Karadut Odun Çeliklerinde Yaralamanın ve Kullanılan IBA Çözeltisi pH’ının Köklenme Üzerine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: (Özel Sayı 1) 6. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 75 - 80, 11.12.2019

Çetin Çekiç , Sinem Öztürk Erdem , Şeyda Altuncu

Öz

Karadut meyve türünün çelikle çoğaltılması konusunda yapılan araştırmalar ve büyüme düzenleyici uygulamaları bu türün çelikle çoğaltılmasındaki başarısını belirli düzeyde artırmıştır. Ancak karadut çeliklerinde köklenme oranını daha yüksek seviyelere çıkarmak ve aynı zamanda kök sayı ve kalitesini artırmak amaçlı IBA dozları yanında köklenme üzerine etkili diğer bazı faktörler üzerinde çalışılması gerekmektedir. Bu çalışmada, karadut odun çeliklerinin köklenme bölgesinde yapılan yaralamaların ve aynı zamanda IBA çözeltisi pH’ının kallüs oluşumu ve köklenme üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışmada 6000 ppm tek doz olarak kullanılan IBA çözeltisinin 4.0, 5.5 ve 7.0 pH seviyeleri yanında çeliklerin dip kısmına yan ve dik çiziler atılarak uygulamaların çelikte kallüs oluşumu, köklenme, çürüme oranları ile kök sayısı ve kök uzunluğu gibi özellikler üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışmada en yüksek ortalama köklenme oranı %73.33 ile pH 7.0 seviyesi ve dik çizi uygulamasından elde edilmiştir. Yaralama uygulamaları kallüslenme oranını nispi olarak artırmıştır. Diğer taraftan yaralama uygulamaları çeliklerdeki çürüme oranlarını önemli düzeyde düşürmüştür. Yine IBA çözeltisi pH seviyesi düştükçe çeliklerin çürüme oranında artış gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çelik , karadut , köklenme , pH , IBA

The Effect Wounding of Cutting and the pH of IBA Solution on the Rooting of Back Mulberry Wood Cuttings

Öz

Researches on the propagation of black mulberry fruit species and application of growth regulator have increased the success of this species with cutting propagation. However, in order to increase the rooting rate of black mulberry cuttings to higher levels, at the same time to increase the number and quality of roots of cutting, some other factors as well as IBA hormone, affecting the rooting need to be studied. In this study, the effects of wounding in the rooting region of black mulberry wood cuttings and also the pH of IBA solution on callus formation and rooting were investigated. In this study, the effects of applications on callus formation, rooting, decay rates, root number and root length were investigated by applying lateral and vertical lines to the bottom of cuttings as well as pH levels of 4.0, 5.5 and 7.0 of IBA solution used as a single dose of 6000 ppm. In the study, the highest average rooting rate was obtained from pH 7.0 level and steep incision application with 73.33%. Wounding applications relatively increased the calcification rate. On the other hand, wounding applications significantly reduced the decay rates in cuttings. Again, as the pH level of IBA solution decreased, the decay rate of the cuttings increased.

Anahtar Kelimeler

Wounding , cutting , mulberry , rooting , pH , IBA

Kaynakça

• Akın, O.A., 2017. Karadut odun çeliklerinde çelik kalınlığının köklenme ve fidan performansı üzerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Enstitüsü, Tokat.
• Aleksandrov, A., 1988. The Rooting ability of some promising cultivars of mulberry genus (Morus L.). Plant Science 25:67-73.
• Bhau, B.S., Wakhlu, A.K., 2001. Effect of genotype, explant type and growth regulators of organogenesis in Morus alba. Plant Cell Tiss. Org. Cult. 66:25-29.
• Canlı, G., 2019. Farklı IBA dozlarının bazı dut türlerinin odun çeliklerinde köklenme performansı üzerine etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Erdoğan, V., Aygün, A., 2006. Kara dutun (Morus nigra L.) yeşil çelikle çoğaltılması üzerinde bir araştırma. 2. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 14-16.09.2006, Tokat.
• Güneş, M., Çekiç, Ç., 2006. Farklı dut anaçlarının, aşılama zamanlarının ve aşı çeşitlerinin kara dut (Morus nigra L.)’un aşı başarısı üzerine etkisi. 2. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 14-16.09.2006, Tokat.
• Hartman, H.T., Kester, D.E., 1974. Bahçe bitkileri yetiştirme tekniği. (Çevirenler: N. Kaşka ve M. Yılmaz) Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:79.
• Karadeniz, T., Şişman, T., 2004. Beyaz dut ve karadutun meyve özellikleri ve çelikle çoğaltılması. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu, Ordu, s:428-432.
• Koç, M., 2011. Farklı köklenme ortam sıcaklığı ve nem değerinin karadut odun çeliklerinin köklenmesi üzerine etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Koyuncu, F., Şenel, E., 2003. Rooting of black mulberry (Morus nigra L.) hardwood cuttings. J. Fruit Ornam. Plant Res. 11:53-57.
• Koyuncu, F., Vural, E., Çelik, M., 2003. Kara dut (Morus nigra L.) çeliklerin köklendirilmesi üzerine araştırmalar. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu, Ordu, 424-427.
• Macit, U., 2019. Çelik alma zamanı ve köklendirme sürelerinin köklenme ve fidana dönüşüm performansı üzerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Özkan, Y., Arslan, A., 1996. Kara dutun (Morus nigra L.) odun ve yeşil çeliklerle çoğaltılması üzerine araştırmalar. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13:15-27.
• Şen, S.M., Uzun, S., Özkan, Y., Vanlı, H., Tutgaç, T., Turna, T., 1991. Çay klonlarının aşı ve çelikle çoğaltılması üzerine araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1(3):67-88.
• Sezgin, O., 2009. Genotipik farklılığın karadut odun çeliklerinin köklenmesi üzerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Yaltırık, F., 1988. Angiospermae (kapalı tohumlular). Dendroloji Ders Kitabı 2, Bölüm 1., İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, Yayın No: 390.
• Yıldız, K., Koyuncu, F., 2000. Karadutun (Morus nigra L.) odun çelikleri ile çoğaltılması üzerine bir araştırma. Derim 17(3):130-135.
• Yıldız, K., Çekiç, Ç., Güneş, M., Özgen, M., Özkan, Y., Akça, Y., Gerçekçioğlu G., 2009. Farklı dönemlerde alınan kara dut (Morus nigra L.) çelik tiplerinde köklenme başarısının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26(1):1-5.
• Yılmaz, M., 1992. Bahçe bitkileri yetiştirme tekniği. Çukurova Üniversitesi Basımevi, Adana, 151s.
• Zakynthinos, G. Kolovou, A., Rouskas D., 2000. The explant type and hormones combination on Morus nigra micropropagation Cost 843, WGI. Developmental Biology of Regeneration 1. Meeting, 12-15, Geisenheim, Germany.