Isparta Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Kızılcık (Cornus mas L.) Tiplerinin Pomolojik Özellikleri

Yıl 2017, Cilt: 46 Sayı: (Özel Sayı 1) 5. Uluslararası Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 319 - 326, 31.12.2017

Adnan Nurhan Yıldırım , Hüseyin Göktaş , Fatma Yıldırım

Öz

Araştırma Isparta bölgesinde bulunan kızılcık popülasyonu içerisinden ümitvar olabilecek genotipleri belirlemek amacıyla 2012–2013 yılları arasında yapılmıştır. İlk yıl sonuçlarına göre en iyi 40 genotip seçilmiş, takip eden yılda özellikle sofralık tüketime uygun olabileceği düşünülen 8 adet genotip ümitvar olarak belirlenmiştir. Ümitvar genotipler arasında meyve ağırlığı 1.99 g (Genotip 6)–3.90 g (Genotip 12); meyve eni 8.56 mm (genotip 16)–15.13 mm (Genotip 32); meyve boyu 11.40 mm (Genotip 16)–26.32 mm (Genotip 12); çekirdek ağırlığı 0.25 g (Genotip 6)–0.47 g (Genotip 12); meyve eti ağırlığı 1.74 g (Genotip 6)–3.43 g (Genotip 12); et/çekirdek oranı 6.09 (Genotip 31)–7.53 (Genotip 16); şekil indeksi 1.22 (Genotip 32)–1.71 (Genotip 12); L* değeri 3.76 (Genotip 33)–53.60 (Genotip 6); a* değeri 7.06 (Genotip 33)–61.80 (Genotip 6); b* değeri 1.59 (Genotip 31)–27.02 (Genotip 6); pH 2.52 (Genotip 12)–2.98 (Genotip 31); titre edilebilir asitlik 0.63 (Genotip 16)–0.99 (Genotip 12) ve suda çözünebilir kuru madde miktarı ise %9.59 (Genotip 31)–%18.00 (Genotip 6) arasında değişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kızılcık , Cornus mas L. , seleksiyon , genotip

The Pomological Characteristics of Native Cornelian Cherry (Cornus mas L.) Grown in Isparta

Öz

The research was carried out to determine the promising cornelian cherry genotypes grown in Isparta between 2012 and 2013 years. 40 genotypes were selected in the first year and the 8 genotypes among them were determined as promising according to fruit weight, flesh/stone ratio and total soluble solid characteristics. Obtained results were between 1.99 g (Genotype 6)–3.90 g (Genotype 12) for fruit weight, 8.56 mm (Genotype 16)–15.13 mm (Genotype 32) for fruit thickness, 11.40 mm (Genotype 16)–26.32 mm (Genotype 12) for fruit length, 0.25 g (Genotype)–0.47 g (Genotype 12) for stone weight, 1.74 g (Genotype 6)–3.43 g (Genotype 12) for pulp weight, 6.09 (Genotype 31)–7.53 (Genotype 16) for flesh/stone ratio, 1.22 (Genotype 32)–1.71 (Genotype 12) for shape index, 3.76 (Genotype 33)–53.60 (Genotype 6) for L* value, 7.06 (Genotype 33)–61.80 (Genotype 6) for a* value, 1.59 (Genotype 31)–27.02 (Genotype 6) for b* value, 2.52 (Genotype 12)–2.98 (Genotype 31) for pH, 0.63 (Genotype 16)–0.99 (Genotype 12) for titratable acidity and %9.59 (Genotype 31)–%18.00 (Genotype 6) for total soluble solids.

Anahtar Kelimeler

Cornelian cherry , Cornus mas L. , selection , genotype

Kaynakça

• Selçuk, E., 2010. Erzincan Yöresinde Yetiştirilen Kızılcıkların (Cornus mas L.) Fenoljik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Van, 69s.
• Pırlak, L., 1993. Uzundere, Tortum ve Oltu İlçelerinde Doğal Olarak Yetişen Kızılcıkların (Cornus mas L.) Seleksiyon Yoluyla Ishahı Üzerinde Bir Araştırma (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum, 164s.
• Yavuz, Ç., 2015. Malatya İli’nden Selekte Edilen Bazı Kızılcık (Cornus mas L.) Genotiplerinde Farklı IBA Uygulamalarının Yeşil Çeliklerin Köklenmesi Üzerine Etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, 37s.
• Kalkışım, Ö., 1993. Samsun’un Vezirköprü İlçesinde Kızılcık’ın (Cornus mas L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun, 127s.
• Yalçınkaya, E., Y. Erbil ve M. Baş, 2001. Marmara Bölgesi Kızılcık Popülasyonlarının Meyve Özelliklerinin Karşılaştırılması. I. Sert Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, 25–28 Eylül 2001, Yalova. s:69–73.
• Güleryüz, M., İ. Bolat and L. Pırlak, 1998. Selection of Table Cornelian Cherry (Cornus mas L.) Types in Çoruh Valley. Tr. Journal of Agriculture and Forestry 22:357–364.
• Gerçekçioğlu, R., 1998. Tokat Merkez İlçede Doğal Olarak Yetişen Kızılcıkların (Cornus mas L.) Seleksiyonu Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1:1–13.
• Türkoğlu, N., R. İ. Gazioğlu ve M. Kör, 1999. Konya’nın Derebucak İlçesinde Yetişen Kızılcıkların (Cornus mas L.) Seleksiyonu Üzerine Bir Ön Çalışma. Türkiye Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 14–17 Eylül 1999 Ankara. 768–771.
• Ercişli, S., 2004. Cornelian Cherry Germplasm Resources of Turkey. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research 12:87–92.
• Yalçınkaya, E. ve S. Eti, 1999. Batı Karadeniz Bölgesinin Bazı İllerinde Kızılcık (Cornus mas L.) Seleksiyonu. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 14–17 Eylül 1999 Ankara. 781–786.
• Rop, O., J. Micek, D. Kramarova and T. Jurikova, 2010. Selected Cultivars of Cornelian cherry (Cornus mas L.) As a New Food Source For Human Nutrition. African Journal of Biotechnology 9 (8):1205–1210.
• Demir, F. and İ. H. Kalyoncu, 2003. Some Nutritional, Pomological and Physical Properties of Cornelian Cherry (Cornus mas L.). Journal of Food Enginering 60:335–341.
• Tural, S. and İ. Koca, 2008. Physico–Chemical and Antioxidant Properties of Cornelian Cherry Fruits (Cornus mas L.) Grown in Turkey. Scientia Horticulturae 116:362–366.
• Klimenko, S., 2004. The Cornelian Cherry (Cornus mas L.):Collection, Preservation, and Utilization of Genetic Resources. J. Fruit Ornam. Plant Res. 12:93–98.
• Akçay, M. E. ve E. Yalçınkaya, 2003. Yalova’da Yetiştiriciliği Yapılan Bazı Kızılcık (Cornus mas L.) Tiplerinin Döllenme Biyolojisi Üzerine Araştırmalar. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 8–12 Eylül 2003 Antalya. 280–281.
• Ercişli, S., E. Orhan and A. Eşitken, 2006. Genetic Diversity in Fruit Quality Traits in Cornelian Cherry (Cornus mas L.). Asian Journal of Chemistry 18(1):650–654.
• Karaçalı, İ., 2010. Bahçe Ürünlerinin Muhafaza ve Pazarlanması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:494. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 486 s.
• Karadeniz, T., H. Deligöz, M. S. Çorumlu, M. Şenyurt and T. Bak, 2009. Selection of Native Cornelian Cherries Grown in Çorum (Turkey). Acta Horticulture 825:83–88.
• Karadeniz, T., 2002. Selection of Native ‘Cornelian’ Cherries Grown in Turkey. Journal American Pomıological Society 56(3):164–167.
• Çopur, U., A. Soylu, O. Gürbüz, N. Değirmencioğlu and Ü. Ertürk, 2003. Suitability of Cornus mas (Cornelian Cherry) Genotypes and Cultivars for Fruit Juice. Biotechnology & Biotechnological Equipment 17(1):176–182.
• Selçuk, E. ve K. Özrenk, 2011. Erzincan Yöresinde Yetiştirilen Kızılcıkların (Cornus mas L.) Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1(4):23–30.
• Hassanpour, H., Y. Hamidughli and H. Samizadeh, 2012. Some Fruit Characteristics of Iranian Cornelian Cherries (Cornus mas L.). Not. Bot. Horti. Agrobo. 40(1):247–252.
• Yalçınkaya, E., N. Kaşka, U. Güloğlu ve S. Karabat, 1999. Malatya’da Seleksiyonu Yapılan Aşılı Kızılcık Tiplerinin Pomolojik Özellikleri. III. Türkiye Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 14–17 Eylül 1999 Ankara. s:76–80.
• Bijelic, S., B. Golosin, J. N. Todorovic and S. Cerovic, 2011. Morphological Characteristics of Best Cornelian Cherry (Cornus mas L.) Genotypes Selected in Serbia. Genet. Resour. Crop Evol. 58:689–695.
• Ercişli, S., S. O. Yılmaz, J. Gadze, A. Dzubur, S. Adziabulic and J. Aliman, 2011. Some Fruit Characteristics of Cornelian Cherries (Cornus mas L.). Not. Bot. Hort. Agrobot. Cluj 39(1):255–259.
• Anonim, 2016. (www.tuik.gov.tr) (Erişim tarihi: 31.08.2016).
• Ersoy, N., Y. Bağcı and V. Gök, 2011. Antioxidant Properties of 12 Cornelian Cherry Fruit Types (Cornus mas L.) Selected From Turkey. Scientific Research and Essays 6(1):98–102.