2001-2020 DÖNEMİNDE TÜRKİYE’DE İŞLENEN ORMAN SUÇ VE KABAHATLERİNE COĞRAFİ BİR BAKIŞ

Yıl 2024, , 319 - 352, 31.12.2024

Hüseyin Şahbaz

https://doi.org/10.46452/baksoder.1548811

Öz

Bu araştırmada 2001-2020 döneminde Türkiye’de işlenen orman suç ve kabahatlerinin coğrafi bir bakış açısıyla incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nicel araştırma ve sentez yönteminin yanı sıra coğrafya ilkeleri ile ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular şunlardır: Belirtilen dönemde Türkiye’de 317.922 kişi orman suç ve kabahati işlemiştir. Bunlar içinde %34,11’lik oranla kaçak ağaç kesme suçu ilk sırada yer almaktadır. Yıllara göre söz konusu suç ve kabahatlere bakıldığında, 2015 yılına kadar azaldığı bu yıldan sonraysa arttığı görülmektedir. 2015 yılından sonra orman suç ve kabahatlerinin artışa geçmesini, küresel iklim değişikliğinin etkilerinin gün geçtikçe daha da belirgin olarak hissedildiği bir dönemde, kaygı verici bir durum olarak değerlendirmek mümkündür. Ayrıca belirtilen süreçte 15.470 kişi de orman suçu işlediği için hapse girmiştir. Türkiye’de orman suçlarından hapse girenlerin sayı ve oranca en fazla olduğu iller; Sakarya, Samsun, Kahramanmaraş, Osmaniye ve Tokat’tır. Buna karşın belirtilen suçlardan hapse girenlerin sayı ve oranca en az olduğu illerse; Ağrı, Bayburt, Van, Iğdır, Nevşehir ve Şanlıurfa’dır. Söz konusu suçların çok az olması da bu grupta yer alan iller açısından kaygı verici bir durumdur. Zira söz konusu suç ve kabahatlerin hiç işlenmediği ya da çok az işlendiği illerde orman varlığı ya hiç yoktur ya da çok azdır. Bu da belirtilen grupta yer alan illerin afet ya da çevre sorunlarıyla karşıya kalma risklerinin yüksek olduğu anlamına gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Orman, orman suçları, orman kabahatleri, Türkiye

Kaynakça

• Acar, S., Bilen-Kazancık, L., Meydan, M.C., Işık, M. (2019). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması SEGE-2017. Ankara: Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü.
• Akduman, K. (1993). “Mersin işletmesi ormanlarında otlatma zararları”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ayanoğlu, S., Güneş, Y., Aydın, A. (1993). Ormanı işgal ve faydalanma suçu. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 43(3-4), 95-104. https://doi.org/10.17099/jffiu.45401
• Ayhan, M. (2018). Şırnak asfaltit (kömür) havzasının mevcut durumu ve değerlendirme stratejileri, 355-362. Editor; İbrahim Baz, Dilan Alp, Öykü Bilgin. Şırnak Enerji ve Maden Potansiyeli. Eğitim Yayınevi, Konya.
• Bakırcı, N. (2020). 2000 sonrası Türkiye tarım politikalarının endüstriyel tarım ürünlerinden şeker ve tütün üretimine etkileri. Harran Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(5), 91-116.
• Belli, O. (1996). Doğu Anadolu Bölgesi’nde keşfedilen Urartu barajlarına toplu bir bakış. Belleten, 60(229), 631-680. https://doi.org/10.37879/belleten.1996.631
• Can, T. (ed). 2013. Ormanın kitabı. İstanbul: WWF-Türkiye.
• Canlı, K. (2010). Küresel ısınmanın orman ekosistemine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2, 86-96.
• Çetin, I. & Sevüktekin, M. (2006). Türkiye’de gelişmişlik düzeyi farklılıklarının analizi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(2), 39-61.
• Daşdemir, İ. & Yılmaz, A. (2016, Kasım). Sürdürülebilir kırsal kalkınmada ORKÖY’ün rolü (Samsun Orman İşletmesi Örneği). ISEM2016 3rd International Symposium on Environment and Morality, 307-317, Antalya.
• Demir, M. (2015). Kars ilinin nüfus gelişimi ve başlıca demografik özellikleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 20(34), 127-156. DİE. (2003). 2000 Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri: Türkiye. Ankara: DİE.
• Edecin, N. (2007). “Sakarya’da nüfus hareketleri”. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Elvan, O. D. (2005). Ağaç kesme suçunun orman kanunu açısından incelenmesi. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 55(1), 237-260.
• Elvan, O. D. (2010). Ormanlarda otlatma kabahatinin hukuki açıdan incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2, 37-58.
• Eren-Yalçın, G. & Öcal-Kara, F. (2016). Kırsal göç ve tarımsal üretime etkileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(2), 154-158.
• Erinç, S. (1996). Klimatoloji ve metodları. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• ESRI. (t.y.). Data classification methods. https://pro.arcgis.com/en/pro-app/latest/help/mapping/layer-properties/data-classification-methods.htm (21.11.2024).
• FAO. (2020). Global Forest Resources Assessment 2020. Rome: FAO Forestry Department.
• Genç, D. & Kesen, S. (2022, 13 Eylül). Marmaris’te ormanı yakan sanık için 20 yıla kadar hapis cezası istendi. Anadolu Ajansı. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/tr/gundem/marmariste-ormani-yakan-sanik-icin-20-yila-kadar-hapis-cezasi-istendi/2684398 Erişim Tarihi: 28.02.2023.
• Gişi, S. (2017). Kabahatleri suç olmaktan çıkarma eğilimi ve Kabahatler Kanunu. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(1), 129-152.
• Gümüş, C. (1993). Orman Yasasının 1. Maddesi Üzerine Eleştiriler: 1. Ormancılık Şurası Tebliğler ve Ön Çalışma Grubu Raporları, 1. Cilt, Ankara: Orman Bakanlığı, 93-97.
• IQAir. (2021). 2021 World air quality report. Goldach: IQAir.
• İlbars, Z. (2007). Suç antropolojisi: Kadın ve suç. Antropoloji, 22, 1-13.
• Kahyaoğlu, N., Güvendi, E. ve Ertuğrul, M.H. (2022). Türkiye’deki orman suçlarının değerlendirilmesi. Bayburt Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(1), 115-123.
• Karataş, M. (2005). Sosyo-ekonomik gelişme göstergesi kriteri olarak insani kalkınma endeksi (Muğla örneği). “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 7(1), 139-159.
• Korkmaz, M. (2002). Ormanlık alanlar ve orman ekolojisi üzerine bir değerlendirme. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3, 99-106.
• Köseoğlu, H. (2019). “Ulus Yöresi’nde orman suçlarına ilişkin zarar ve tazminat hesapları”. Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Künç, S., Çelik, S. & Acar, S. (2019). Tarım sektöründe dışa bağımlılık: Tohum üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 6(37), 1268-1276.
• MGM. (t.y.). Resmi istatistikler. https://mgm,gov,tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik,aspx?k=H (2 Nisan 2023).
• OGM. (2011). Ormanların kanun dışı müdahalelerden korunması esasları. Ankara: OGM.
• OGM. (2021). Türkiye orman varlığı. Ankara: OGM.
• OGM. Ormancılık istatistikleri. Erişim adresi: https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane/resmi-istatistikler Erişim Tarihi: 27.03.2023.
• Orman Kanunu. (1956). TC Resmî Gazete (6831, 31 Ağustos 1956).
• Öcal, F.M., Darıcı, B. & Okyar, M.C. (2014). Şırnak’ta kömür üretimiyle uğraşan firmaların mali yapısı ve kurumsallaşma açıdan genel görünümü-2010. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(1-2), 289-310.
• Özçağlar, A. (1995). Türkiye’de küçükbaş ve büyükbaş hayvanların coğrafi dağılışı. TÜCAUM Dergisi, 4, 19-61.
• Öztürk, M. Z., Çetinkaya, G. & Aydın, S. (2017). Köppen-Geiger iklim sınıflandırmasına göre Türkiye’nin iklim tipleri. Coğrafya Dergisi, 35, 17-27. https://doi.org/10.26650/JGEOG295515
• Öztürk-Kaya, V. (2002). “6831 sayılı orman kanunu ve uygulamasında orman suçları ve cezaları”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Selçuk, S. (2014). Suç, suçun öz nitelikleri ve tanımı. Ayşe Nuhoğlu, Mehmet Sinan Pirim, Ceren Zeynep (Ed.), Prof. Dr. Feridun Yenisey’e Armağan. 1. Cilt, İstanbul: Beta Basım Yayın, 85-106.
• Sert, Ş. (2023). 6831 Sayılı Orman Kanunu’nda düzenlenen orman yakma suçları. Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(2), 419-448.
• Sezgin, A.R. & Gültekin, Y.S. (2022). Orman suçlarının mekânsal ve sosyoekonomik analizi: Yığılca ilçesi örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 10(3), 1287-1301.
• Şanlıurfa AFAD Müdürlüğü. (2021). İRAP 2021. Şanlıurfa: Şanlıurfa AFAD Müdürlüğü.
• Şen, G. & Ünal, S. (2003). Orman suçlarının nedenleri üzerine bir araştırma (Karadere Orman İşletme Müdürlüğü örneği). Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 1(2), 41-51.
• Şensoy, S., Demircan, M., Ulupınar, Y. & Palta, İ. (t.y.). Türkiye iklimi. Erişim adresi: https://www.mgm.gov.tr/FILES/genel/makale/13_turkiye_iklimi.pdf Erişim Tarihi: 01.05.2023.
• TBMM. (2004). Çanakkale Milletvekili Ahmet Küçük ve 64 Milletvekili ile Edirne Milletvekili Ali Ayağ ve 23 milletvekilinin; orman köylülerinin sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla anayasanın 98 inci, içtüzüğün 104 ve 105’inci maddeleri uyarınca bir meclis araştırması açılmasına ilişkin önergeleri ve (10/69, 118) esas numaralı Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. Ankara: TBMM. Erişim adresi https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss450.pdf Erişim Tarihi: 01.05.2023.
• TTK. (2020). 2021 yılı taşkömürü sektör raporu. Zonguldak: TTK.
• Tunç, C. (t.y.). Orman işgali suçu. Erişim adresi: https://www.afyonhukukburosu.com/makale/orman-isgali-sucu-82.html Erişim Tarihi: 01.05.2023.
• TÜİK. ADNKS sonuçları. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr Erişim Tarihi: 01.05.2023.
• TÜİK. CİK’e giren hükümlü istatistikleri veritabanı. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr Erişim Tarihi: 01.05.2023.
• Yavuz-Özalp, A., Akıncı, H. & Temuçin-Kılıçer, S. (2013). Artvin ili arazisinin topoğrafik ve bazı fiziksel özelliklerinin tespiti ve bu özelliklerin arazi örtüsü ile ilişkisinin incelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(2), 292-309.