Bazı Önemli Pistacia Türlerinin Meyvelerinde Yağ Miktarı ile Yağ Asitlerinin Çeşit ve Oranları ve Bunlardan Biyokimyasal Sistematikte Yararlanma Olanakları Üzerinde Araştırmalar

Yıl 1973, Cilt: 6 Sayı: 1-2, 25 - 40, 31.12.1973

Mahmut Ayfer

Öz

Antep fıstığının (Pistacia vera L.), Kırmızı ve Beyaz çeşitlerinin, çıtlamış ve çıtlamamış meyvelerindeki yağ oranları, ortalama %58.96- 60.10 arasında değişmiştir. Melengiç (Pistacia terebinthus L.) ve buttum (Pistacia khinjuk Stocks) meyvelerinin içlerinde, yağ oranları, sırasıyla, ortalama, %59.53 ve %57.76, tüm meyvedeki yağ oranları ise, sırasıyla, ortalama, %42. 50 ve %40.31 bulunmuştur. Antepfıstığının kırmızı ve beyaz çeşitleri ile melengiç ve buttum yağlarının bileşimlerinde, palmitik, stearik, oleik, linoleik asitlerle, çok az miktarlarda linolenik ve iz miktarda da miristik asit görülmüştür. İç Antep fıstığında oleik asit oranı, ortalama %68.69’dur ve bunu ortalama %16.86 ile linoleik ve ortalama %11.99 ile palmitik asitler izlemişlerdir. İç melengiç yağında oleik asit oranı ortalama %49.03’dür ve bunu yine yüksek oranlarla linoleik (ortalama %32.11) ve palmitik (ortalama %15.13) asitler izlemişlerdir. İç buttum yağında da en fazla oleik asit (ortalama %53.82) bulunmakta, bunu yüksek bir oranla linoleik asit (ortalama %33.03) izlemektedir; palmitoleik asit oranı ise ortalama %10.71 bulunmuştur. Antep fıstığının kırmızı ve beyaz çeşitlerinde, oleik asit oranlarının ortalama değerleri ve bu değerlerin değişim sınırları, diğer iki Pistacia türünün, ortalama değer ve değişim sınırlarından önemli ölçüde yüksek bulunmuştur. Aynı şekilde melengiç yağındaki ortalama palmitik asit değerleri ve bunun değişim sınırları, diğer iki Pistacia türündeki değerler den daha yüksektir. Dolayısıyla yağ asitlerinin oranlarına bakılarak, Pistacia vera L., Pistacia terebinthus L. ve Pistacia khinjuk Stocks türlerini birbirinden ayırabilmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Pistacia Türleri , Yağ Miktarı , Yağ Asitleri

Researches on Oil Amounts and Kinds of Fatty Acids and Ratios in The Fruits of Some Important Pistacia Species and Possibilities of Utilization of These Characteristics in Biochemical Systematic

Öz

Oil contents in split and un-split fruits of white and red pistachio nut varieties Pistacia vera L. varies on average 58.96-60.00%. Oil contents in the kernel of Pistacia terebinthus L. and Pistacia khinjuk Stocks are on average 59.53% and 57.76% and for the whole fruits these values are 45.50% and 40.31% respectively. Palmitic, stearic, oleic, a little linolenic and very small amount of miristic acids is found in the oil composition of Pistacia khinjuk Stocks, Pistacia terebinthus L. and white and red varieties of Pistacia vera L. Mean oleic acid ratio in Pistacia vera kernel is 68.69% and this is followed by 16.86% linoleic acid and 11.99% palmitic acid. Mean oleic acid ratio in Pistacia terebinthus kernel is 49.03%, followed by 32.11%linoleic acid and 15.13% palmitic acid. Oleic and ratio in Pistacia khinjuk kernel is the highest (average 53.82%), and followed by linoleic acid (average 33.03%) and palmitic and (average 10.71%). The mean value of oleic acid ratio and its range of alternance in the white and red Pistacia vera are significantly higher than the mean value of oleic acid and its range of alternance of the other two Pistacia species. In this respect it is possible to differentiate between Pistacia vera, Pistacia terebinthus and Pistacia khinjuk with the aid of fatty acid contents.

Anahtar Kelimeler

Pistacia Species , Fatty Acids

Kaynakça

• Alston, R.E., B.L. Turner, 1963. Biochemical Systematica. Prentice Hall. Inc., Englewood Clifts, N.J.
• Ayfer, M., 1959. Antep Fıstığının Dölleme Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:148, s:7-28.
• French, R.B., 1962. Analyses of pecan, peanut and other oils by gas-liquid chromatography and ultra-violet spectrophotometry. J. Amer. Oil. Chem. Soc. 39:176-178.
• Hadorn, H., K. Zürcher, 1967. Beitrog gaschromatographischen untersuchung von fetten und oelen 2. Mitteilung-Methoden zur-Herstellung der fettsouresster. Mit. Lebensmittelunster. Hyg. 58(4):236-258.
• Hilditck, T.P., P.N. Williams, 1964. The Chemical Constitution of Natural Fats. 4. ed. John Wiley and Sons, New York.
• Krause, K., 1935. Türkiye’nin Fıstık Cinsleri. Y.Z.E. Yayınları Çiftçiye Öğütler. Sayı: 3.
• Metcalfe, L.D., A.A. Schmitz, 1961. The rapid preparation of fatty acid esters for gas chromatographic analyses. Analytical Chemistry. 33(3):363-364.
• Özbek, S. 1954. Antep Fıstığı. 1-39. Ankara.
• Riebsomer, J.L., R. Larson, L. Bisman, 1940. The Composition of the facty oil from Carya cordifornia (cordiformis) nuts. J. Amer. Chem. Soc. 62:3065-3066.
• Stone, D.E., 1964. Gas chromatographic studies in the hickory genus Carya. Amer. J. Bot. 51:687-688.
• Stone, D.E., G.A. Adrouny, S. Adrouny, 1965. Morphological and chemical evidence on the hybrid nature of bitter pecan, Carya × Lecontei. Brittonia 17:97-106.
• Stone, D.E., G.A. Adrouny, R.H. Flake, 1969. New World Juglandaceae. II Hickory nut oils, phonetic similarities and evolutionary implications, in the genus Carya. Amer. J. Bot. 56(8):928-935.
• Stösser, B., J. Neubeller, 1967. Untersuchungen über die mobilisie rung von reservesubstsinzen in abortierenden kirschembergonen während der Entwicklung der Frucht am bourn. Angew. Botanik. 12(314):109-126.
• Ülkümen, L., 1945. Antepfıstığı üzerinde biyolojik araştırmalar. Y.Z.E. Dergisi 2(8):513-539.
• Meara, M.L., 1957. The fats of higher plants. Encyclopedia of Plant Physiology. 7:10-49. Springer-Verlag. Berlin.
• Yazıcıoğlu, T., 1951. Türk Fıstık Türleri Meyvelerinin Terkipleri ve bu Meyvelerden Elde Olunan Yağların Vasıf ve Konstontları Üzerinde Araştırmalar. Ziraat Dergisi 106:22-34.
• Zohary, M., 1952. A monographical study of the genus Pistacia. Palestine J. Bot. Jerusalem Series, 5:187-228.