Bazı Önemli Turunçgil Anaçlarının Çeşitli Özellikleri Üzerinde Araştırmalar-1 Poliembriyoniye Eğilim, Büyüme ve Gelişme Durumları

Yıl 1982, Cilt: 11 Sayı: 2, 41 - 50, 31.12.1982

Önder Tuzcu Mithat Özsan Mustafa Kaplankıran Yılmaz Hızal Yener Apaydın Özlem Yalçın

Öz

"Ülkesel Turunçgiller Anaç Projesinin" ilk dilimini oluşturan bu projede 16 turunçgil anacının çimlenme oranları, poliembriyoniye eğilimleri, büyüme ve gelişme durumları incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi sıralanabilir. En yüksek çimlenme oranı 8A.34.5 sitranjı, Yerli Turunç, Kleopatra Mandarini, Brezilya Turuncu ve Volkameriana anaçlarının tohumlarında saptanmıştır. En düşük çimlenme oranı ise Rubidoux Üç Yapraklısı ve Yerli Üç Yapraklı’da bulunmuştur. Poliembriyoniye eğilim en fazla Macrophylla ve Troyer şitranjında, en düşük ise Yerli Üç Yapraklı ve Brezilya Turuncunda belirlenmiştir. Tohum tavalarında yaz büyüme periyodunda Taiwanica, Volkameriana, Rangpur Laymı ve Kaba Limon en hızlı büyüyen anaçlar olarak bulunmuştur. Bu anaçlar hızlı büyüme eğilimlerini aşılama parselinde de göstermişler, fakat bunlara ilaveten Kleopatra mandarini ve Citrumelo 1452’de aşılama parselinde hızlı büyüme gösteren anaçlar olarak dikkati çekmiştir. Şaşırtma şokuna dayanıklılık bakımından en dayanıklı olarak Yuzu, Taiwanica ve Citnimelo 1452. en dayanıksız olarak ise 8A.34.5 Sitranjı ile Rangpur Layım bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Turunçgil , Anaç , Poliembriyoniye Eğilim , Büyüme ve Gelişme Durumu

Studies on Certain Properties of Some Citrus Rootstocks 1- The Degree of Polyembryony, Vigor and Development

Öz

In this study, which constitutes the first phase of the "National Citrus Rootstock Project," the degree of polyembryony, developmental status, and vigor of 16 citrus rootstocks were determined. The results obtained are as follows:
1. The germination percentage is highest in seedlings of citrange "8A.34.5," bitter orange "Yerli" and "Brazil," and mandarin Cleopatra and Volkameriana. Conversely, this value is lowest in Poncirus "Rubidoux" and "Yerli."
2. The degree of polyembryony is highest in Macrophylla and citrange "Troyer" and lowest in Poncirus "Yerli" and bitter orange "Brazil."
3. Taiwanica-Volkameriana, "Rangpur" lime, and Rough lemon are those that grow with great vigor in seedbed plots during the summer growth period. These rootstocks, such as "Cleopatre" mandarin and Citrumelo 1452, also exhibited this property in grafting plots.
4. Transplant shock resistance is highest in Yuzu, Taiwanica, and Citrumelo 1452, and lowest in "8A.34.5" citrange and "Rangpur" lime.

Anahtar Kelimeler

Citrus , Rootstock , Tendency to Polyembryony , Growth and Development Status

Kaynakça

• Anonim, 1980. Tarımsal Yapı ve Üretim- Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Ankara.
• Blondel, L., 1973. Les Porte Greffe des Agrumes en Corse. Somicac et Setco. Bulletin d’Information de Corse. Octobre, 68:41-48.
• Blondel, L., 1978. Travaux Realises sur les Porte Greffe des Agrumes â la Station de Rechershes Agronomiqu es de Corse. Fruits, 33(11):773-791.
• Düzgüneş, O., 1963. İstatistik Prensipleri ve Metotları. Ege Üniversitesi, İzmir, 375s.
• İkeda, I., M. Nakatanı, S. Kobayashı, 1978. Studies on the Rootstock of Navel Oranges-1. Effects 15 Rootstocks on the Growth, Cold Resistance, Apparance of Stem Pitting, Yield an Fruit Quality of Navel Orange Varieties. The Bulletin of the Fruit Tree Research Station Agric. Series E (Akitsu), 2
• İkeda, I., M. Nakatanı, S. Kobayashı, 1980. Studies on the Rootsctock of Navel Oranges-2. Differences in Root Growth and the Appearance of Stem Pitting on the Scion-Rootstock Combination. The Bulletin of the Fruit Tree Research Station, Series E (akitsu), 3.
• Kaşka, N., M. Yılmaz, 1974- Bahçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayın No:79, Ders Kitapları: 2, Ankara Üniversitesi, 610s.
• Özbek, S., 1966. Turunçgil Meyveleri, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayın No:265 Yardımcı Ders Kitabı: 92, Ankara Üniversitesi, Ankara, 462s.
• Özbek, S., 1977. Genel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:111, Ders Kitabı: 6, Ankara Üniversitesi, Ankara, 386s.
• Özsan, M., 1967. Monoembriyonik Bazı Turunçgil Çeşitlerinde Nuseller Klonlarının Elde Edilmesi Gayesiyle Yapılan Araştırmalar. T.C. Tarım Bakanlığı Teknik Kitap, D-418, Dizerkonca Matbaası, İstanbul, 46s.
• Özsan, M., Ö. Tuzcu, 1975. Bazı Turunçgil Anaçlarının Poliembriyoniye Eğilimleri ve Büyüme, Gelişme Durumları Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı 6(2):116-136.
• Rebour, H., 1966. Les Agrumes. J.B. Baillkre et fils, Paris.
• Snedecor, G.W., W.C. Cohran, 1967. Statistical Methods. Iowa State University Press, Iowa.
• Tuzcu, Ö., 1978. Turunçgillerde Anaç ve Sorunları. Çağdaş Tarım Tekniği, Mart 1978, Sayı:3.
• Tuzcu, Ö., 1979. Bazı Önemli Turunçgil Anaçlarında Değişik Çevre Koşullarının Büyüme Üzerine Etkileri Düşük Sıcaklıklara Dayanıklılık ve Bununla Elektrolitik İletkenlik Oranları Arasındaki İlişkiler. Doçentlik Tezi, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Adana.
• Tuzcu, Ö., O. Erkan, M. Özsan, 1976. Turunçgil Fidanı Üreten İşletmelerimizin Teknik ve Ekonomik Faaliyetleri Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayın No:128, Bilimsel ve Araştırma Tezleri: 18. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tuzcu, Ö., J.G. Huguet, M. Kaplankıran, 1981. Comparaison des Performances Racinaires de dix Porte Greffe des Agrumes en Turquie sur Sol Argilo-Limoneux. Fruits, 36(11):711-718.
• Tuzcu, Ö., M. Özsan, M. Kaplankıran, 1982-a. Doğu Akdeniz Yerli Turunçlarının Büyüme Durumları. TÜBİTAK 7. Bilim Kongresi, Adana, Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu Tebliğleri (Bahçe Bitkileri Seksiyonu) TÜBİTAK Yayınlar No:547 TOAG Seri No:110-207-227.
• Tuzcu, Ö., M. Oktay Göksedef, 1982-b. Bazı Önemli Turunçgil Anaçları ve Citrus Cinsine Giren Türler ile Citropsis giletiana Swing ve Aeglopsis Chevalieri Swing’nin Kış Dinlenme Döneminde Pftyfophthora cifrophthou (Smith and Smith) Leonian’a Dayanıklıkları Üzerinde Araştırmalar. Doğa Bilim Dergisi Tarım ve Ormancılık, 7:79-89.
• Warner, M.R., Z. Worku, A. Silva, 1979. Effect of Photoperiod on Growth Response of Citrus Rootstock. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 104(2):232-235.
• Webber, H.J., 1948. Plant Characteristics and climatology. In: H.J. Webber, L.D. Batchelor (eds.) The Citrus Industry, 1:41-69, Univ. Calif. Press, Los Angeles, California.
• Yılmaz, M., 1970. Meyve Ağaçlarının Tohumla Çoğaltılmaları ve Bununla İlgili Sorunlar. Tarım Bakanlığı, Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü Yayın No: D-149, 25s, Ankara.