Üzüm Çeşitlerinde (Vitis vinifera L.) Çekirdeksizliğin Kalıtımı

Yıl 1991, Cilt: 20 Sayı: 1-2, 87 - 100, 31.12.1991

Cemal Barış Kâmil Gürnil

Öz

Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsünde ele alınan bu araştırma ile üzüm çeşitlerinde (Vitis vinifera L.) stenospermik çekirdeksizliğin kalıtımı üzerinde çalışılmıştır. 22 muhtelif sofralık çekirdekli çeşitle stenospermokarpik tipteki (Sultani tipi) üç çekirdeksiz çeşit melezlenmiş ve 2371 F₁ ferdinden veri alınmıştır. F₁’lerin çekirdekli veya çekirdeksiz olarak ayırımında meyve çekirdeklerinin çimlenme durumuna bakılmış, çekirdekleri hiç çimlenmeyenler çekirdeksiz olarak tasnif edilmiştir. Bu sınıflamaya göre 1229 adet çekirdekli; 1142 adet çekirdeksiz fert tespit edilmiş ve döllerin dağılımı 1:1 oranına uyum sağlamıştır. Elde edilen bulgular stenospermik çekirdeksizliğin tek allel gen çifti tarafından kontrol edilen dominant bir vasıf olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Üzüm , Vitis vinifera L. , Çekirdeksiz , Kalıtım

Inheritance of Seedlessness of Grape Cultivars (Vitis vinifera L.)

Öz

Seedless grapes have played an ever-increasing role in their share of the world markets. Therefore, breeding for now seedless grapes has been main purpose of the vine breeders. Although there is a rather long experience in this subject, the inheritance of seed lessness is not clear. First of all, the definition of "seedless" is a variable concept covering many types and degrees of seed abortion. Depending on the subjective classification of seeded and seedless progeny, which differed from researcher-to-researcher inheritance of seed lessness has been postulated both dominant and recessive. This study was carried out in Tekirdağ. By crossing 22 different seeded table grapes with 3 seedless varieties. 1229 seeded, and 1142 seedless F₁ progeny was obtained. Segregation of the hybrids confirmed to the 1:1 ratio. Seeded and seedless classification was made according to the seed germination tests. Individuals had aborted seeds with no germination were selected as seedless. According to the results, distribution of the seeded and seedless progeny supported the conclusion that seed lessness was dominant and controlled by one allel gene pair.

Anahtar Kelimeler

Grape , Vitis vinifera L. , Seedless , Inheritance

Kaynakça

• Anonim., 1989. AT Danışma Kurulu Yaş Meyve ve Sebze Alt Komisyonu "Bağcılık Çalışma Grubu" Raporu. Ankara.
• Barış, C., 1975. İri Taneli Çekirdeksiz Yeni Üzüm Çeşitleri Elde Etmek Üzere Ana ve Baba Çeşitlerin Seçimini Etkileyen Faktörler. Bağcılık Araştırma İstasyonu Yıllık Raporu, Tekirdağ.
• Harmon, F.N., E. Snyder, 1936. A seeded mutation of the Panariti Grape. Jour. Heredity. 27: 77-78.
• Krimba, B., 1933. Origine et Mutations de la Sultanine. Extrait des Prakiike de iAcademic d’Alhenes. 8:201-205.
• Olmo, H.P. 1934. Bud mutation in the Vinifera grape. I "Parthenocarpic" Sultanina, Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 31:119-121.
• Olmo, H.P., 1934. Empty seed lessness in varieties of Vitis vinifera. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 32:376-380.
• Olmo, H.P., 1940. Somatic mutation in the Vinifera grape. 3 Seedless Emperor. J. Heredity 31:211-213.
• Olmo, H.P., 1942. Choice of parent as influencing seed germination in fruits. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 41:171-175.
• Olmo, H.P., 1946. Correlations between seed and berry development in some seeded varieties of Vitis vinifera. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 48:291-297.
• Olmo, H.P., C. Barış, 1973. Breeding for Seed lessness in Table Grapes. Intern. Tab. Grape Sym. Limassol 1973. Doc. 20.
• Pearson, H.M. 1932. Parthenocarpy and seed abortion in Vitis vinifera. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 29:169-175.
• Snyder, E., 1931. A preliminary report on the breeding of Vinifera grape varieties. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 28:125-130.
• Snyder, E., 1934. Breeding for seedless Vinifera grapes. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 32:381-383.
• Snyder, E., F.N. Harmon, 1952. Grape breeding summary 1923-1951. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci., 60:243-246.
• Spiegel-Roy, P., Y. Baron, N. Sahar, 1990. Inheritance of seed lessness in seeded × seedless progeny of Vitis vinifera L. Vitis 29 79-83.
• Stout, A.B., 1936 a. Seed lessness in grapes. N.Y. Agr. Exp. Sta. Tech. Bull. No:238.
• Stout, A.B., 1936 b. Breeding for hardy seedless grapes. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 34:416-420.
• Stout, A.B., 1939. Progress in breeding for seedless grapes. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 37:627-629.
• Weaver, J.R., 1972. Plant Growth Substances in Agriculture. Freeman USA. 594 p.
• Weinberger, J.H., F.N. Harmon, 1964. Seed lessness in Vinifera grapes. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 85:270-274.