Elma Standart Çöğür Anacı Seçimi-2

Yıl 1989, Cilt: 18 Sayı: 1-2, 45 - 56, 31.12.1989

Ali Nihat Bulagay Mustafa Büyükyılmaz Fahrettin Öz

Öz

Bazı kültür çeşitleriyle, yabani türlerin standart elma çöğür anacı olarak kullanılabilmeleri amacı ile başlatılan bu projenin yabani türlerle ilgili Marmara Bölgesi bölümü tamamlanmıştır. Bu bölümde Doğu Marmara Bölgesinde yaygın yabani elma ağaçlarının Malus sylvestris Mill. (syn. Malus Communis subsp. sylvestris Linn.) türüne ait olduğu tespit edilmiş ve çöğür anacı olabilme özellikleri incelenmiştir. Tohumların çimlenme oranları yüzde olarak gösterilmiş, çöğür ve sürgünlerde çap ve boy ölçümleri yapılmış ve aşı tutma oranları hesaplanmıştır. Çap ve boy üniformiteleri varyasyon katsayısı (CV) ile ifade edilmiştir. Kök gelişimi bir panelle gözlem yolu ile incelenmiştir. Veriler "tartılı derecelendirme" yöntemi ile değerlendirilmiş YE-1605, YE-1603 ve YE-1602 no.lu tipler kontrol olarak alınan Starking Delicious’un serbest tozlanması ile ilk sıraları almışlardır.

Anahtar Kelimeler

Elma , Çöğür , Anaç

Seedling Rootstock Selection for Apples-2

Öz

The second step in apple seedling rootstock selection of some apple cultivars and wild species was terminated in 1989. The study for the second step was carried out to determine the suitability of wild apple trees, widely grown in the Eastern Marmara Region, as seedling rootstocks for apple cultivars. The most widespread species determined was Malus sylvestris Mill. "Syn. Malus communis subsp. sylvestris Linn.). The seeds of the trees were first stratified in moistened perlite medium at 4℃ for 80 days. The seeds were later sown in pots filled with soil mixture (1/3 soil, 1/3 sand, 1/3 manure) and the pots were placed in a greenhouse. The seedlings were allowed to grow until they had 5-6 leaves, then they were transplanted to budding plots in the field. The germination percentage of seeds sown in the mixture changed between 92.2-99.5%. The measurements were 6.6-8.3 mm for seedling diameters, 63.8-82.0 cm for seedling heights, 10.6-15.6 mm for shoot diameters and 112.2-151.5 cm for shoot heights. The percentage of bud-take was found to be in between 82.0-98%. Root growth of wild apple types was also examined. General appearance of roots was evaluated by a jury and the points (10 becoming ten highest) given by the Jury were in between 6.5-9.2. The overall data were evaluated for potential rootstock use by using modified "Weighted Rankit" method based on the parameters considered for evaluation. The evaluations showed that the types of Malus sylvestris Mill. numbered as YE-1605, YE-1603 and YE-1602 appeared to be potential seedling root-stock along with Starking Delicious cv. used as the control.

Anahtar Kelimeler

Apple , Seedling , Rootstock

Kaynakça

• Anonymous, 1969. A research programme for deciduous fruit production. Research and training centers for the production processing and marketing of fruit and vegetables. Turkey, UNDP-FAO Technical Report I, Rome, Italy.
• Ayfer, M., M. Çelik, 1977. Akça, Ankara ve Williams armut çeşitleri ile S.Ö. ayva anaçlarının uyuşumları üzerinde araştırmalar. TÜBİTAK 6. Bilim Kong. TOAG Tebliğleri. Bahçe Bitkileri Seksiyonu: 111-112.
• Bailey, L.H., 1930. The Standard Cyclopedia Horticulture Vol:3, The McMillan Company. New York USA, pp:2865-2878.
• Belova, M.P., E.V., Eliceave, 1949. Changing the method of obtaining the seed of wild apple and pear. Sad: Ogorad 1949. 7:21-24 (Hort. Abs. 19:351. No:2744).
• Benson, L., 1959. Plant Classification, D. C. Hearth and Company, Lexington Mass. USA.
• Bolotskij, Ju. S., 1961. Methods of propagation of seed of cultivated fruit plants for sowing. Sadovadstvo, 1960. 10:3739, (Hort. Abs. 31:489, No:3857).
• Brown, A. G., 1975. Apples. Advances in Fruit Breeding (Editors, J. Janick, J.N. Moore). Purdue Univ. Press West Lafayette. Indiana, USA. pp:38-70.
• Browicz, K., 1972. Malus. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 4, (Ed, P.H. Davis) Edinburg Univ. Press pp:157.
• Bulagay, A.N., M. Büyükyılmaz, F. Öz, 1988. Elma standart çöğür anacı seçimi-1. Bahçe 14(1-2):59-69.
• Büyükyılmaz, M., A.N. Bulagay, 1987. Armut standart çöğür anacı seçimi-1. Bahçe 14(1-2):19-30.
• Çelik, M., 1983. Meyve yetiştiriciliğinde anacın önemi ve Türkiye meyveciliğinde anaç sorunu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:886.
• Çelik, M., 1988. Ankara koşullarında Williams, Ankara, Akça ve Şeker armut çeşitleri için uygun S.Ö. ayva anaçlarının seçimi üzerinde bir araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:1075.
• Çelik, M., M. Sakin, 1987. Ülkemizde meyve fidanı üretiminin bugünkü durumu. TÜBİTAK Türkiye 1. Fidancılık Sempozyumu Tebliği (Yayınlanmamış).
• Gill, J.D., F.L. Pogge, 1974. Pyrus L. Seeds of woody plants in the United States. For Serv. US Dept. Agric. Handb. No:450, pp:689-694.
• Harrington, H.T., L.W. Durrel, 1957. How to identify plants The Swallow Press Inc. Chicago, USA.
• Hartmann, H.T., D.E. Kester, 1983. Plant propagation, principles and practices. Forth addition. Printice Hall Inc. Englewood Cliff New Jersey, USA.
• Kallio, T.T., 1962. Seed stratification with special reference to apples. Puutarba, 1962, 65:62-63. (Hort. Abs. 32:53, No:4277).
• Kamatz, H., 1952. Results of stratification trials with pome fruit seeds, Dtsch. Baumsch, 1952, 4:119-125. (Hort. Abs. 22,484, No:3393).
• Kamatz, H., 1955. The effect of rootstock diameter on scion growth. Mitt. Obstb. Versucherihges Jork, 1954, 9:353-355. (Hort. Abs. 29:198, No:3393).
• Kester, D.E., V.J. Hansen, 1966. Rootstock potentialities of F₁ hybrids between peach (Prunus persica L.) and almond (Prunus amygdalus Batsch). Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 89:100:109.
• Kirkopulo, E.N., 1960. Coal ash as a stratifying material for fruit seeds. Tr. Odessk. s. -h, in-ta, 1957. 8:93-96, from Ref. Z. (Biol.), 1958, No:21. Abstr, 96,115 (Hort. Abst. 30:365, No:4851).
• Layne, R.E.C., H.A. Quamme, 1975. Pears. Advances in Fruit Breeding (Editors, J. Janick, J.N. Moore) Purdue Univ. Prees. West lafeyetle. Indiana, USA. pp:38-70.
• Lihonos, F.D., 1955. Accelerated raising of fruit tree rootstocks. Sad i Ogorod, 1954, 12:37-38. (Hort. Abs. 25:197, No:1301).
• Loewel, E.L., H. Kamatz, 1955. The effect of locality on the performance of pome fruit seedling raised from uniform seed. Reprinted from Obstbau. 1955, 74(3) (Hort. Abs. 25: 369 No:2451).
• Maurer, K.J., 1949. Sources of seed for apple rootstocks. Baumschule, 1949. 1:42 (Hort. Abs. 19:352, No:2750).
• Michelson, L.F., W.H. Lachman, D.D. Allen, 1958. The use of the "Weighted-Rankit" method in variety trials. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 71:334-338.
• Ölez, H., 1967. Meyve yetiştiriciliğinde kullanılan anaçlar ve özellikleri. Seminer notu. Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Yalova.
• Özbek, S., 1978. Özel Meyvecilik (Kışın Yaprağını Döken Meyve Türleri) Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:128.
• Ryndin, S.D., 1960. The influence of conditions during the raising of seedling rootstocks on their behaviour in the nursery. Bjullnaucteh, Inf. Micurinsk, 1958. No:6, pp:31-34. (Hort. Abs. 30:216. No:1640).
• Salynskii, F.S. 1950. The early transplanting of seedlings. Sad i Ogorod, 1950. 3:11-13. (Hort. Abs. 20:109 No:1305).
• Saure, M., 1966. Have under sized fruits poor seeds. Mitt obstb. versuchsringes. Jork. 1965, 28:233-235, (Hort. Abs. 36:35 No:259).
• Sax, K., 1940. The use of Malus species for apple rootstocks. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 53:219-220.
• Schander, H., 1953. The influence of environment upon seeds and seedling of apple and pears. Angew. Bot., 1952. 26:165-180. (Hort. Abs. 23:52, No:167).
• Soylu, A., 1988. Bazı önemli kestane çeşitleri arasındaki melezlemelerden elde edilmiş çöğürlerin gelişme karakterleri. Bahçe 15 (1-2): 23-33.
• Srivastva, R.P., L. Singh, 1968. Wild pear as a rootstock for apples. Punjab Hort. J., 1966, 6:177-181 (Hort. Abst. 38:37, No:252).
• Sykes, J.T., 1969. Tohumla ve vejetatif olarak üretilen anaçlar, fayda ve mahzurları. Meyveciliğimizin geliştirilmesi ve ürünlerin değerlendirilmesi ile ilgili problemler ve bu maksatla yapılması gerekli araştırmalar sempozyumu, TÜBİTAK TOAG, s:136-146.
• Westwood, M.N., 1978. Temperature Zone Pomology. W.H. Freeman AND Company, San Francisco, USA.
• Zielinski, Q.L., 1955. Modem Systematic Pomology. WMC Brown Company, Dubuque, Iowa, USA.