Ethrel (2-chloroethylpliosphonic acid) Uygulamalarının Helvacı Kabağının (Cucurbita maxima Duch. L.) Cinsiyet Görünümü Değişimi ve Ürün Miktarı Üzerine Etkileri ile Hibrit Kabak Üretiminde Kullanılabilirliği

Yıl 1984, Cilt: 13 Sayı: 1, 27 - 33, 31.12.1984

Vedat Şeniz Atilla Günay Yılmaz Fidan

Öz

Bu çalışmada Ethrel (2-chloroethylpliosphonic acid) 0 ppm (kontrol), 100 ppm, 250 ppm, 500 ppm dozlarında uygulanmıştır. Uygulamalar 2-3 tam yapraklı devrede yapılmıştır. Ethrel uygulamaları ile başlangıçtaki devrede dişi çiçek sayısı arttırılmış, erkek çiçek sayısı azaltılmıştır. Gelişmenin ilerlemesiyle dozlara bağlı olarak erkek çiçek sayılarında ilk devreye nazaran artma olmuştur. Kontrol par selleri istisna edilirse, uygulamalar ile ürün miktarı arttırılmıştır. Helvacı kabağında, Ethrel’in bu etkilerin den dolayı ticari F₁ melez tohum üretiminde yararlanılabilir. Çünkü kabakgillerde ve özellikle monoecious çiçek yapısına sahip olan kabak ve hıyarlarda ilk devrelerde erkek çiçek açımına mâni olunarak geniş çap ta ticari F₁ melez tohum üretimi ABD ve İsrail gibi ülkelerde yoğun bir şekilde yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ethrel , Helvacı Kabağı , Cucurbita maxima Duch. L. , Ürün Miktarı

Effect of Ethrel (2-chloroethylphosphonic acid) on Sex Expression and Yield in Cucurbita maxima Duch. L. var. "Helvacı Kabağı" and Its Usefulness in Producing Hybrids

Öz

In this experiment, Ethrel (0, 100 ppm, 250 ppm, 500 ppm and 1000 ppm) was applied at 2-3 true leaf stages. Ethrel applications increased number of female flowers but decreased number of male flowers. Progressing of development when compared with the stage of beginning depends on the doses increased male flowers. Ethrel applications significantly increased percentage of femaleness. The marked increase in femaleness caused by ethrel application may be practical importance in squash. Ehtrel applications also increased total yield then control plots. The marked increase in femaleness in squash tested by Ethrel applications may be of practical importance. It may facilitate the production of hybrid seeds from monoecious plants by applying Ethrel to the maternal parents as in USA and Israel.

Anahtar Kelimeler

Ethrel , Helvacı Squash , Cucurbita maxima Duch. L.

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y.S., 1975. Asma Sürgün ve Yapraklarında Spektrafotometre ile Absizik Azidin (ABA) Kantitatif Tayini Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı 25(1):48-61.
• Apan, H., 1973. Kimyasal Regülatör Maddelerinin Bağ-Bahçe Bitkilerinde Kullanılması. (Çeviri: "Chemical Regulators in Horticulture" S.H. Wittwer. 1968. Hort. Sci. 3(3):163-167). Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 4(2):237-248.
• Bose, T.K., J.P. Nitsch, 1970. Chemical Alternation of Sex Expression in Luffa Acutangula. Physiologia Plantarum 23:1206 -1211.
• Coyne, D.P. 1970. Effect of 2-Chloroethylphosphonic Acid on Sex Expression and Yield in Butternut Squash its Usefulness in Producing Hybrid Squash. Hort. Science 5(4):227-228.
• Düzgüneş, O., 1963. Bilimsel Araştırmalar İstatistik Prensipler ve Metotları. Ege Üniversitesi, İzmir.
• Ghosh, M.S., T.K. Bose, 1970. Sex Modification in Cucurbitaceous by Using CCC. Phyton 27(2):131-135.
• Günaş, A. 1970. Turşuluk Hıyar Çeşidi Levo’ya Uygulanan CCC’nin (Cyccel) Bitki Gelişmesine ve Verime Etkisi Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:621.
• Iwaliori, S., J.M. Lyons, D.E. Smith, 1970. Sex Expression on Cucumber Plants as Affected by 2-Chloroethylphosphonic Acid Ethylene and Growth Regulators. Plant. Physiol 46:412-415.
• Karman, M., 1971. Bitki Koruma Araştırmalarında Genel Bilgiler. Denemelerin Kuruluşu ve Değerlendirme Esasları. Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü Yayınları. İzmir.
• Kim, B.D., H.K. Pyo, 1970. The Effects of Ethrel and NAA On Sex Expression and Yield of Cucurbita pepo and Cucurbita moschata Under Field Conditions. Hort. Abst. 43(3):1201.
• Leopold, A.C., 1955. Auxins and Plant Growth. University of California Press Berkeley and Los Angeles.
• Leopold, A.C., 1972. Ethylene as a Plant Hormone. Hormonal Regulation in Plant Growth and Development Ed: H. Kaldewey, Y. Vardar. Proc. Adv. Study Inst. İzmir. 1971, pp:245-262).
• McMurray, A.L., 1969. Effect of 2-Chlorethanophoshonic Acid on the Sex Expression of Pickling Cucumbers. Master The sis. N.C. State University.
• Miller, H.C., 1957. Studies of The Nutrition Physiology of Picking Cucumbers. Ph.D. Thesis. Depart. of Hort. Sci. Michigan State Uni. East Lansing, Michigan.
• Miller, H.C., R.L. Lower, A.L. McMurray, 1969. Some Effects of Ethrel (2-Chloroethanophosphonic Acid) on Vegetable Crops. Hort. Science 4(3):243-249.
• Nistsch, J.P., 1965. Physiology of Flower and Fruit Development. Ency. Plant. Physiol. 15(1):1537-1547.
• Nistsch, J.P., E.B. Kurtz, J.L. Liverman, F. Went, 1952. The Development of Sex Expression in Cucurbit Flowers. Amer. Jour. of Botany 30:32-43.
• Robinson, W.R., Th. Whitaker, G.M. Bohn, 1970. Production of Pistillate Flowering in Cucurbita by 2-Chloroethylphosphonic Acid. Euphytica 19:180-183.
• Rochester, H. Jr. 1966. Responses of Butternut Squash to N-Dimelhylamino-Acid. Proc. 17. Hort. Cong. Abst. 109 University of Vermont Burlington.
• Rudich, J., A.H. Halevy, N. Kedar, 1969. Increase in Firmeleness of Three Cucurbits by Treatment with Ehrel an Ethylene Relasing Compound. Pfcnta (Berlin) 86:69-76.
• Rudich, J., A.H. Halevy, N. Kedar, 1972. Ethlene Evaluation from Cucumber Plants as Related to Sex Expression. Plant. Physiol 49(6):998-999.
• Singh, B.B., J.N. Seth, S.N. Tiwari, 1976. Effect of Plant Regulator Sprays on Sex Modification and Fruit Yield in Summer Squash. (Cucurbita pepo L.) Hort. Abst. 46(10):9324.
• Splittstoesser, W.E., 1970. Effects of 2-Chloroethlphosphonic Acid and Gibberellic Acid on Sex Expression and Growth of Pumpkins. Physiologic Plantarum 23:763-768.
• Şeniz, V., 1977. Sakız Kabağında Dişi Çiçek Oranının Yükseltilmesi Üzerine Değişik Hormonal Girişimlerin Etkisi ve Bu Yöntemle Verimin Arttırılması Üzerinde Araştırmalar. (Basılmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara.
• Vardar, Y., 1972. Bitki Büyümesi ve Hormonal Hakkında Genel Bilgiler, Bitki Büyüme ve Gelişmesinin Hormonal Düzenlenmesinde Modem İlerlemeler. (Ed. Y. Vardar, H. Kaldeway, 1972). TÜBİTAK’nun Uluslararası Yaz Okulu Özetinden) Ankara.
• Vardar, Y., 1975. Bitki Fizyolojisi Dersleri-2, Bitkilerin Büyüme ve Gelişme Olayları. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayın No:69, İzmir.
• Whitaker, T.W., G.N. Davis, 1962. Cucurbits, Botany, Cultivation and Utilization. Interescience Publishers, Inc., New York.