Doğankent’te Yetişen Çobanüzümü (Vaccinium myrtillus L.) Genotiplerinin Tanımlanması Üzerine Araştırmalar

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: (Özel Sayı 1) 6. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 87 - 93, 11.12.2019

Ali İslam , Zeynep Patan

Öz

Bu araştırma Giresun ili Doğankent ilçesinde yetişen 14 adet çobanüzümü (Vaccinium myrtillus) genotipi üzerinde yürütülmüş olup bazı bitki ve meyve özellikleri incelenmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucuna göre büyüme şekli bakımından genotiplerin hepsinde dik büyüme olduğu, bitki popülasyonunun toplu olduğu belirlenmiştir. Vaccinium myrtillus genotipleri meyve şekli yönünden çoğunluğu yuvarlak ve basık şekilli olarak belirlenmiştir. Ortalama değerlere göre bitki boyu 13.66–57.66 cm arasındadır. Sürgün başına düşen verim en fazla 97.0 g ile DK4 genotipinde olmuştur. Yine DK45 genotipinde meyve ağırlığı 51.53 g/100 adet; meyve boyu 7.77 mm; meyve eni 8.82 mm olarak en yüksek değerler ölçülmüştür. İncelenen genotiplerde SÇKM oranı %6.10 ile %14.50; pH değerleri ise 2.49 ile 3.17 aralığında ölçülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Vaccinium myrtillus , çobanüzümü , pomoloji , tanımlama

Some Characteristics of Bilberry (Vaccinium myrtillus L.) Genotypes Grown in Doğankent Giresun Province

Öz

This study was carried out with 14 bilberry (Vaccinium myrtillus L) genotypes grown in Giresun Province and Doğankent vicinity during 2014–2015 years. In the study, pomological and morphological properties of the genotypes were examined. According to the results, bilberry (Vaccinium myrtillus) genotypes were erect and vertical growth in terms of growth type in tested population. Berry shapes were round with a flattened and long shape. According to the average of 2014–2015 years, the plant size is between 13.66–57.66 cm in Vaccinium myrtillus genotypes. The yield per shoot was maximum of 97.0 g at DK4 genotype; the biggest genotype was 7.77 mm of fruit length and 8.82 mm of fruit width. The maximum fruit weight was 51.53 g/100 in DK45 genotype. The average fruit weight was measured as 36.2 g/100 fruit. The TSS rate ranged from 6.10% to 14.50% and pH values were measured between 2.49 and 3.17 in Vaccinium myrtillus genotypes.

Anahtar Kelimeler

Vaccinium myrtillus , pomology , bilberry , description

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y.S., 1986. Üzümsü meyveler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 984, s:377.
• Brazelton, D., Strik, C.B., 2007. Perspective on the U.S. and global blueberry industry. Journal of American Pomological Society 61(3):144-147.
• Cüce, M., 2012. Vaccinium arctostophylos L. (Ericaceae)’nin sürgün kültürü ile mikroçoğaltımı (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Trabzon.
• Çelik, H., 2003. Bazı yüksek çalı yabanmersini çeşitlerinin Rize’deki performanslarının saptanması üzerine araştırmalar-1. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 23-25.10.2003, Ordu.
• Çelik, H., İslam, A., 2010. Bazı maviyemiş çeşitlerinin doğu Karadeniz bölgesinde organik olarak yetiştirilmesi-1. 4. Organik Tarım Semp., 28.06-01.07.2010, Erzurum.
• Çelik, H., İslam, A., Nuhoğlu, F., 2010. Karadeniz bölgesi tarımına destek yeni ve organik ürünler “Nuhoğlu Vakfı hayrat örnek meyve bahçesi” bölge için önemi ve elde edilen bazı sonuçlar. Türkiye 4. Organik Tarım Sempozyumu, Erzurum, 28.06-01.07.2010.
• Çolak, S., 2013. Trabzon ili Şalpazarı ilçesinde yetişen Vaccinium türlerinin pomolojik ve morfolojik özellikleri üzerine araştırmalar (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
• Davis, P. H. 1978. Flora of Turkey and the east Aegean Island. 6. Univ. Press, Edinburg. 89p.
• Ekşi, A., Artık, N., 1988. Bazı yabani meyvelerin (kuşburnu, yemişen, alıç, yaban mersini, kızamık) kimyasal bileşimi üzerine araştırma. Gıda Sanayi 9:33-34.
• Fernández-Calvo, I.C., Obeso, J.R., 2004. Growth, nutrient content, fruit production and herbivory in bilberry Vaccinium myrtillus L. along an altitudinal gradient. Forestry 77(3):213-223.
• Gültekin, H.C., 2010. Antioksidan meyveler, ayı üzümleri (Vaccinium L.). Orman ve Av Dergisi, Eylül-Ekim, 5:49-53.
• Gümüş, C., Ölmez, Z., Ölmez, G., Kalender, Ç., 2009. Artvin’de yaban mersini (Vaccinium sp., Likapa) yetiştiriciliği eğitimi konulu AB projesinin tanıtımı ve projenin yürütülmesinde karşılaşılan güçlükler ve sorunlar. 2. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 19-21 Şubat, Isparta, 81-88
• İpek, A., Sertkaya, İ., Gedikli, M., Ceylan, Ö., S., Erdoğan Genç, H., Akbulut, M., Baykal, H., Şavşatlı, Y., 2014. Ayı üzümü (Vaccinium arctostophylos L.) türünün envanterine ait bir araştırma: Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü örneği. Ormancılık Araştırma Dergisi Journal of Forestry Research, 2014/1, A, 1:1, 60-67.
• İslam, A., 2019. Üzümsü meyveler (ders notları). Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Ordu.
• İslam, A., Çelik, H., 2006. Trabzon ili Of ilçesi ve çevresinde yetişen yabanmersinlerinin morfolojik ve pomolojik özellikleri. 2. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 14-16 Eylül, Tokat.
• Karaçalı, İ. 2002. Bahçe ürünlerinin muhafaza ve pazarlaması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 494, s:483.
• Koca, İ., Karadeniz, B., Çelik, H., Demirsoy, L., 2008. Karadeniz Bölgesinde yetişen bazı üzümsü meyvelerin özellikleri. Türkiye 10. Gıda Kongresi, 21-23.05.2008, Erzurum.
• Nestby, R., Grenn, S., Martinussen, I., Nes, A., 2009. Potential of the european Blueberry (Vaccinium myrtillus L.) for cultivation and industrial exploitation in Norway. Acta Horticulturae 838(838):67-72.
• Seyis, E., 2011. Ayıüzümü (Vaccinium arctostophylos L.)’nin çelikle üretilmesi üzerine araştırmalar (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Trabzon.
• Strik, B., Fisher, G., Hart, J., Ingham, R., Kaufman, D., Penhallegon, R., Pscheidt, J., William, R., Brun, C., Ahmedullah, M., Antonelli, A., Askham, L., Bristow, P., Havens, D., Scheer, B., Shanks, C., Barney, D., 1993. Highbush blueberry production guide. Oregon State University. Department of Extension and Experiment Station Communication, PNW215.
• Turna, İ., Kulaç, Ş., Güney, D., Seyis, E., 2013. Boylu maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.)’in çelikle üretilmesinde hormon ve ortamın etkisi. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi 9(2):93-104.
• Türkben, C., Barut, E., Incedayı, B., 2008. Investigations on population of blueberry (Vaccinium myrtillus L.) in Uludağ (Olympus mauntain) in Bursa, Turkey. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 21(1):41-44.
• UPOV, 2016. International union for the protection of new varıeties of plants, Vaccinium myrtillus L., TG/137/5. (https://www.upov.int/edocs/mdocs/upov/en/twf_47/tg_137_5_proj_2.pdf).
• Zeren, Y. 2011. Trabzon ili Solaklı vadisi boyunca Vaccinium arctostophylos L. ve Vacciniun myrtillus L. türlerinde makroelement değişimi ve N, P rezorpsiyonu (Yüksek Lisans Tezi). Rize Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Rize.
• Zoratti, L., Klemettilä, H., Jaakola, L., 2016. Bilberry (Vaccinium myrtillus L.) ecotypes nutritional composition of fruit cultivars, Elsevier. (http://dx.doi.org/10. 1016/B978-0-12-408117-8.00004-0).