Organik Priming Uygulamalarının Marul ve Soğan Tohumlarının Çimlenme Özelliklerine Etkileri

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: (Özel Sayı 1) 13. Sebze Tarımı Sempozyumu, 123 - 132, 19.12.2022

Teslime Tırak İbrahim Duman , Merve Demirkes

Öz

Çalışmada, organik üretimde kullanılacak marul (Lactuca sativa), ve soğan (Allium cepa), tohumlarına ekim öncesinde uygulanacak bazı organik kökenli preparatların tohum çimlenme özelliklerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Kekik, defne, sıvı vermikompost ile katı ve sıvı deniz yosunu solüsyonları kullanılan çalışmada, uygulamalar 15℃ ve 25℃’de gerçekleştirilmiştir. Kontrol amaçlı kullanılan tohumlara ön uygulama yapılmamıştır. Uygulamalardan sonra orijinal nem içeriğine kurutulan tohumlar ISTA (2014) kurallarına göre çimlendirme testine alınmıştır. Elde edilen verilerden çimlenme oranı (%), ortalama çimlenme zamanı (gün) ve çimlenme homojenlik katsayısı hesaplanmıştır. Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, çimlenme değerleri bakımından uygulamalar arasında her iki türde de istatistiki anlamda p≤0.01 güvenle önemli farklılıklar bulunmuştur. Marul tohumlarında en iyi çimlenme oranı (%99.67) 15℃’de yapılan kekik uygulamasından ve 25℃’de yapılan katı deniz yosunu uygulamasından elde edilmiştir. Ortalama çimlenme zamanı değerleri bakımından ise 15℃’de katı deniz yosunu (1.9 gün) uygulaması en iyi sonucu vermiştir. Marul tohumlarının homojenlik katsayısı bakımından en iyi değeri de 15℃’de katı deniz yosunu uygulaması (1.14) vermiştir. Soğan tohumu uygulamalarında ise çimlenme oranı bakımından kontrol tohumlarında yüksek (%99.67) değerler elde edilmesine karşın en iyi ortalama çimlenme zamanı değeri 15℃’de sıvı deniz yosunu uygulamasından (5.06 gün) elde edilmiştir. Homojenlik katsayısı bakımından ise en iyi sonuçları yine 15℃’de sıvı deniz yosunu (1.06) uygulaması vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Organik tohum , ön uygulamalar , çimlenme oranı , ortalama çimlenme zamanı , homojenlik katsayısı

The Effects of Organic Priming Applications on The Germination Characteristic of Lettuce and Onion Seeds

Öz

In this study, it was aimed to determine the effects of some organic preparations on seed germination characteristics, which are projected to be applied to lettuce (Lactuca sativa) and onion (Allium cepa) seeds to be used in organic production before planting. In order to improve germination, thyme, laurel, liquid vermicompost, solid and liquid seaweed solutions were used and applications were carried out at 15℃ and 25℃. No pre-treatment was applied to the seeds used for control purposes. After the treatments, the seeds were dried to their original moisture content and taken to germination test according to ISTA (2014) rules. Germination rate (%), mean germination time (days) and germination homogeneity coefficient values were determined from the data obtained by the germination test. When the obtained datas were evaluated, statistically significant differences were found between treatments in terms of germination values with p≤0.01 confidence in both species. The best germination rate (99.67%) in lettuce seeds was obtained from thyme application at 15℃ and solid seaweed application at 25℃. In terms of mean germination time values, the treatment of solid seaweed (1.9 days) at 15℃ gave the best results. In terms of homogeneity coefficient, the best values were given by the solid seaweed application at 15℃ (1.14). In onion seed applications, although high (99.67%) values were obtained in control seeds in terms of germination rate, the best average germination time value was obtained from liquid seaweed treatment at 15℃ (5.06 days). In terms of homogeneity coefficient, the best results were given by the treatment of liquid seaweed (1.06) at 15℃.

Anahtar Kelimeler

Organic seed , pre-treatments , germination rate , mean of germination time , homogeneity coefficient

Kaynakça

• Balkaya, A., İ. Demir, K. Yılmaz, A.N. Onus, M. Uyanık, M. Kaycıolu, B. Bozkurt, 2010. Sebzelerde tohumluk ve fide üretimi. ZMO Teknik Kongresi, Ankara.
• Demirkaya, M. 2010. Deniz yosunu (Ascophyllum nodosum) ekstraktı uygulamalarının biber ve soğan tohumlarının canlılığı ve gücüne etkileri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 26(3):217-224.
• Demirkaya, M. 2012. Deniz yosunu (Ascophyllum nodosum) ekstraktı uygulamalarının domates tohumlarının canlılığı ve gücü üzerine etkileri. Alatarım 11(1):13-18.
• Demirkaya, M., M. Arslan, 2020. Ekinezya (Echinacea purpurea) tohumlarının çimlenmesi üzerine ozmotik koşullandırma uygulamalarının etkisi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 35(2):265-276.
• Demirkes, M., Duman, İ., 2021. Ekim öncesi bazı uygulamaların kereviz tohumlarının fide performansına etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 11(Özel Sayı):3363-3371.
• Duman, İ., 2002. Soğan (Allium cepa L.) tohumlarının çimlenmesini iyileştirici farklı osmotik uygulama yöntemlerinin karşılaştırılması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 39(2):1-8.
• Eşiyok, D., 2012. Kışlık ve yazlık sebze yetiştiriciliği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, İzmir, 410:14-179.
• Kenanoğlu, B., 2016. Tohumların çimlendirilmesinde farklı organik ön çimlendirme (ozmotik koşullandırma) uygulamalarının kullanımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 21(2):124-134.
• Muhie, H., 2019. Organik özütlerle priming uygulamalarının havuç (Daucus carota) ve soğan (Allium cepa) tohumlarının abiyotik stres koşulları altında çimlenme ve fide kalitesine etkisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), Ankara, 155s.
• Sarı, M., 2019. Ultraviyole (Uv), manyetik alan (Ma) ve hidropriming (Hp) uygulamalarının biber, lahana, marul ve soğan tohumlarında kalitenin iyileştirilmesinde kullanımı. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), Ankara, s:137.
• Seid Hussen, M., İ. Demir, 2019. Organik özütlerle priming uygulamalarının havuç (Daucus carota) ve soğan (Allium cepa) tohumlarının abiyotik stres koşulları altında çimlenme ve fide kalitesine etkisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi) s:130.
• Sivritepe, N., Sivritepe, H.Ö. 2008. Organic priming with seaweed extract (Ascophyllum nodosum) affects viability of pepper seeds. Asian Journal of Chemistry, 20:5689-5694.
• Sivritepe, Ö., Şentürk, B., 2010. Biber tohumlarının fizyolojik olarak iyileştirilmesi için su ve tuz çözeltileri ile yapılan priming ve kurutma uygulamalarının karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2011, 25(1):53-64.
• Sivritepe, Ö., Şentürk, B., Teoman S., 2015. Biber tohumlarında yapılan organik priming ve kurutma uygulamaları fide kalitesini ve performansını iyileştirmektedir. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 29(2):83-94.
• Spurr, C.J., Fulton, D.A., Brown, P.H., Clark, R.J., 2002. Changes in seed yield and quality with maturity in onion. J. Agronomy and Crop Science 188:275-280.
• Teksan, B., Kavak, S. 2016. Kadife çiçeği ve gül taç yaprakları demleme çaylarında ön çimlendirme uygulamalarının biberde çimlenme ve çıkış üzerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 11(1):34-42.
• Teoman, S., 2013. Domates, biber ve patlıcan tohumlarında organik priming 54 uygulamalarının fide kalitesi ve performansı üzerine etkileri. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi) Bursa, s:88.
• Özkaynak, E., Orhan, Y., Kargın, İ., Tucel, M., 2020. Biber ve domates tohumlarında organik astar uygulamaları. Karadeniz Tarım Dergisi 3(4):301-307.
• Özkaynak, E., Yüksel, P., Yüksel, H., Orhan, Y., 2015. Karpuzda (Citrullus lanatus (Thunb.) Matsum. & Nakai) organik priming uygulamaları. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 30(2):149-155.
• Vural, H., Eşiyok, D., Duman, İ., 2000. Kültür sebzeleri (sebze yetiştirme). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, İzmir, 440:31-378.