Explanation Literature of the Hanafi Sect

Yıl 2019, Sayı: 10, 169 - 247, 30.12.2019

Halis Demir

Öz

Commentaries were written by subsequent authors to main works which written by authors scribes of Hanafi sect. In the commentary written in the field of fiqh, fiqh matters written in the texts are explained. In addition, commentary, the evidence of the case law contained in the texts, the criticism of that case law and the answers given to them, the basis of the related issues in the Fıqh procedure, vocabulary and grammar, and related Hadith contain many issues. Commentaries also shows us how the tradition of science continues. In this sense, in some commentaries the life of the Faqih, his teachers, the scientific line and the regions in which he lived are detailed. Texts are important for fatwa, qada and teaching activities. The commentaries also carry out a function of transferring the accumulation of sects to periods after this text. The concept of commentary is discussed first in our article. Then, the commentary books and authors written on the basic texts of the widely known Hanafi Fiqh literature were identified and sorted chronologically. The subject has been dealt with in the form of procedure, branches, judgement, heritage and miscellaneous works. Thus, a comprehensive list of commentary books in the Hanafi sect was attempted to be established. In our opinion, this is a collective knowledge that people of all ages who are interested in Fıqh can benefit in various ways. Detailed information about each of these works can be obtained with the articles of the Turkish Religious Foundation Encyclopaedia of Islam and The Book of Hanafi Fiqh Scholars.

Anahtar Kelimeler

Fiqh, Literature, Commentary, Judgement

Hanefi Mezhebi Şerh Edebiyatı

Öz

Hanefi mezhebi fakihlerinin yazdıkları temel eserlere sonraki müellifler tarafından şerhler yazılmıştır. Fıkıh alanında yazılan şerhlerde metinlerde yer alan fıkhî meseleler izah edilmiştir. Bunun yanı sıra şerhler; metinlerde yer alan içtihatların delilleri, o ictihada ait tenkitler ve bunlara verilen cevaplar, ilgili meselenin fıkıh usûlündeki dayanağı, sözcük ve dilbilgisi, ilgili hadislere ilişkin tahliller ve değerlendirmeler gibi birçok konuyu ihtiva etmektedir. Şerhler bize ilim geleneğinin nasıl devam ettiğini de göstermektedir. Bu anlamda bazı şerhlerde asıl metinde geçen fakih'in hayatı, hocaları, ilmi silsilesi ve yaşadığı bölgeler teferruatlı olarak yer almaktadır. Metinler, fetva, kaza ve öğretim faaliyetleri için önemlidir. Şerhler ise mezhep birikiminin bu metinden sonraki dönemlere nakledilmesi gibi bir fonksiyonu da icra etmektedir. Makalemizde önce şerh kavramı ele alınmıştır. Sonra yaygın olarak bilinen Hanefi fıkıh edebiyatındaki temel metinler üzerine yazılan şerh kitapları ve müellifleri tespit edilerek kronolojik olarak sıralanmıştır. Konu usul, furu, kaza, miras ve muhtelif eserler şeklinde ele alınmıştır. Bu şekilde Hanefi mezhebindeki şerh kitaplarının kapsamlı bir listesi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu kanaatimizce fıkha ilgi duyan her yaştaki insanın çeşitli şekillerde faydalanabileceği bir toplu bilgidir. Bu eserlerin herbiri ile ilgili ayrıntılı bilgilere Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi maddeleri ve Hanefi Fıkıh Alimleri kitabı ile ulaşmak mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Fıkıh, Literatür, Edebiyat, Şerh, Kaza

Kaynakça

• A. J. Wensinck, “Nesefî”,Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 9: 199. İstanbul: TDV Yay. 1993.
• Ağababa, Naile. Ortaçağ Türk Dil Bilim Adamları, (Van: Ahenk yayınları, 2006).
• Akgündüz, Ahmet. “Gaznevî’’, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 13: 487-488; İstanbul: TDV Yay. 1996.
• “İtkânî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 23: 464-465. İstanbul: TDV Yay. 2001.
• Aksoy, Hasan. “Şemseddin Sivâsî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38: 535-526. İstanbul: TDV Yay., 2010.
• “Müeyyedzade Abdurrahman Efendi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31: 486. İstanbul: TDV Yay., 2006.
• Apaydın, H. Yunus, “Kerhî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 25: 285-287. Ankara: TDV Yay. 2002.
• Arkan, Atilla. “Klasik Bir Eser Okuyucusu ve Şârih Olarak İbn Rüşd”. Medeniyet ve Klasik. İstanbul: Klasik Yay. 2007.
• Atar, Fahrettin. “Abdülazîz el-Buhârî’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 1:186-187. İstanbul, TDV Yay., 1988.
• Aydın, Cengiz-Gülseren Aydın. “Bircendî’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 5: 186-187. İstanbul: TDV Yay., 1992.
• Aydın, Hakkı. “Fusûlü’l-Bedâyi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 13: 229-230, İstanbul: TDV Yay., 1996.
• Aydın, İbrahim Hakkı. “Molla Fenârî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 30: 245-247. İstanbul, TDV Yay. 2005.
• Aytekin, Arif. “Bâbertî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4: 377. İstanbul: TDV Yay., 1991.
• Ayvazoğlu, Beşir.Aşk Estetiği. İstanbul: Kapı yayınları, 2013.
• Bağdadi, İsmail Paşa b. Muhammed Emin. İzâhi’l-meknun fi’z-zeyli âlâ keşfi’z-zunûn. Beyrut: Dâr-u ihyâ’i’t-turâsi’l-arabî, Beyrut, ts.
• Baş, Erdoğan. “Şeyhzâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 39: 97-98. İstanbul: TDV Yay., 2010.
• Başoğlu, Tuncay. “Saymerî, Hüseyin b. Ali”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 36: 215. İstanbul: TDV Yay., 1998.
• Bayder, Osman. el-Hidâye Bir Fıkıh Metninin Hanefi Geleneğe Etkisi. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2019.
• Bedir, Murtaza. “Vikâyetü’r-Rivâye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 43: İstanbul: TDV Yay., 2013.
• Bedir, Murteza. “Nesefî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 32: 567-568. İstanbul, TDV Yay., 2006.
• Bedir, Murteza-Ferhat Koca. “Pezdevî, Ebü’l-Usr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 34:264-266. İstanbul: TDV Yay., 2007.
• Birışık, Abdulhamit. “Tefsir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 40: 290-294. İstanbul: TDV Yay., 2011.
• Bursalı, M. Tahir. Osmanlı Müellifleri. İstanbul: 1333.
• Çeker, Orhan. “Cîven”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 8: 35. İstanbul: TDV Yay., 1993.
• Cevdet Paşa. Tezâkir. Neşr C. Baysun. Ankara: TTK Yayınları, 1967.
• Ceyhan, Abdullah. “Gedizli Mehmed Efendi’’, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 13: 550-551. İstanbul, TDV Yay., 1996.
• Ceylan, Ömür. Tasavvufi Şiir Şerhleri. İstanbul: 2000.
• Cici, Recep. Osmanlı Dönemi İslam Hukuku Çalışmaları-Kuruluştan Fatih Devrinin Sonuna Kadar. Bursa: Arasta Yayınları, 2001.
• Cündioğlu, Dücane. “Çağdaş Tefsir Tarihi Tasavvurunun Kayıp Halkası: Osmanlı Tefsir Mirası”. İslamiyat, 2/4 (Ekim-Aralık 1999), 51-73.
• Cündioğlu, Dücane. Sözlü Kültürden Yazılı Kültüre Anlamın Tarihi. İstanbul: Tibyan Yayınları, 1997.
• Dağlar, Abdülkadir. Klasik Türk Edebiyatı Şerh Geleneği ve Hacı İbrahim Efendi’nin Şerh-i Belâgat’ına Dair. Kayseri: 2006.
• Davutoğlu, Ahmet. “İslam Düşünce Geleneğinin Temelleri, Oluşum Süreci ve Yeniden Yorumlanması”. Dîvân: İlmî Araştırmalar, 1(1996): 24-28.
• Doğan, Muhammed Nur. “Metin Şerhi Üzerine”. Eski Şiirin Bahçesinde. İstanbul: Alternatif Yayıncılık, 2005.
• Durmuş, İsmail. “Muhammed Muhyiddin Abdülhamîd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 30: 556-557. İstanbul: TDV Yay., 2005.
• Fazlıoğlu, İhsan. Türkiye’de/Türkçede Felsefe Üzerine Konuşmalar. Ed. M. Cüneyt Kaya. İstanbul: Küre Yayınları, 2010.
• Gadammer, Hans-George. Hermeneutik, trc. Doğan Özlem (Hermeneutik Yorumbilgisi Üzerine Yazılar). İstanbul: 1995.
• Güngör, Mevlüt. “Cessâs’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 7: 427-428. İstanbul: TDV Yay., 1993.
• Habeşî, Abdullah Muhammed. Câmiu ş-şurûh vel-havaşî mu’cemü şâmil li esmâi'l-kütübü'l-meşrûha fî türâsil-îslâmî ve beyâni şurûhuhâ. Abu Dabi: el-Mu'cemü'l-sekâfî, 2004.
• Halife, Şaban Abdulaziz. “el-Fihrist li-İbni’n-Nedim: Dirasetun Biyuc-rafiyyetun, Bibliyucrafiyyetun, Bibliyumetriyyetun”. Mecelletu Merkezi’l-Vesâik ve’d-Diraseti’l-İnsaniyye, III/3 (Katar 1991), 142-175.
• Hanefi, Hasan. İslâmî Araştırmalar, trc. İ. Aydın-A. Durusoy. İstanbul: İnsan Yayınları, 1994.
• Has, Şükrü Selim. “Mülteka’l-Ebhur”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31. 549-552. İstanbul: TDV Yay., 2006.
• Hasenî, Abdulhayy b. Fahriddin. Nüzhetü’l-havâtır. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1999.
• Hatiboğlu, İbrahim. “Leknevî’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 27: 136. Ankara: TDV Yay., 2003.
• Humphreys, R. Stephen. İslam Tarih Metodolojisi. Trc. Murtaza Bedir–Fuat Aydın. İstanbul: Litera Yayınları, 2004.
• İbn Hacer, Şihabuddin Ahmed. ed-Dürerü’l-kâmine fî ayâni mieti’s-sâmine. Haydarabad: Matbaatu Daireti’l-mearif, 1305.
• İbn Haldûn, Abdurrahman b. Muhammed. Mukaddime. Thk. Halil Şehhâte. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1408/1988.
• İbn Manzur. Lisanü’l-Arab. Thk. Amir Ahmed Haydar. Beyrut: Daru’Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
• İbn Kutluboğa, Zeyneddin Kâsım b. Kutluboğa Es-Sûdâni. Tâcü’t-Terâcim. Nşr. Muhammed Hayr Ramazan Yûsuf. Dımaşk: Darü'l-Kalem, 1413/1992.
• İbn Tağriberdî, Cemaleddin Yusuf. el-Menhelü’s-sâfî. Thk. Muhammed Muhammed Emin. Kahire: el-Heyetü’l-Mısriyye el-amme li’l-kitab, 1986.
• İbnu’l-Gazzi, Muhammed. Divânü’l İslam. Tthk. Seyyid Kesrev Habeşî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1990.
• İnalcık, Halil. Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ (1300-1600). Trc. Ruşen Sezer. İstanbul: YKY, 2012.
• İpekten, Haluk. “Azmizâde Mustafa Haletî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 4: 348-349. İstanbul: TDV Yay., 1991.
• İşpirli, Mehmet. “Zekeriyyâ Efendi, Bayramzâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 44: 211-212. İstanbul: TDV Yay., 2013.
• Kahraman, Abdullah. “Trablusî, Burhâneddin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 41: 292. İstanbul: TDV Yay., 2012.
• Kallek, Cengiz. ”Fıkıh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 17: 471-473. İstanbul: TDV Yay., 1998.
• “Hılâtî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 17: 321-322 . İstanbul, TDV Yay., 1998.
• “Dâmeğânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 8: 453-454. İstanbul: TDV Yay., 1993.
• “el-Hidâye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi.17: 471-473. İstanbul: TDV Yay.. 1998.
• “Hasîrî, Mahmûd b. Ahmed”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 16: 383. İstanbul: TDV Yay., 1997.
• “Hisali Abdurrahman Çelebi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 18:25. İstanbul: TDV Yay., 1998).
• “Hısni”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 17: 39-40. İstanbul: TDV Yay., 1998.
• Kara, İsmail. “Çağdaş Türk Düşüncesinde Bir Tenkit/Tasfiye Alanı Olarak Tasavvuf ve Tarikatlar”. Din ile Modernleşme Arasında içinde, 358-85.
• “Unuttuklarını Hatırla!” Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not”. Divan Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 15/28 (2010/1), 1-67.
• İlim Bilmez Tarih Hatırlamaz: Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not. İstanbul: Dergah Yayınları, 2013.
• Karahisari, Mustafa. Ahter-i Kebir. İstanbul: Matbaa-i Amire, 1310.
• Karlığa, H. Bekir. “Muhammed b. Mübarekşah’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 559-560. Ankara: TDV Yay., 2005.
• Kâtip Çelebi. İrşâdü’l-hayârân. Nşr. Bilal Yurtoğlu. Ankara: AKM, 201.
• Keşfü’z-zunûn an esâmi’l-kütüb ve’l-fünûn. Nşr. Kilisli Muallim Rifat Bilge–M. Şerefeddin Yaltkaya. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1362/1942.
• Mizanu’l-Hak. Haz. S. Uludağ-M. Kara. İstanbul: Marifet Yayınları, 2001.
• Kaya, Eyyüp Said. “Şerh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38: 560-564. İstanbul: TDV Yay., 2010.
• “Muhtasar”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31: 57-64. İstanbul: TDV Yay., 2006.
• Mehmet İpşirli. “Mustafa Efendi, Bâlîzâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31: 294-295. İstanbul: TDV Yay. 2006.
• Kaya, Mesut. “Osmanlı İlim Geleneğinde Şerh ve Hâşiye Yazıcılığı-Ahmed el-Karamânî’nin Tefsiri/Zemahşerî Şerhi Örneği-”. Marife, 15/1 (Yaz 2015), 9-31.
• Kayacık, Ahmet. “Osmanlı Medreselerinde Mantık Eğitimi Üzerine”. İslâmiyat, II/4 (Ekim-Aralık 1999), 120-21.
• Kayapınar, Hüseyin. ‘‘Kâkî’’, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24: 216. İstanbul: TDV Yay., 2001.
• Kefevî, Mahmud b. Süelyman. Ketâibu a’lâmi’l-Ahyâr. Thk. Saffet Köse vd. İstanbul: Mektebetü’l-İrşâd, 2018.
• Kehhâle, Ömer Rıza. Mu’cemu’l-müellifin. Beyrut: Müessesetü’r-risale, 1993.
• Kılıç, Muharrem. “Timurtâşî Sâlih b. Muhammed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 41: 189. İstanbul, TDV Yay. 2012.
• Kızılkaya, Necmettin. “Zeylaî, Osman b. Ali”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 44: 354-355. İstanbul: TDV Yay., 2001.
• Koç, Aylin. “Sinan Paşa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37: 230. İstanbul: TDV Yay., 2009.
• Koca, Ferhat. “Emîr Padişâh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 11: 143-144; İstanbul: TDV Yay., 1995.
• “İbnü’l-Hümâm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 21: 87-90. İstanbul: TDV Yay., 2000.
• “İzmiri, Mevlana Mehmed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 23: 529-530. İstanbul: TDV Yay., 2001.
• “Mirâtü’l-Usûl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 30:148. İstanbul: TDV Yay., 2005.
• “Molla Hüsrev’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 30: 252-254. İstanbul: TDV Yay., 2005.
• Koçkuzu, Ali Osman. “Aynî Bedreddin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4: 271-272. İstanbul: TDV Yay., 1991.
• Kortantamer, Tunca.“Teori Zemininde Metin Şerhi Meselesi”. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 8 (İzmir 1994). 2:1-10.
• Köse, Saffet. “İbn Emîru Hâc”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 19: 477. İstanbul, TDV Yay., 1999.
• “İbnü’s-Sâiğ ez-Zümürrüdî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 21: 196-197. İstanbul: TDV Yay., 2000.
• “İmâdî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 22: 171. İstanbul: TDV Yay., 2000.
• “İbnü’z-ziyâ el-mekkî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 21: 248. İstanbul: TDV Yay., 2000.
• Leknevî, Muhammed Abdülhay b. Muhammed Abdilhalîm. el-Fevâidü’l-behiyye fî terâcimi’l-hanefîyye. Beyrut: Dâru’lerkâm, 1998.
• Makdisi, George. Ortaçağda Yüksek Öğretim-İslâm Dünyası ve Hıristiyan Batı. Trc. A. H. Çavuşoğlu-H. T. Başoğlu. İstanbul: Gelenek Yayınları, 2004.
• Makdisi, George. İslâm’ın Klasik Çağında Din Hukuk Eğitim. Trc. H. Tuncay Başoğlu. İstanbul: Klasik Yayınları, 2007.
• Mengi, Mine. “Metin şerhi, tahlili ve tenkidi üzerine düşünceler”. Dergah, 7/93 (Kasım 1997), 8-10.
• Öğüt, Salim. “İbn Sultân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 20:362. İstanbul: TDV Yay., 1999.
• Özcan, Abdülkadir. “Eş-Şekâiku’n-Nu’mâniyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38: 485-486. İstanbul: TDV Yay., 2010.
• Özcan, Tahsin. “Nâsıhî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 32:394. İstanbul: TDV Yay., 2006.
• “Nükrekar’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 232-233. Ankara: TDV Yay., 2007.
• Özel Ahmet. “Ali el-Kârî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 2: 403-405. İstanbul: TDV Yay., 1989.
• “Alâeddin Ali Esved”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 2: 319. İstanbul: TDV Yay., 1989.
• “Haskefî’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.16: 387-388. İstanbul: TDV Yay., 1997.
• “İbn Âbidînzâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 19: 293-294. İstanbul: TDV Yay., 1999.
• “İbn Vehbân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 20: 442-443. İstanbul: TDV Yay., 1999.
• “İbnü’l-Fasîh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 21: 43. İstanbul: TDV Yay., 2000.
• “Kâdîhan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24: 122-123. İstanbul: TDV Yay., 2001.
• “Kâdîhân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24: 121-123. İstanbul: TDV Yay., 2001.
• “Sadrüşşehîd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 35: 425-427. İstanbul: TDV Yay., 2008.
• “Secâvendî, Muhammed b. Muhammed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 36: 266-268. İstanbul: TDV Yay., 2009.
• “Serûcî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 36: 572-573. İstanbul: TDV Yay., 1993.
• “Şümünnî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 39; 261-262. İstanbul: TDV Yay., 2010.
• “Timurtâşî’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 41: 189. İstanbul: TDV Yay., 2012.
• Hanefi Fıkıh Âlimleri. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2014.
• Özen, Şükrü. “el-Manzûmetü’n-nesefiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28: 34-35; 34. Ankara: TDV Yay., 2003.
• “İbnu’ş-şıhne”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21: 222-224. İstanbul: TDV Yay., 2000.
• “Mâtürîdî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 28: 46-151. İstanbul: TDV Yay., 2003.
• “Sadrüşşerîa’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 35: 427-431. İstanbul: TDV Yay., 2008.
• Özkan, Ömer. “Hermeneutik ve Klasik Metin Şerhi”. International Journal of Social Science, 4/1 (Summer 2011), 65-73.
• R. Stephen Humphreys. İslam Tarih Metodolojisi. Trc. Murtaza Bedir-Fuat Aydın. İstanbul: Litera Yayınları, 2004.
• Rıdvanoğlu, Mahmud. “Habbâzî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14: 342-343; İstanbul: TDV Yay., 1996.
• Şahin, Kâmil. “Halvânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 15: 383. İstanbul: TDV Yay., 1997.
• Sakallı, Talat. “İbn Kutluboğa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 20: 152-154. İstanbul: TDV Yay., 1999.
• Sami, Şemseddin. Kamus-i Türki. İstanbul: Alfa Yayınları, 1998.
• Saraç, Yekta. “Şerhler”. Türk Edebiyatı Tarihi 2. İstanbul: 2006.
• Şenel, Abdulkadir. “Muîn el-Miskîn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31: 88-89. İstanbul, TDV Yay., 2005.
• Şener, Mehmet. “Çarperdi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 8: 231. İstanbul: TDV Yay., 1993.
• Şensoy, Sedat. “Şerh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38: 508. İstanbul: TDV Yay., 2010.
• Serinsu, Ahmed Nedim. “İbn Nüceym”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 20: 235-236. İstanbul, TDV Yay., 1999.
• Sifil, Ebubekir. “Haddâd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14: 553. İstanbul: TDV Yay., 1996.
• “Zeylai”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40: 352-354. İstanbul: TDV Yay., 2013.
• Şimşek, Murat. “Bir Hanefi Klasiği: Merğinani’nin el-Hidaye’si ve Üzerine Yapılan Çalışmalar”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 12/23 (2014): 279-321.
• Sinanoğlu, Mustafa. “Hamevî”. Ahmed b. Muhammed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 15: 457. İstanbul: TDV Yay., 1997.
• Suyûtî, Celâleddin. Nevâhidü’l-ebkâr ve şevâridü’l-efkâr. Thk. Ahmed Hâc Muhammed. Mekke: Câmiatü Ümmi’l-Kurâ, 1423-1424.
• Tahsin, Özcan. “Şeyhîzâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 39: 86. İstanbul: TDV Yay., 2010.
• Tarlan, Ali Nihat. Edebiyat Meseleleri. İstanbul: Ötüken, l98l.
• Taşköprîzâde, Ahmed b. Muslihiddin Mustafa. eş-Şekaʾiku’n-nuʿmâniyye fîʿulemâʾi’d-devleti’l-ʿOsmâniyye. İstanbul: 1985.
• Topal, Şevket. “Şürünbülâlî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 39: 274-276. İstanbul: TDV Yay., 2010,
• Topaloğlu, Bekir. Kelâm İlmi Giriş. İstanbul: Damla Yayınları, 1981.
• Topuzoğlu, Tevfik Rüştü. “Haşiye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.6: 419-420.
• Turan, Şerafettin. “İbn Kemal (Kemalpaşazâde)’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 27: 238-240. Ankara: TDV Yay., 2002.
• Ülken, Hilmi Ziya. Türk Tefekkürü Tarihi. İstanbul: YKY, 2007.
• Ünal, Halit. “Attabi, Ahmed b. Muhammed’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 1991. 4: 93. İstanbul: TDV Yay.,
• Unan, Fahri. Kuruluşundan Günümüze Fatih Külliyesi. Ankara: TTK, 2003.
• “Osmanlı Medreselerinde İlmî Verimi ve İlim Anlayışını Etkileyen Âmiller”. Türkiye Günlüğü, 58 (Kasım-Aralık 1999), 95-105.
• Yaman, Ahmet. “İbn Nüceym”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 25: 261-262. Ankara: TDV Yay., 2002.
• “Kenzü’d-Dekâik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 25: 261-262. İstanbul: TDV Yay., 2002.
• “Kuhistânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 26: 348. İstanbul: TDV Yay., 2002.
• Yaran, Rahmi. “Bihârî’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 6: 139. İstanbul: TDV Yay., 1992.
• Yaran, Rahmi. “Sığnâkî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 37: 164-166. İstanbul: TDV Yay., 2009.
• Yaşaroğlu, M. Kamil. “Musannifek”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31: 239-240. İstanbul: TDV Yay., 1988.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “Nesefî, Ebu’l-Muîn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 32: 568-570. İstanbul: TDV Yay., 2006.
• Yaylalı, Davut. “Meydânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 29: 500. Ankara: TDV Yay., 2004.
• Yurdagür, Metin. “Bahrululum el-Leknevî’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2: 518-519. Ankara: TDV Yay., 2002.
• Zerkeşî, Bedreddin, el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. Nşr. M. Ebü’l-Fazl İbrâhim. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1376/1957.
• Zirikli, Hayreddin. el-İlâm kâmus-ı terâcim. Beyrut: Dâru’l-ilmi’l-melayin, 2002.