Bursa, İzmir ve Samsun İllerinde Şeftali Yetiştiriciliğinin Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi

Yıl 1992, Cilt: 21 Sayı: 1-2, 21 - 30, 31.12.1992

Mehmet Emin Ergun Masum Burak Ali Şafak

Öz

Bu çalışmada şeftali üretiminin yoğun olduğu Bursa, İzmir ve Samsun illerinden seçilen toplam 75 işletmeden sörvey yolu ile toplanan veriler değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede, işletmelerde uygulanan üretim teknikleri incelenmiş olup, üretimde kullanılan girdiler fiziksel değerler olarak verilmiştir. Şeftali işletmelerinde ortalama işletme arazisi 64.6 dekar olarak belirlenmiştir. Bu arazinin %27’si şeftali üretimine ayrılmıştır. Dekarda ortalama 36 şeftali ağacı bulunmaktadır. Şeftali ağaçları ortalama 8-9 yaşlarında olup, işletmelerde 6 kişilik bir aile nüfusu vardır. İşletmecilerin yaşları 48.3, öğrenim durumları 5.8 olarak saptanmıştır. Bursa ve İzmir yöresinde yetiştirilen en yaygın şeftali çeşitleri J.H. Hale, Dixired, Redhaven ve Earlyred’dir. Samsun yöresinde ise Dixired, J.H. Hale ve Cardinal çeşitleri yaygındır. Genel olarak bir üretim döneminde dekara 5.31 saat traktör çekigücüne, 48.95 saat erkek işgücüne gereksinim duyulmakladır. İşletmelerde dekara verim 1091 kg, ağaç başına verim 30.3 kg olarak bulunmuştur. Üretim masrafları içinde işgücü-çekigücü masraflarının payı %52.3, materyal masraflarının payı %23.3, genel giderlerin payı %24.4’tür.Ürününü hal kanalıyla pazarlayan üreticiler 1301 TL/kg masraf karşılığında 1570 TL/kg satış fiyatı elde ederken, götürü satış yapılanlar 714 TL/kg masraf karşılığında 875 TL/kg satış fiyatı elde etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bursa , İzmir , Samsun , Şeftali , Ekonomi

Economical Evaluation of Peach Production in Bursa, İzmir and Samsun Provinces

Öz

This study was carried out in Bursa, Izmir and Samsun provinces where peaches are intensively grown. The data obtained from a total of 75 growers by interview method using questionnaires, were evaluated. In the first part of the study by using and analyzing the secondary sources, the production, yield, prices and export of peaches in Turkey were studied for recent years. In the second part, the data obtained from growers were evaluated, thus production systems of the growers were observed and the values of the production inputs were tabulated. The average orchard size of peach growers was found to be 64.6 decar. Out of this land 27% was devoted to peach production. The average number of trees per decar was found to be 36. Trees were 8-9 years old on the average. The grower family is consisted of 6 per sons and the grower’s age is about 48.3 and their educational status is at the level of elementary school or a little bit higher. The most important cultivars grown in Bursa and Izmir are J.H. Hale, Dixired, Redhaven and Earlyred, whereas in Samsun Dixired, J.H. Hale and Cardinal are preferred respectively. In general, for one decar of peach production, 48.95 hours man labour and 5.31 hours machine power are required in the studied areas. The yield was 1091 kg per decar and 30.3 kg per tree. The production costs were shared as follows: 52.3% man-machine labour, 23.3%material expenses and 24.4% general expenses respectively. Those growers who sell their product as consignation sales at the market own 1570 TL/kg against 1301 TL/kg of the cost, whereas those who sell as lump-sum own 875 TL/kg against 714 TL/kg of the costs. In the last part of the study, the production and marketing constraints of peaches and the proposals for solutions were indicated.

Anahtar Kelimeler

Bursa , Izmir , Samsun , Peach , Economy

Kaynakça

• Açıl, F., E. Rehber. 1979. Nevşehir İlinde Üzüm Üretiminin Ekonometrik Analizi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, 28(3-4):965-976.
• Aksöz, İ., 1972. Zirai Ekonomiye Giriş. Atatürk Üniversitesi Yayın No:252/c, Ziraat Fakültesi Yayın No:15, Erzurum. 47s.
• Anonymous, 1986. FAO Production Year book. Vol.39 FAO, Roma.
• Anonim, 1988. Tarımsal Yapı ve Üretim. Başbakanlık D.İ.E. Yayın No:1416. Ankara.
• Anonim, 1989. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtları. Ankara.
• Anonymous, 1989. Eurostat. Crop Production. Quarterly Statistics, Theme 5, Series B.
• Anonim, 1990. Türkiye İstatistik Cep Yıllığı. Başbakanlık DİE Yayın No: 1450. 318s.
• Anonim, 1992. Tanın İstatistikleri Özeti (1990). Başbakanlık DİE Yayın No:1525. 24s.
• Childers, N.F., 1983. Modern Fruit science. Horticultural Publications, New Jersey. 960p.
• Demiroren, S., F. Öz, M. Büyükyılmaz, G. Çelebioğlu, 1976. Marmara Bölgesinde Yerli ve Yabancı Şeftali Çeşitlerinin Seçimi. (Sonuç Raporu) Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova.
• Dizdaroglu, T., 1985. İzmir İli Menemen İlçesinde Şeftali, Kayısı ve Erik Yetiştiriciliğinin Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi (Doktora Tezi). Ege Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü, İzmir. 70s.
• Ergun, M.E., E. Osmanlıoğlu, S. Erkal, A. Şafak, 1984. Üretimin Yoğun Olduğu Bazı Yörelerde Elma Üretimi, Değerlendirilmesi, Maliyeti ile Pazarlama Sorunları Üzerinde Araştırma (Sonuç Raporu). Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova, 53s.
• Öz, F., 1981. Kışın Yaprağını Döken Meyve Ağaçlarının Budanmaları. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova, Yayın No:50.
• Özbek, S., 1978. Özel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Adana, Yayın No:128, 486s.
• Pekin, T., 1984. Ekonomiye Giriş. İstiklal Matbaası, İzmir. 139 S.
• Rehber, E., 1989. Türkiye’de Şerbetçiotunun Üretim Pazarlama Yapısı ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma. Tekel Enstitüleri, Yayın No:35, Ankara.
• Şafak, A., 1983. Bursa Yöresinde Seçilmiş Bir Grup Şeftali Üreticisinin Üretim ve Pazarlama Sorunları ile Çözüm Yollan Üzerinde Bir Araştırma. (Sonuç Raporu) Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova.
• Ülgen, N., N. Yurtsever, 1984. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü, Yayın No:47. Ankara.
• Zoral, K.Y., 1973. Cobb-Douglas Üretim Fonksiyonunun Yukarı Pasinler Ovasıdaki Patates Üretimine Uygulanması. Sevinç Matbaası, Ankara. 102s.