Tüplü Ceviz Fidanı Üretiminde Farklı Sürgünaşı Yöntem ve Zamanlarının Aşı Başarısına Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 46 Sayı: (Özel Sayı 2) 3. Ulusal Ceviz Sempozyumu, 267 - 272, 31.12.2017

Burak Akyüz Ümit Serdar

Öz

Bu çalışma 2012–2013 yıllarında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsünde yürütülmüştür. Çalışmada tüplü ceviz fidanı üretiminde farklı sürgün aşı yöntem, ortam ve zamanlarının aşı başarısı üzerine etkileri incelenmiştir. Araştırmada “Chandler” çeşidine ait aşı kalemleri ve bir yaşlı ceviz çöğürleri kullanılmıştır. Çalışmada 2 ortam (açık ve gölgeli sera), 4 zaman (15 Mart, 5 Nisan, 25 Nisan ve 15 Mayıs) ve 3 aşı yöntemi (yongalı, dilcikli ve Mr. Cherny) denenmiştir. Araştırmada yıllara göre değişmekle birlikte en yüksek aşı başarısı (%91.7–100) dilcikli aşının açıkta 15 Mart–25 Nisan, serada ise 15 Mart–5 Nisan tarihlerinde yapılmasıyla elde edilmiştir. Araştırmada dilcikli aşı yönteminde anacın aşı zamanındaki sürgün uzunluğu ile aşı başarısı arasında negatif korelasyon bulunmuştur. Araştırmada tüplü ceviz fidanı üretiminde en yüksek aşı başarısı için dilcikli aşıya anaçta tomurcuk patlamasıyla beraber başlanması ve anaçta en uzun sürgün uzunluğunun yaklaşık 15 cm’ye ulaşmasıyla beraber sonlandırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aşı , dilcikli , Mr. Cherny , yongalı , tüplü fidan , ceviz

The Effect of Grafting Methods and Times on Graft Success in Potted Walnut Plant Production

Öz

This study was carried out from 2011 to 2013 in the Black Sea Agricultural Research Institute. The objective of this study was to determine the effects of grafting methods and times on graft success in potted walnut plant production. In the study, two growing conditions (open and shaded greenhouse), four grafting times (15 March, 5 April, 25 April and 15 May) and three grafting methods (chip budding, whip and tongue, Mr. Cherny) were used. Grafts were performed with the scions of “Chandler” cultivar on one year old J. regia seedlings. The highest graft success was obtained from whip (91.7%–100%) grafting method on 15 March–25 April in the open field, 15 March–5 April in the greenhouse. There was no statistical differences had been found between open field and greenhouse conditions. Negative correlation was determined beetween growth level of rootstock at the time of grafting and graft success in whip and tongue method. It’s suggested that whip–tongue grafting should be started as soon as possible after bud break of rootstocks and be ended before rootstocks have about 15 cm shoots.

Anahtar Kelimeler

Graft , whip and tongue , Mr. Cherny , chip budding , potted plant , walnut

Kaynakça

• Achim, G. and I. Botu, 2001. Results in Walnut Propagation by Using Different Methods. International Society for Horticultural Science (ISHS), Leuven, Belgium, Acta Horticulturae 544:503–509.
• Akça, Y., 1993. Gürün Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Akça, Y. ve E. Köroğlu, 2005. İskilip Ceviz Popülasyonu İçerisinde Üstün Özellikli Ceviz Tiplerinin Seleksiyon Yolu ile Islahı. Bahçe 34(1):41–48.
• Akça, Y., S. Yılmaz, A. Bolsu ve F. Uysal, 2005. Ceviz Fidanı Yetiştiriciliğinde Yeni Bir İç Mekân Aşı Modeli Olarak Kök Boğaz Aşısının Uygulanabilirliğinin İncelenmesi. Bahçe 34(1):235–239.
• Asghar A., M. Sajid, K. Rahman, M. İbrahim and M. Ilyas, 2006. Effect of Different Methods of Grafting and Timing on Graft Take Success in Walnut. NWFP Agricultural University, Peshawar, Pakistan, Sarhad Journal of Agriculture, 22:387–389.
• Balcı, İ., 1999. İkizdere (Rize)Yöresi Cevizlerinin Seleksiyonu (Yüksek Lisans Tezi). Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Barut, E., 2001. Different Whip Grafting Methods on Walnut. International Society for Horticultural Science (ISHS), Leuven, Belgium, Acta Horticulturae, 544:511–513.
• Bayazit, S., İ. Burhanettin ve A. Küden, 2005. Adana Ekolojik Koşullarında Cevizde Aşı Zamanlarının ve Aşı Yöntemlerinin Belirlenmesi. Bahçe 34(1):231–234.
• Beyhan, Ö., 2005. Darende Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyonu Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. S.A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi.
• Beyhan, Ö., 2009. Akyazı Bölgesi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmaları. Bahçe 38(2):1–8.
• Chandel, J., D. R. Gautam, N. C. Sharma, M. E. Malvolti and D. Avanzato, 2006. Chip Budding:An Excellent Method of Propagation of Walnut (Juglans regia L.). International Society for Horticultural Science (ISHS), Leuven, Belgium, Acta Horticulturae, 705:335–339.
• Çelik, F., M. K. Cimrin ve A. Kazankaya, 2011. Tavas (Denizli) Yöresinden Selekte Edilen Ceviz (Juglans regia L.) Genotiplerinin Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri. Y.Y.Ü. Tarım Bilgilendirme Dergisi 21(1):42–48.
• Dehghan, B., K. Vahdati, R. Rezaee and D. Hassani, 2009. Persian Walnut (Juglans regia L.) Grafting as Influenced by Different Bench Grafting Methods and Scion Cultivars. Society for the Advancement of Horticulture, Lucknow, India, Journal of Applied Horticulture (Lucknow), 11:56–58.
• Ebrahimi, A., K. Vahdati and E. Fallahi, 2006. Improved Success of Persian Walnut Grafting Under Environmentally Controlled Conditions. Food Products Press, Binghamton, USA, International Journal of Fruit Science 6:3–12.
• FAOSTAT, 2016. (http://www.faostat.org) (Erişim Tarihi: 28.05.2016).
• Güven, M. F. ve M. Güleryüz, 2001. Niğde İli ve İlçeleri Ceviz (Juglans regia L.) Popülasyonunu Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 1. Ulusal Ceviz Sempozyumu, 5–8 Eylül, Tokat. 37 s.
• Kantarcı, M., 1989. The Effects of Different Conditions and Methods on the Grafting of Walnuts. Doğa, Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi 13:1089–1095.
• Karadeniz, T., 2005. Relationships Between Graft Success and Climatic Values in Walnut (Juglans regia L.). Faculty of Agriculture, Zagreb, Croatia, Journal of Central European Agriculture 6:631–634.
• Kaşka, N. ve M. Yılmaz, 1974. Bahçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği (Çeviri:Plant Propagation H.T. Hartman ve D.E. Kester). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 79:610 s.
• Kaşka, N., N. Türemiş, K. Derin and V. Karaalp, 1996. Low Chiling Requirement Walnut Selection at the Eastern Mediterranean Coastal Areas of Turkey. Nucis Newsletter 5:13–15.
• Oğuz, İ. H. ve A. Aşkın, 2007. Ermenek Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.) 17(1):21–28.
• Ölez, H., 1971. Marmara Bölgesi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Merkezi, Yalova.
• Ördek, G. Ö., 2004. Antakya Ekolojik Koşullarında, Cevizler (Juglans regia L.) İçin En Uygun Aşılama Zamanı ve Yönteminin Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Özkan, Y. ve A. Gümüş, 2001. Effects of Different Applications on Grafting Under Controlled Conditions of Walnut (Juglans regia L.). International Society for Horticultural Science (ISHS), Leuven, Belgium, Acta Horticulturae 544:515–520.
• Serdar, Ü., T. Demir ve N. Beyhan, 2001. Camili Yöresinde (Artvin–Borçka) Ceviz Seleksiyonu Türkiye 1. Ulusal Ceviz Sempozyumu, 5–8 Eylül, Tokat. s:39–45.
• Şen, S. M., 1980. Kuzey Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). A.Ü. Fen Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Şen, S. M., 2011. Ceviz Yetiştiriciliği, Besin Değeri ve Folklorü. 4. Baskı ÜÇM Yayınları, Ankara, 220 s.
• Şen, S. M. ve F. E. Tekintaş, 1992. A Study on the Selection of Adilcevaz Walnut. Acta Hort. (317):171–174.
• Şen, S. M., T. Karadeniz ve Ö. Beyhan, 2011. Sorularla Ceviz Yetiştiriciliği. 1. Baskı ÜÇM Yayınları, Ankara, 208 s.
• Şimşek, M. ve A. Osmanoğlu, 2010. Mazıdağı (Mardin) Yöresindeki Doğal Cevizlerin (Juglans regia L.) Seleksiyonu. Y.Y.Ü. Tarım Bilgilendirme Dergisi 20(2):131–137.
• Tosun, F., 1991. Tarımda Uygulamalı İstatistik Metotları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Notları 1:256.
• TTSM, 2016. (http://www.ttsm.gov.tr) (Erişim Tarihi: 28.05.2016).
• TUİK, 2016. (http://www.tuik.org.tr) (Erişim Tarihi: 28.05.2016).
• Ünver, H. ve M. Çelik, 2005. Ankara Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyonu Yoluyla Islahı. Bahçe 34(1):83–89.
• Yarılgaç, T., 1997. Gevaş Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerine Araştırmalar (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Yarılgaç, T., F. M. Balta, İ. H. Oğuz ve A. Kazankaya, 2005. Muş Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyonu. Bahçe 34(1):109–115.
• Yaviç, A., 2000. Bahçesaray Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 85 s.
• Yıldırım, A. F., A. M. Koyuncu, F. Koyuncu, A. N. Yıldırım ve Ö. Çağatay, 2005. Yalvaç Yöresi (Isparta) Ceviz Tiplerinin Seleksiyon Yolu ile Islahı. Bahçe 34(1):63–72.