Orphanage Adolescents’ Attitudes And Behaviour Towards Religious Practices: Sample Of Bursa Orphanages

Yıl 2020, Sayı: 11, 222 - 250, 30.06.2020

Mustafa Koç

Öz

The purpose of this article is to determine the orphanage adolescents’ attitudes and behaviour towards religious practices and to analyse the results obtained. The data of the study was obtained through a questionnaire from 69 male and 19 female adolescents (n = 88) living in Rüştü Burlu Boy’s Orphanage, Eşrefiler Girl’s Orphanage and Saniye Rıza Girl’s Orphanage, which are affiliated to Directorate of Social Services in Bursa, with the purposive sampling method. In the questionnaire form consisting of two separate sections, there are 22 questions including the socio-demographic characteristics of the orphanage adolescents and their religious attitudes and behaviours. As a result of the article, it was determined that; (i)- 49,3% of male adolescents living in orphanages are absolutely believed and try to do all their religious duties; 57,9% of female adolescents have faith but could not fully fulfil their worship; (ii)-33,3% of male adolescents can only perform Friday and Eid salah; 68,4% of female adolescents could not do their salah despite their willingness; (iii)-male (43,5%) and female (94,7%) adolescents fasted in each year for one month during Ramadan; (iv)-40,6 of male adolescents read the Qur’an, especially on blessed days and nights; although 57,9% of female adolescents want to read, they cannot read because they do not know Arabic; (v)-most of the male (49,3%) and female (78,9%) adolescents repent in their every sinful act; (vi)-most of male (52,2%) and female (68,4%) adolescents have a sense of religious guilt and sinfulness that may come out due to religious practical deprivation; most of the boys (53,6%) and girls (52,6%) adolescents occasionally pray and worship.

Anahtar Kelimeler

Psychology of religion, Adolescence, Orphanage, Religious practice, Religious attitude, Religious behaviour

Yetiştirme Yurdu Ergenlerinin Dinsel Pratiklere Yönelik Tutum Ve Davranışları: Bursa Yetiştirme Yurtları Örneği

Öz

Bu makalenin amacı, yetiştirme yurdu ergenlerinin dinsel pratiklere yönelik tutum ve davranışlarını belirlemek ve elde edilen sonuçlara ilişkin analizler yapmaktır. Araştırmanın verileri, amaçlı örnekleme yöntemiyle Bursa İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’ne bağlı Rüştü Burlu Erkek Yetiştirme Yurdu, Eşrefiler Kız Yetiştirme Yurdu ve Saniye Rıza Kız Yetiştirme Yurdu’nda yaşayan 69 erkek ve 19 kız ergenlerden (n=88) anket yoluyla elde edilmiştir. İki ayrı bölümden oluşan anket formunda, yetiştirme yurdu ergenlerinin sosyo-demografik özellikleri ile dinsel tutum ve davranışlarını içeren 22 soru bulunmaktadır. Makalede sonuç olarak (i)-yetiştirme yurdunda yaşayan erkek ergenlerin % 49,3’ünün kesinlikle inandığı ve tüm dinsel görevlerini yapmaya çalıştığı; kız ergenlerin % 57,9’unun inancının olduğu fakat ibadetlerini tam olarak yerine getiremediği; (ii)-erkek ergenlerin % 33,3’ünün sadece cuma ve bayram namazlarını kılabildiği; kız ergenlerin % 68,4’ünün çok istemesine rağmen namazlarını kılamadığı; (iii)-erkek (% 43,5) ve kız (% 94,7) ergenlerin çoğunun her yıl ramazan ayında mutlaka bir ay oruç tuttuğu; (iv)-erkek ergenlerin 40,6’sının özellikle mübarek gün ve gecelerde Kur’an okuduğu; kız ergenlerin % 57,9’unun okumak istemesine rağmen Arapça bilmediği için okuyamadığı; (v)-erkek (% 49,3) ve kız (% 78,9) ergenlerin çoğunun günah olan her davranışında mutlaka tövbe ettiği; (vi)-erkek (% 52,2) ve kız (% 68,4) ergenlerin çoğunun dinsel pratik yoksunluğuna bağlı olarak ortaya çıkabilecek dinsel suçluluk ve günahkârlık duygusuna sahip oldukları; erkek (% 53,6) ve kız (% 52,6) ergenlerin çoğunun genel olarak ara-sıra dua ve ibadet ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din psikolojisi, ergenlik dönemi, yetiştirme yurdu, dinsel tutum, dinsel davranış

Kaynakça

• Akbulut, Ömer. “Tablolar ve Grafikler”. Biyoistatistik. 1-21. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Yayınları, 2020, (www.ataaof.edu.tr.) Erişim: Nisan-2020.
• Aktürk, Müberra. “Yetiştirme Yurtlarında Din Hizmetleri ve Rehberlik: Diyarbakır Örneği.” I. Din Hizmetleri Sempozyumu-II. ed. Mehmet Bulut. 134-139. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008.
• Coşkunsever, Asude. “Yetiştirme Yurdunda Kalan Ergenlerin Yaşadıkları Sorunlar ve Dini Başa Çıkma: Bursa ve Şanlıurfa Yetiştirme Yurtları Örneği.” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25/2, (2016b), 97-124.
• Coşkunsever, Asude. Sosyal Hizmet Kurumlarında Dini Danışmanlık ve Rehberlik: Yetiştirme Yurdu & Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi Örneği. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016a.
• Coşkunsever, Asude. Sosyal Hizmetlerde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2018.
• Çelik, Fatih. Dini Sosyalizasyon Sürecinde Aile Kurumunun Önemi: Yetiştirme Yurtlarında Kalan Gençler ile Aile Ortamında Kalan Gençlerin Din Algısı, Dini Tutum ve Davranışları ve Sosyal İlişkileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Demir, Orhan. “Yetiştirme Yurtlarındaki Gençlerin Din Eğitimi Problemleri.” Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 8, (2001b), 203-222.
• Demir, Orhan. Yetiştirme Yurdu Gençliği ve Din Eğitimi. Bursa: Düşünce Yayınevi, 2004.
• Demir, Orhan. Yetiştirme Yurtlarındaki Gençlerin Din Eğitimi Problemleri. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2001a.
• Gürsakal, Necmi. Betimsel İstatistik: Minitab-SPSS-Statistica-Excel Uygulamalı. Ankara: Nobel Yayınları, 2007.
• Hökelekli, Hayati. “Gençlik ve Din.” Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. ed. Hayati Hökelekli. 9-31. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2006.
• Karaca, Faruk. “Dindarlığın Gelişimi.” Din Psikolojisi. 119-142. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 2010.
• Koç, Mustafa. “Ergenlik Döneminde Dua ve İbadete Yönelik Tutum ve Davranışlar Üzerine Bir Saha Araştırması.” Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3/6, (2004), 147-178.
• Özdemir, Saadettin. “Çocuk Yuvaları ve Yetiştirme Yurtlarında (SHÇEK) Din Eğitimi Hizmetleriyle İlgili Problemler ve Çözüm Önerileri.” Yaygın Din Eğitimi Sempozyumu-II. 465- 478. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2013.
• Paslı, Cemil. “Yetiştirme Yurdu Gençliği ve Din Eğitimi.” IV. Din Şurası. 271-287. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009.
• Şahin, Baki. “Metodoloji.” Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 109-130. ed. Abdurrahman Tanrıöğen. 4. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık, 2014.
• Şenetiler, Erdal. Geçimsiz Ailelerde Psikolojik Etkileşim Sürecinde Çocuk ve Genç Ruhu. Bursa: Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Lisans Tezi, 1986.