Türkiye’nin Üzümsü Meyveler Piyasası

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: (Özel Sayı 1) 6. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 207 - 213, 11.12.2019

Bakiye Kılıç Topuz

Öz

Üzümsü meyveler dünyada yüksek talep gören, sağlıklı ve çok çeşitli şekillerde değerlendirilebilen meyve türleridir. Üzümsü meyvelerin özellikle gıda sanayisinde önemli bir hammadde olarak kullanımının artmasıyla Türkiye ekonomisinde önemi giderek artmaktadır. Çalışmanın amacı üzümsü meyve türlerinden ahududu, çilek, maviyemiş, böğürtlen, kızılcık, dut ve kivi piyasasındaki son gelişmeleri değerlendirmektir. Çalışmanın verileri Gıda ve Tarım Örgütü, Türkiye İstatistik Kurumu ve Tarım Reformu Genel Müdürlüğü’nden derlenmiştir. 2018 yılı itibariyle Türkiye’de 225.717 dekar alanda toplam 588.568 ton üzümsü meyve üretimi gerçekleşmiştir. Türkiye’de üzümsü meyveler üretimi içerisinde en yüksek pay %74.92 ile çileğe ait olup, bunu %11.32 ile dut takip etmektedir. Dünya üzümsü meyve üretiminde de en yüksek pay %60 ile çileğe aittir. Dünya üzümsü meyve üretiminde Türkiye’nin payı ise yalnızca %3.59’dur. Türkiye’de üzümsü meyveler piyasasında son on yılda en yüksek fiyat artışı %45 ile dutta yaşanırken, kivi fiyatında %36 azalış yaşanmıştır. Türkiye’nin iç talebini karşılayabilmesi ve dünyada üzümsü meyve piyasasında söz sahibi olabilmesi için üretimindeki payının artması gerekmektedir. Türkiye’nin üzümsü meyve üretiminin artması için üretim alanlarının ve verimlerinin artırılması gerekmektedir. Ayrıca üzümsü meyveler arz fazlası yaşanan ürünlere alternatif ürün olarak değerlendirilmelidir. Bu sebeple, üzümsü meyvelerin yetiştirilmesine uygun olan bölgelerde özellikle genç çiftçileri teşvik edici politikalar uygulamaya konmalıdır. Üzümsü meyve üreticilerinin piyasada daha etkili konuma gelebilmeleri için bir araya gelerek etkili üretici örgütlenmesi kurmaları ve işletilmeleri kaçınılmazdır.

Anahtar Kelimeler

Üzümsü meyveler , ekonomi , piyasa , Türkiye

Berry Fruits Market of Türkiye

Öz

Berry fruits are healthy and highly demanded fruit species in the world which can be utilized in various ways. The significance of berry fruits in Turkish economy has increased especially after the extensive usage of berries as an important raw material in the food industry. The aim of this study was to evaluate the recent developments in raspberry, strawberry, blueberry, blackberry, cranberry, mulberry and kiwi market. The main data was gathered from the databases of the Food and Agriculture Organization, Turkish Statistical Institute and General Directorate of Agricultural Reform. In 2018, 588.568 tons berry fruits were produced at 225.717 decares area in Turkey. The share of strawberry in Turkey’s total berry fruits production is 74.92% whereas, it has measured as 60% in the world. The strawberry is followed by mulberry with the share of 11.32%. The statistics indicate that Turkey accounted only 3.59% of world total berry fruits production. Mulberry is the highest price increase with 45% over the last decade in the berry fruits market in Turkey, while the price of kiwi has decreased by 36%. Turkey should increase berry fruit production in order to meet domestic demand and be an effective actor in the berries market of the world. For this reason, the area of production and yields should be increased and berry fruits should be considered as an alternative product to the surplus products. Therefore, policies should be revised in such a way that encouraging young farmers to grow berry fruits in suitable regions. It is inevitable for berry fruit producers to come together to establish and operate effective producer organization in order to become more effective in the market.

Anahtar Kelimeler

Berry fruits , economy , market , Turkiye

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y.S., 2003. Türkiye’de üzümsü meyvelerin dünü, bugünü ve yarını. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 23-25.10.2003, Ordu, s:1-13.
• Ağaoğlu, S., Gerçekçioğlu, R., 2013. Üzümsü meyveler. Tomurcukbağ Ltd. Şti., Eğitim Yayınları No:1.
• DOKA, 2015. Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı Üzümsü Meyveler Raporu. DOKA Yayınları Araştırma Raporları Serisi No:7.
• Erdoğan, Ü., Pırlak, L., 2005. Ülkemizde dut (Morus spp.) üretimi ve değerlendirilmesi. Alatarım 4(2):38-43.
• Erenoğlu, B., Baş, M., Şarlar, G., 2002. Bazı üzümsü meyvelerin (ahududu, böğürtlen, frenküzümü, bektaşiüzümü, yaban mersini) adaptasyonu üzerine araştırmalar. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova.
• Ertürk, Y.E., Geçer, M.K., 2012. Üzümsü meyveler ekonomisi. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 03-05.10.2012.
• FAO, 2019. Food and Agriculture Organization (http://www.fao.org/faostat/ en/#data/qc; Erişim Tarihi: 07/2019).
• Kasım, R., Şanlıbaba, P., Kasım, M.U., 2017. The antioxidant effects of berry fruits. Int. Congress on Medicinal and Aromatic Plants 10-12.05.2017, pp:249-262.
• Kılıç Topuz, B., Bozoğlu, M., Başer, U., 2017. Güncel gelişmeler kapsamında Türkiye’deki çiftçi örgütlerine yönelik mevzuatın değerlendirilmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi 52(Özel Sayı):140-161.
• Kılıç Topuz, B., Kılıç, O., Boz, İ., Aydın Eryılmaz, G., 2019. Türkiye’de fındık üretim alanlarının daraltılması politikası. Akademik Ziraat Dergisi 8(1):141–148.
• TRGM, 2019. Üretici birlikleri listesi. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Kayıtları.
• TÜİK, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu (https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul; Erişim Tarihi: Haziran 2019).
• UİB, 2017. Çilek raporu. Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği Ar&Ge Şubesi.
• Yetgin, M.A., 2009. Üzümsü meyveler. Samsun Tarım İl Müdürlüğü Çiftçi Eğitimi ve Yayım Şubesi, Samsun.