Kuşburnu’nda (Rosa montana Chaix subsp. woronovii (Lonacz) Ö.Nilsson L.) Çekirdeksiz Meyve Oluşumu ve Meyve Özellikleri Üzerine Farklı Hormon Dozlarının Etkileri

Yıl 2017, Cilt: 46 Sayı: (Özel Sayı 1) 5. Uluslararası Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 45 - 52, 31.12.2017

Resul Gerçekcioğlu , Öznur Öz Atasever

Öz

Araştırma 2013 ve 2014 yıllarında, ‘60CKRDKSZ01’ kuşburnu çeşidinde yürütülmüştür. 2013 yılı uygulamaları, kontrol (200 ppm IAA+200 ppm GA₃), 400 ppm GA₃ ve 400 ppm IAA+400 ppm GA₃ şeklinde yapılmıştır. 2014 yılında ise kontrol (su püskürtülmesi), 150 ppm GA₃, 150 GA₃+150 ppm IAA ve 200 ppm IAA+200 ppm GA₃ olarak gerçekleştirilmiştir. Bitkilerin yıllara göre çiçeklenme ve meyve hasat tarihleri farklı olmuştur. Ancak, uygulamaların fenolojik tarihlere bir etkisi olmamıştır. 2013 yılında 3 farklı hormon dozunda, meyve ağırlığı ortalama 4.0 g olarak belirlenmiştir. Bir meyvedeki ortalama çekirdek sayısı, tüm uygulamalar da fazla bulunmuştur. Verim ve randıman değerleri uygulamalara göre değişmemiştir. Salkım halindeki meyvelerden, tüm uygulamalarda, birincil ve ikincil meyveler, üçüncü meyvelere göre daha iri olmuştur. Uygulamaların, suda çözünebilir kuru madde miktarına (ortalama %26), asitlik ve pH değerlerine etkisi olmamıştır. C vitaminine kombine uygulamalar daha etkili olmuştur. Meyve ağırlıkları ve meyvedeki çekirdek sayısı, ikinci yıl daha düşük bulunmuştur. Çekirdeksiz meyve oluşturma oranı kontrole göre daha yüksek bulunmuş ve en iyi sonuç 150 ppm GA₃ uygulamasından %85.24 olarak belirlenmiştir. İkinci yıl suda çözünebilir kuru madde miktarı daha düşük bulunmuştur (ortalama %23). Her iki yılda da C–vitamini (ortalama sırasıyla 650–370 mg/100 g) ve meyve randımanı değerleri (%80 den fazla) oldukça yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

‘60CKRDKSZ01’ kuşburnu genotipi , çekirdeksiz meyve oluşumu , Tokat

The Effects of Different Hormone Applications on Fruit Characteristics and Seedless Fruit Formation on Rosehip (Rosa montana Chaix subsp. woronovii (Lonacz) Ö.Nilsson L.)

Öz

Research was carried out in 2013 and 2014 growing years. ‘60CKRDKSZ01’ rosehip genotype executed in a variety. In 2013 applications, the control (200 ppm IAA+200 ppm GA₃), GA₃, IAA and 400 ppm 400 ppm+400 ppm GA₃ concentrations were performed. In 2014 applications; the control (spraying water), GA₃ 150 ppm, GA₃ 150+150 ppm IAA and 200 ppm IAA+200 ppm GA₃ concentrations were performed. The different flowering and harvesting dates of plants were observed during two years. However, applications of phenological dates had no effect. In 2013, at the three different hormones, the average fruit weight was 4.0 g. The average seed number of a fruit, contrary to expectations, all of the applications and more have been found. According to the applications, yield and yield values has no changed. From the fruits from bunches, primary and secondary fruits, according to the fruit of the third, was larger in all applications. Total soluble solid (average 26%), acidity and pH did not affect the applications. Combined applications affected vitamin C content, positively. Fruit weight and number of seeds in fruit was found lower in the second year. Seedless fruit was higher than control. Best results from the application of 150 ppm GA₃ as 85.24% was observed. Total soluble solid significantly lower the value the second year (average 23%). In both years, vitamin C (average, respectively 650–370 mg/100 g) and fruit yield values (more than 80%) were quite high.

Anahtar Kelimeler

‘60CKRDKSZ01’ rosehip genotype , seedless fruit formation , Tokat province

Kaynakça

• Anonim, 2015. ‘Gerçekcioğlu’ Kuşburnu Çeşidi. Meyve ve Asma Çeşit Listesi (Fruit/Vine). http://www.tarim.gov.tr/bugem/ ttsm/menu/30/kayit–listeleri.
• Dölek, Ü., 2008. Amasya Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnuların (Rosa spp.) Seleksiyon Yoluyla Islahı (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
• Duh, P.D., Y.Y. Tu and G.C. Yen, 1999. Antioxidant Activity of Water Extract of Harng Jyur (Chrysanthemum morifolium Ramat). Lebnesmittel–Wissenschaft Und Technologie 32:269–277.
• Düzgüneş, O., T. Kesici ve F. Gürbüz, 1983. İstatistik Metotları-1. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:861. Ders Kitabı:229. Ankara
• Ekincialp, A., 2007. Hakkari Yöresinde Kuşburnu (Rosa spp.) Tiplerinin Seleksiyonu (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Van.
• Elmastaş, M. ve R. Gerçekcioğlu, 2006. Bazı Üzümsü Meyve Türlerinin Antioksidan Aktiviteleri. 2. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 14–16 Eylül 2006, Tokat, s:295–298.
• Ercişli, S. ve M. Güleryüz, 1996. Gümüşhane ve İlçelerinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnuların (Rosa spp.) Seleksiyon Yoluyla Islahı. Gümüşhane Valiliği, KTÜ Orman Fakültesi, Kuşburnu Sempozyumu, s:103–117.
• Gerçekcioğlu, R., 2009. Selekte Edilen Bir Çekirdeksiz Kuşburnu Tipinin Bitkisel ve Meyve Özellikleri. 3. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, s:169–175.
• Gustavsson, L.A., 1998. Rosor for Nordiska Trädgardar. Natur och Kultur. Stockholm.
• Güneş, M. ve S.M. Şen, 2001. Tokat Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnuların (Rosa spp.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. Bahçe 30(1–2):9–16.
• Jackson, G.A.D. and J.B. Blundell, 1964. Relative Effectiveness of Different Gibberellins in the Induction of Parthenocarpy Development in Rosa. Nature 202. 1027–1028.
• Kadıoğlu, A. and F. Atalay, 1999. Induction of Parthenocarpy in Rosa and Diospyros lotus by the Application of Growth Regulators. Biologia Plantarum 42(1):155–157.
• Kara, Z. ve R. Gerçekçioğlu, 1992. Tokat Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnu (Rosa spp.) Tiplerinin Birisinin Fenolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. 1. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 1(Meyve):623. İzmir.
• Kazankaya, A., H. Yılmaz ve M. Yılmaz, 2001. Adilcevaz Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnuların Seleksiyonu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 11(2):29–34.
• Kızılcı, G., 2005. Bazı Ümitvar Kuşburnu (Rosa spp.) Tiplerinin Erzincan Ekolojik Koşullarında Adaptasyonu Seleksiyon–2 (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Kuhnlein, H.V., 1989. Nutrient Values in Indigenous Wild Berries Used by Nuxalk People of Bella Coole. British Colombia. Journal of Food Composition and Analysis. 2. 28–36.
• Mısırlı, A., M. Güneri ve R. Gülcan, 1999. İzmir–Kemalpaşa’da Yetişen Kuşburnuların (Rosa spp.) Fenolojik ve Pomolojik Özellikleri. Proc. 3rd Natl. Horticultural Conf. 14–17 Sept. 1999. Ankara. s:764–768.
• Nitransky, S., 1976. Some Pomological and Technological Proporties of Hips of Cultivated Rosa pomifera. Vedecke Prace Vyskumneho Ustavu Rastlinnej Vyroby Piestanocnb. 13:227–233.
• Oblak, M., 1980. Contribution to Studying Some Pomological Properties of Indigenous Small Fruit Species in Slovenja. Productions Spontenees. Cooloque. Comlar. 17–20 Juin 1980. Paris/France. pp:49–57.
• Öz Atasever, Ö. ve R. Gerçekcioğlu, 2012. Kuşburnu’da (Rosa montana Chaix subsp. woronovii (Lonacz) Ö. Nilsson L.) Farklı Hormon Dozlarının Çekirdeksizlik ve Pomolojik Özellikler Üzerine Etkileri. 6. Ulusal Üzümsü Meyveler Kongresi, 3–5 Ekim 2012. Antalya.
• Prosser, M.V. and G.A.D. Jackson, 1959. Induction of Parthenocarpy in Rosa arvensis Huds. With Gibberallic Acid. Nature 184:108.
• Şen, S.M. ve M. Güneş, 1996. Tokat Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnuların (Rosa spp.) Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Gümüşhane Valiliği, KTÜ Orman Fakültesi, Kuşburnu Sempozyumu, s:103–117.
• Wissemann, V., 2003. Conventional Taxonomy (Wild Roses). in: Roberts. A. Debener, T. & Gudin. S. (Eds.). Encyclopedia of Rose Science. Elsevier. Oxford. pp:111–117.