Akdeniz Bölgesinde Turunçgillerin Yoğun Olarak Yetiştirildiği Toprakların Demir Durumu ve Bu Toprakların Alınabilir Demir Miktarlarının Belirlenmesinde Kullanılacak Yöntemler

Yıl 1981, Cilt: 10 Sayı: 1, 25 - 36, 31.12.1981

Sami Danışman

Öz

Akdeniz bölgesinde turunçgillerin yoğun olarak yetiştirildikleri toprakların demir durumlarım saptamak ve bu yöre topraklarının alınabilir demir miktarlarının belirlenmesinde kullanılacak yöntemleri seçmek amacıyla yapılan araştırmada 19 toprak örneği ile çalışılmıştır. Deneme topraklarında yapılan fiziksel ve kimyasal analizlere göre; toprakların tekstürü kumlu-tın-kil; pH’ları 7.71 ile 8.21; kalsiyum karbonat kapsamları %0.08-77.85 ve organik madde kapsamları %1.11-2.38 arasında değişmektedir. Deneme topraklarının demir durumu ve bu toprakların alınabilir demir miktarlarının belirlenmesinde kullanılacak yöntemleri seçmek için sera denemesi modifiye Neubauer denemesi yapılmış, ayrıca toprak örneklerinin alındıkları yerlerde yetiştirilen portakallardan yaprak örnekleri alınmıştır. Deneme topraklarının alınabilir demir kapsamlarının belirlenmesinde kullanılacak uygun yöntemleri saptamak amacıyla 10 kimyasal ekstraksiyon yöntemi uygulanmış olup toprakların ekstrakte edilebilir demir kapsamları yöntemlere göre çok farklı bir dağılım göstermiştir. Kullanılacak yöntemleri seçmek için biyolojik indeks olarak; yulaf bitkilerinin Fe kapsamları ve portakal yapraklarının Fe kapsamları kullanılmıştır. Kimyasal ekstraksiyon yöntemlerinin biyolojik indekslerle olan ilişkileri birlikte değerlendirildiğinde araştırma bölgesi topraklarının alınabilir demir kapsamının belirlenmesinde 2.EDTA (0.5 M) yönteminin kullanılması uygun olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Turunçgil , Akdeniz Bölgesi , Toprakların Demir Durumu , Toprakların Alınabilir Demir Miktarları

Iron Status of Citrus Grown Extensively in Mediterranean Region and the Methods to be Used for Determining the Available Amount of Iron of These Soils

Öz

The study was carried out on 19 soil samples for the purpose of investigating the iron status of citrus plant grown extensively in Mediterranean Region and the methods to be used for determining the available iron content of these soils. According to physical and Chemical analysis, the soils were sandy-loam to clay, having pH from 7.71 to 8.21, CaCO₃ varying from 0.08-77.85% and organic matter content varied from 1.11 to 2.39%. For determining the iron status of these soils and also for knowing the methods to be used for determining the available iron content of these soils, the greenhouse and modified Neubauer experiment ware carried out and in addition to this, the plant samples (leaves) from citrus trees were also collected for analysis. Ten chemical extraction methods were applied for getting the most suitable methods to be used for knowing the available status of these soils, and according to these methods, the extractable iron amount of the soils showed a different distribution. For selection of the method to be used, the iron content of oats and the iron content of citrus leaves were used as a biological index. When the results of chemical extraction methods in relation to biological index has been interpreted together then EDTA (0.5 M) extraction method has been found out to be suitable for determining the available iron content of soils of the study.

Anahtar Kelimeler

Citrus , Mediterranean Region

Kaynakça

• Aktaş, M., 1978. Tokat ve Amasya illerinde elma yetiştirilen toprakların demir durumu ve bu topraklarda elverişli demir miktarının belirlenmesinde kullanılacak yöntemler üzerinde bir araştırma (Doçentlik Tezi).
• Baker, D.E., 1973. A new approach to soil testing: 2. Lonic Equilibria Involving H, K, Ca, Mg, Mn, Fe, Cu, Zn, Na, P and S. Soil Sci. Ann. Proc. 37:537-541.
• Bouyoucos, G.J., 1951. A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of soil. Agr. J. 43:434-135.
• Bradley, G.A., D. Smittle, 1965. Medio pH and extractable Fe, Al and Mn in relation to growth of ericaceous plants. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 37:486-499.
• Chapman, H.D., 1960. Leaf and soil analysis in citrus orchards. Criteria for the diagnosis of nutrient status and soil management practices. Univ. of California. Division of Agr. Sci. Manual 25.
• Chapman, H.D., 1966. Diagnostic criteria for plants and soils. Univ. of Calif. Div. of Arc. Sci. pp:264-285.
• Cottenie, A., R. Gabriels, 1966. The Neubauer method as an aid for trace element investigation in soils. Abst. Naturwissehchaften. 53:99.
• Cox, F.R., 1968. Development of a yield response prediction and manganese soil test interpretation for soybeans. Agron. J. 60:521-524.
• Follett, R.H., 1969. Zn, Fe, Mn and Cu in Colorado soils. Colo. State. Univ. Ph.D. Thesis.
• Follett, R.H., W.L. Lindsay, 1971. Changes in DTPA extractable zinc, iron, manganese and copper in soils following fertilization. Soil Sci. Soc. Amer. Proc. 35:600-602.
• Hizalan, E., H. Ünal, 1966. Topraklarda önemli kimyasal analizler. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No:278.
• Jaekson, M.L., 1962. Soil Chemical analysis. Prentice Hall. Inc. New York.
• Jones, W.E., T.W. Embleton, 1969. Development and current status of citrus leaf analysis as a quide to fertilization in California. Proc. of the First Int. Citrus Symposium 3:1969-1672.
• Lindsay, W.L., W.A. Notvell, 1969. Development of a DTPA micronutrient soil test. Agron. Abs. 84.
• Neuber, P., W. Wrazidlo, H.P. Vielemeyer, I. Hundt, F. Fulimick, W. Bergmann, 1969. Tabellen zur Pflanzenanalyzre Erste orientierende Übersicht. Institut for Pflenzenernahrung Jena. Berlin, 30p.
• Lopez, P.L., E.R. Graham, 1972. Labile pool and plant uptake of micronutrients: 1. Determination of labile pool of Mn, Fe, Zn, Co and Cu in deficient soil by isotopic exchange. Soil Sci. 114:295 209.
• Olseu, S.R., V. Cole, F.S. Watenabe, L.A. Dean, 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. US Dept. of Agr. Cir. 939 Washington D.C.
• Özbek, N., 1969. Deneme Tekniği-1 Sera denemesi tekniği ve metotları. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No:406, Ders Kitabı:138, pp:274-279.
• Randall, G.W., E.E. Schulte, R.B. Corey, 1976. Correlation of plant manganese with extractable soil manganese and soil factors. Soil Sci. Am. Proc. 40:282-287.
• Richards, L.A., 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. USDA Handbook No:60.
• Reuther, W., P. Smith, 1954. Leaf analysis of citrus. Mineral nutrition of fruit crops. Ctop. 7. Hort. Publ. Rutgers University, pp:257-294.
• Rule, J.H., E.R. Graham, 1976. Soil labile pool manganese, iron and zinc as measured by plant uptake and DTPA Equilibrium. Soil Sci. Soc. 40:855-857.
• Wallace, A., N. Hemaidan, 1962. Use of EDDHA as a means of testing soils for available iron a decade. Los Angeles, California, pp:131-134.