Moldova Hayvancılığının Genel Özellikleri

Yıl 2018, Cilt: 47 Sayı: (Özel Sayı 2) 1. Uluslararası Tarım Kongresi, 172 - 184, 26.12.2018

Ali Kaygısız , İsa Yılmaz

Öz

Bu makalede Moldova hayvancılığının genel özellikleri incelenmiştir. Türkiye ile karşılaştırıldığında Moldova da hayvan sayısı ve toplam tarımsal üretimde hayvancılığın payı daha azdır. Moldova da 2000 yılı öncesi hayvansal ve tarımsal üretimde bir belirsizliğin olmasından dolayı, 2000 yılları ile 2017 yılları arası hayvan varlığı incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Toplam sığır, sağmal inek, koyun ve domuz sayısında sırasıyla (-) %57, (-) %55, (-) %24 ve (-) %36 şeklinde bir azalmanın, Keçi, tavşan ve arılı kovan sayısında sırasıyla %59, %100 ve %95 oranında bir artışın olduğu tespit edilmiştir. Toplam yem bitkileri ekilişi, yumrulu yemler ve silaj-yeşil yemlerin yıllara göre artış ve azalış oranları ise sırasıyla (-) %27, (-) %78 ve (-) %81 olarak belirlenmiştir. Yıllara göre, (2000 ile 2016 yılları arası) üretim miktarları dikkate alındığında; yem bitkisi olarak ekilen yumrulu yemlerde birim alandan elde edilen artış %12 iken silaj-yeşil yem için bu değer %166 oranında olmuştur. Ülkede inek sütü, kırmızı et ve tavuk eti üretiminde artış olmuş olup, sırasıyla %35, %391 ve %517 şeklinde belirlenmiştir. Moldova ihracat ve ithalat bilgileri karşılaştırıldığında ise; hayvan ve hayvansal ürünler açısından, ithalat değerlerinde azalmanın, ihracat değerinde ise bir artışın olduğu belirlenmiştir. Bu durum üretimde bir istikrarın ve yükselişin olduğu kanaatini uyandırmaktadır. Sonuç olarak, bu bilgilerin ışığında Moldova hayvancılığının ve hayvansal üretimin geliştirilmesi, hayvancılığın ve hayvansal üretimin sürdürülebilirliği için olası öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Moldova , tarımsal yapı , hayvancılık

General Characteristics of Moldova Livestock

Öz

In this article, the general characteristics of Moldova livestock were examined, comparing with the Turkey, The number of animals and the share of livestock in total agricultural production in the Moldova is less than in Turkey. Since there is an uncertainty in animal and agricultural production before 2000 in Moldova, the animal existence was investigated and compared between 2000 and 2017 years. According to results, while there is a decrease of (-) 57%, (-) 55%, (-) 24% and (-) 36% in total cattle, cows, sheep and pigs, respectively, the numbers of goat, rabbit and beehive are increased by 59%, 100% and 95%, respectively. The increase and decrease rates of total forage crops, tuber feeds and silage-green feeds depending on the years (2000-2017 years) were determined as (-) 27%, (-) 78% and (-) 81% respectively. From 2000 to 2016, when the production quantities are considered; the increase in the unit area of the nodules fed as feed plants is 12%, but the value for silage-green feed is 166%. The production of cow milk, red meat and poultry meat in the country increased by 35%, 391% and 517%, respectively. When Moldova export and import information is compared; in terms of animal and animal products, import values decreased and export value increased. This result leads to the conclusion that there is a stability and a rise in production. As a result, in the light of this information, possible suggestions were made for the development of Moldova livestock and animal production, the sustainability of animal husbandry and animal production.

Anahtar Kelimeler

Moldova , agricultural characteristic , animal breeding

Kaynakça

• Anonim, 2012. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu. Moldova Ülke Bülteni (www.deik.org.tr/uploads/moldova-ulke-bulteni.pdf) (Erişim:Şubat 2018)
• Anonim, 2018. Kişinev Ticaret web sayfası. (www.ipn.md) (Erişim:Ocak 2018).
• Anonim, 2018. Kişinev Ticaret Müşavirliği Moldova’nın Nüfus Sayısı (http://www.statistica.md) (Erişim:Şubat 2018).
• Anonim, 2018. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2018 yılı bütçe sunusu (file://c:/users/user/documents/bütçesunumu_2018.pdf) (Erişim:Şubat 2018).
• Anonim, 2018. T.C. Nüfus İstatistikleri (https://tr.wikipedia.org/wiki/t%c3%bcrkiye) (Erişim:Şubat 2018).
• Anonim, 2018. T.C. Nüfus İstatistikleri (http://www.tuik.gov.tr/ustmenu.do?metod=temelist) (Erişim:Şubat 2018).
• Anonim, 2018. Ankara Ticaret Odası Hayvancılık Raporu (https://www.ankaratb.org.tr/07.06.2010.pdf) (Erişim:Şubat 2018).
• Anonim, 2018. Moldova Tarım Ürünleri (http://www.gida2000.com/moldova-tarim-urunleri.html) (Erişim:Şubat 2018).
• Anonim, 2018. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Moldova Ülke Bülteni Dokümanları (www.deik.org.tr/uploads/moldova-ulke-bulteni.pdf) (Erişim: Şubat 2018).
• Yilmaz, İ., 1996. Reyhanlı tarım işletmesinde yetiştirilen siyah-alaca sığırlarda laktasyon eğrileri ve laktasyon persistensi değerine ait fenotipik ve genetik parametre tahminleri (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, 81s.
• Anonymous, 2017. Statistica Moldevo Statistical Databank, Economic Statistics (http://statbank.statistica.md/pxweb/pxweb/en/40%20statistica%20economica/?rxid=b2ff27d7-0b96-43c9-934b-42e1a2a9a774), (Access date: March 2018).
• Tüzemen, N., Yanar, M., Akbulut, M., 2013. Hayvan ıslahı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:230, 539s.
• Ozcan, M.M., Juhaimi, F., 2016. Honey as source of natural antioxidants. Journal of Apicultural Research. 54(3):145-154.
• Klein, A.M., Vaissiere, B.E., Cane, J.H., Steffan-Dewenter, I., Cunningham, S.A., Kremen, C., Tscharntke, T., 2007. Importance of pollinators in changing landscapes for world crops. Proceeding of the Royal Society. B. 274:303-313.
• Pohorecka, K., Bober, A., Skubida, M., Zdańska, D., Torój, K., 2014. A comparative study of environmental conditions, bee management and the epidemiological situation in apiaries varying in the level of colony Losse. Journal of Apicultural Science, 58(2):107-132.
• Genç, F. ve Dodoloğlu, A., 2011. Arıcılığın temel esasları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:341, s.7-18, 385.
• Kösoğlu, M., Yücel, B., Özsoy, N., Topal, E. ve Engindeniz, S., 2017. Türkiye arıcılığında ana arının koloni gelişimine ve arıcılık ekonomisine etkisi. Tarım Ekonomisi Dergisi 23(1):55-60.
• Yilmaz, İ., 2005. Erzurum ilinde farklı kaynaklardan getirilen kültür ırkı sığırlarla yapılan yetiştiriciliğin analizi (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, 137s.
• Ağırbaş, N.C., Sapmaz, K. ve Koç, A., 2017. Eskişehir ilinde yem bitkileri ekiliş alanı ve üretim miktarı üzerine tarımsal desteklemelerin etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 48(1):65-72.
• Anonyms, 2013. Ag decision maker. Department of Economics University Extension, Iowa State University. File c:60-80 (www.extension.iastate.edu/agdm/whole farm/pdf/c6-80.pdf) (Access date: March 2018).
• Akman, N., Aşkın, Y., Cengiz, F., Ertuğrul, M., Fıratlı, Ç., Tükoglu, M., Yener, S.M., 1993. Hayvan yetiştirme. Baran Ofset, Ankara. 285s.
• Emsen, H., 2011. Hayvan yetiştirme ilkeleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:720, 272s.
• Anonim, 2018. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü. Bal Ormanı Eylem Planı (https://www.ogm.gov.tr) (Erişim:Mart 2018).