Van’ın Erciş İlçesinde Yetiştirilen Zerdalilerin (Prunus armeniaca L.) Seleksiyonu

Yıl 1995, Cilt: 24 Sayı: 1-2, 69 - 77, 31.12.1995

Fikri Balta , Ferit Çelik

Öz

Erciş ilçesinde yetiştirilen zerdali popülasyonu içerisinde seleksiyon çalışması yürütülmüş ve seçilen 19 tipin çeşitli özellikleri üzerinde durulmuştur. Selekte edilen tiplerde, tam çiçeklenmenin 24 Nisan-6 Mayıs tarihleri arasında ve tam çiçeklenmeden hasata kadar geçen sürenin 87 ile 106 gün arasında değiştiği tespit edilmiştir. Bunun yanında tiplerde, meyve ağırlıkları 13.50-53.67 gr, asitlik değerleri %0.126-3.99 ve SÇKM değerleri de %15.0-25.5 arasında belirlenmiştir. Tipler erken hasat, geç çiçeklenme ve genel kalite olmak üzere üç kriter yönünden tartılı derecelendirmeye tabi tutulmuştur. Bal erik-1, Erciş-1 ve Erciş-2 tipleri, üç kriter yönünden de ilk üç sırada yer alarak, ümitvar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Van/Erciş , Zerdali , Prunus armeniaca L. , Seleksiyon

Selection of Wild Apricots (Prunus armeniaca L.) Grown in Erciş District (Van)

Öz

Selection research in Erciş district (Van) was carried out, and the selected 19 wild apricot types were evaluated as regards several fruit characteristics. In the selected types, full blossoming dates were between 24 April and 6 May, and numbers of days from full blossoming to harvest were between 87 and 106 days. In addition, fruit weights were between 13.50 and 53.67 g, total acidity values were between 0.126 and 3.99% and soluble solid values were 15.0 and 25.5%. In order to evaluate the data belonging to the types, relative graduated method was utilized, basing on three criteria, early harvest, late flowering and general quality. The types Bal erik-1, Erciş-1 and Erciş-2 were considered as promising apricots according to the investigated three criteria, taking place in the first three.

Anahtar Kelimeler

Van/Erciş , Zerdali , Prunus armeniaca L. , Selection

Kaynakça

• Anonymous, 1993. FAO Yearbook. Vol. 47. Rome, Italy.
• Anonim, 1993. Tarımsal Yapı ve Üretim. T.C. Başbakanlık D.İ.E., Ankara.
• Anonim, 1994. Tarım İlçe Müdürlüğü Kayıtları. Erciş.
• Aşkın, A., R. Gülcan ve A. Mısırlı, 1990. Ege bölgesinde bazı kayısı çeşitleri üzerinde ilkbahar geç donlarının etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (Baskıda).
• Blaha, J., 1976. Phänologische Untersuchung-gen von Marillen Sorten. Mitteilungen, Rebe und Wein, Obstbau und Früchteverwertung 26 (2/3):205-211.
• Bostan, S.Z., 1993. Darende zerdalilerinin (Prunus armeniaca L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerinde araştırmalar (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Cangi, R., 1991. Van ve çevresinde yetiştirilen mahalli zerdali tiplerinin morfolojik ve pomolojik özellikleri üzerine araştırmalar (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Carpellini, P., G. Strada, G. Della, C. Fideghelli, R. Quarta and A.M. Simeone, 1978. Study on blooming time of apricot cultivars. Annali dell Instituto Sperimentale peer la Frutticultura 9:9-19.
• Fideghelli, C., G. Strada, G. Della, F. Monastra, R. Quarta and A. Crisafulli, 1979. The production of late flowering apricot cultivar. Hort. Abs. 49(8):No:5648.
• Guerriero, R., 1984. Promising apricot selections. Hort. Abs. 54:Nr. 3214.
• Gülcan, R., 1988. Apricot cultivars in Near-East. Acta Hor. 209:49-54.
• Güleryüz, M., 1988. Erzincan ovasında ilkbahar geç donlarına mukavim ve kaliteli zerdali tiplerinin seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine bir araştırma. (Profesörlük Takdim Tezi). Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Erzurum.
• Kariev, B.A., 1988. Apricots of the Zeraushan Valley of Tajikistan. Plant Breeding Abs. 58:Nr. 3989.
• Kosykh, S.A., 1979. Selection of wild apricot forms in Crimean steppe. Plant Breeding Abs. 49(3):Nr. 2040.
• Köksal, A.İ. ve H. Yılmaz, 1992. Bazı Elma ve Armut çeşitlerinin gelişme ve olgunlaşmaları sırasında fiziksel ve kimyasal değişmeler. Doğa 16:669-686.
• Lazarov, I. and K. Stefanov, 1987. Phenology of some apricot varieties in the upper researches of the river Kmachiya. Hort. Abs. 57(8):Nr. 6232.
• Nikolov, N.B. and R. Tsonev, 1989. Boryana a new apricot variety. Hort. Abs. 59(7):Nr. 5313.
• Nitransky, S., 1990. The most important quantitative characteristics and properties of selected apricot cultivars. Hort. Abs. 60(6):Nr. 4087.
• Nyujto, F., S. Brozik, J. Nyeki and S. Brozik, 1983. Flowering of apricot varieties. Acta Agron. Acadam. Scient. Hungaricae 32(1/2):46-58.
• Plazınıc, R., D. Ogasonovic and V. Papic, 1990. Trial of new Romanian varieties and hybrids of apricot in western Serbia. Hort. Abs. 60(5):Nr. 3156.
• Richard, E. and C. Layne, 1981. Harlayne apricot. HortScience 16(1):98-100.
• Simovski, K. and O. Kosevska, 1975. Flowering and fruit ripening of some apricot varieties in the Skopje region. Hort. Abs. 45(3):No:3098.
• Smykov, V.K. and M.D. Isakova, 1986. New early ripening apricot varieties. Hort. Abs. 56(6):No:3979.
• Şen, S.M., F.E. Tekintaş, M.A. Aşkın, R. Cangi, S.Z. Bostan, F. Balta, H.İ. Oğuz, A. Kazankaya, M. Nas, Ö. Beyhan, T. Karadeniz and Y. Akça, 1993. Researches on breeding by selection of wild apricot (Prunus armeniaca L.) forms in Adilcevaz plain. 10. International Symposium on Apricot Culture, İzmir.