194.
• Lombard, P.B., 1982. Pear Pollination and Fruit Set. In the Pear (Eds: T. Van de zwet and N.F. Childers). Horticultural Publication, Gainesville, Florida. USA. pp:91-103.
• Norton, Y.D., 1966. Testing of Plum Pollen Viability with Tetrazolium Salts. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 89:132-134.
• Onur, S., 1977. Yerli ve Yabancı Armut Çeşitlerinin Seçimi. Bahçe 8(2):1-12.
• Özbek, S., 1943. Çiçek Tomurcuğu Esas Tutularak Kastamonu Dolaylarındaki En Önemli Meyve Türlerinin Verimliliğine Tesir Eden Biyolojik Faktörler Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Ziraat Enstitüsü, Yayın No: 143. 188s.
• Stanley, R.G. und H.F. Linskens, 1985. Pollen, Biologie, Biochemie, Gewinnung und Verwendung. Urs Freund Verlag, Greifenberg-Ammersee. 344 p.
• Ülkümen, L., 1938. Malatya’nın Mühim Meyve Çeşitleri Üzerinde Morfolojik, Fizyolojik ve Biyolojik Araştırmalar. Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü, Yayın No:65. 489 s.