OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÖĞRENMEDE ÖZ DÜZENLEME AÇISINDAN AKRAN İLİŞKİLERİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 185 - 206, 31.12.2023

Hülya Gülay Ogelman , İlkay Göktaş , Beyzanur Ok

https://doi.org/10.46452/baksoder.1288360

Cited By: 1

Öz

Araştırmanın amacı, okul öncesi dönem çocuklarının bağımsız öğrenme davranışlarının akran ilişkileri üzerindeki yordayıcı rolünün incelenmesidir. İlişkisel tarama desenindeki çalışmada, okul öncesi eğitime devam eden 5 yaş grubundan 117 çocuk yer almaktadır. Araştırmada, Kişisel Bilgi Formu, Küçük Çocuklar için Bağımsız Öğrenme Davranışları Ölçeği (BÖD 3-5), Ladd ve Profilet Çocuk Davranış Ölçeği’nden yararlanılmıştır. Ölçme araçları, okul öncesi öğretmenleri tarafından doldurulmuştur. Bulgulara bakıldığında, okul öncesi dönem çocuklarının bağımsız öğrenme davranışları ile akranlarına karşı yardımı amaçlayan sosyal davranışları arasında olumlu yönde; aşırı hareketlilik, saldırganlık, akranlarına karşı asosyal davranış, dışlanma, arasında olumsuz yönde anlamlı düzeyde ilişki bulunmaktadır. Küçük çocukların bağımsız öğrenme davranışlarının; akranlarına karşı yardımı amaçlayan sosyal davranışları, aşırı hareketliliği, akranlarına karşı saldırganlık, akranlarına karşı asosyal davranışları anlamlı bir şekilde yordadığı görülmektedir. Bağımsız öğrenme davranışları en çok akranlarına karşı yardımı amaçlayan sosyal davranışları yordarken, en az saldırganlık düzeyini yordamaktadır. Okul öncesi dönemde çocukların bağımsız öğrenme davranışlarının desteklenmesinin akran ilişkilerini olumlu yönde etkileyebileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenmede öz düzenleme, akran ilişkileri, öz düzenleme, küçük çocuklar.

PEER RELATIONSHIPS IN TERMS OF SELF-REGULATED LEARNING IN PRESCHOOL PERIOD

Öz

The aim of the study is to examine the predictive role of preschool children's independent learning development behaviors on peer relationships. In the study in relational screening design, there are 117 children from the age group of 5 attending preschool education. Personal Information Form, Children Independent Learning Development Checklist 3-5 (CHILD 3-5), Ladd & Profilet Child Behavior Scale (CBS) were used in the study. The measurement tools were filled by the pre-school teachers. When the findings are examined, there is a positive relationship between the independent learning development behaviors of preschool children and their social behaviors aimed at helping their peers; there is a significant negative correlation between hyperactive-distractible, aggressive with peers, asocial with peers, and exclusion. It is seen that the independent learning development behaviors of young children significantly predict the prosocial with peers, hyperactive- distractible, aggressive with peers, and asocial with peers. While independent learning development behaviors mostly predicted the social behaviors aimed at prosocial with peers, they least predicted the aggressive with peers level. It can be said that supporting the independent learning development behaviors of children in the preschool period can positively affect their peer relationships.

Anahtar Kelimeler

Self regulated learning, peer relationships, self regulation, young children

Kaynakça

• Aydoğdu, F. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarının akran ilişkileri ile okula uyumları arasındaki ilişkide öz-düzenleme becerilerinin aracılık rolü. Eğitim ve Bilim, 47(212), 177-195. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2022.11353
• Apak, Y. M. (2022). Geleneksel çocuk oyunlarıyla bütünleştirilmiş okul öncesi eğitim etkinliklerinin çocukların bağımsız öğrenme davranışları ile ebeveyn çocuk ilişkisine etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Arslan, Ö., Çavunt, F., Çoban, A., Dinç, E., Erkoç, A., Karan, S. Ş., Meriç, İ., Mutlu, N. & Akşin Yavuz, E. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerinin incelenmesi. International Primary Education Research Journal, 5(2), 180-199.
• Atış Akyol, N. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarda bağlanma ile sosyal yetkinlik, kaygı, öfke ve öz-kontrol değişkenlerinde akran ilişkilerinin aracı rolü. (Yayınlanmamış doktora tezi), Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Azarkhordad, A. & Mehdinezhad, V. (2016). Explaining the students’ learning styles based on Grasha-Reichmann’s student learning styles. Journal of Administrative Management, Education and Training, 12(6), 72-79.
• Azkeskin, K., Tuzcuoğlu, N., Niran, Ş., & Özkan, S. (2020). Okul öncesi dönemdeki çocukların öz düzenleme becerileri ile oyun tercihleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-7.
• Bilgici, B. G. & Deniz, Ü. (2021). 60-72 aylık çocukların öz düzenleme becerileri ve öğrenme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Field Education, 7(1), 25-39. https://doi.org/10.32570/ijofe.847079
• Bodrova, E. Germerott, C., & Leong, D. J. (2013). Play and self-regulation: Lessons from Vygotsky. American Journal of Play, 6(1), 111-123.
• Bodrova, E., & Leong, D. J. (2008). Developing self-regulation in kindergarten. Young children, 63(2), 56-58.
• Bossaert, G., Doumen, S., Buyse, E. & Verschueren, K. (2011). Predicting children's academic achievement after the transition to first grade: A two-year longitudinal study. Journal of Applied Developmental Psychology, 32(2), 47-57. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2010.12.002
• Brenner, C. A. (2022). Self-regulated learning, self-determination theory and teacher candidates’ development of competency-based teaching practices. Smart Learn. Environ. 9, 3. https://doi.org/10.1186/s40561-021-00184-5
• Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. (29.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni: Nicel, Nitel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. (Çev. Ed. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Denissen, J. J. A., Thomaes, S., & Bushman, B. J. (2018). Self-regulation and aggression: Aggression-provoking cues, individual differences, and self-control strategies. In D. de Ridder, M. Adriaanse, & K. Fujita (Eds.), The Routledge İnternational Handbook Of Self-Control İn Health And Well-Being (pp. 330–339). Routledge/Taylor & Francis Group.
• Duckworth, K., Akerman, R., MacGregor, A., Salter, E. & Vorhaus, J. (2009). Self regulated learning: a literature review. London: Centre for Research on the Wider Benefits of Learning.
• Effeney, G., Carroll, A., & Bahr, N. (2013). Self-regulated learning: Key strategies and their sources in a sample of adolescent males. Australian Journal of Educational & Developmental Psychology, 13, 58-74.
• Fitzgerald, S. M., Rumrill Jr, P. D., & Schenker, J. D. (2004). Correlational designs in rehabilitation research. Journal of Vocational Rehabilitation, 20(2), 143-150.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., ve Hyun, H. H. (2012). How To Design And Evaluate Research İn Education (7th Ed.). New York: McGraw-Hill.
• Gömleksiz, M. N. & Demiralp, D. (2012). Öğretmen adaylarının öz-düzenleyici öğrenme becerilerine ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 777-795.
• Guhn M., Gadermann A. M., Almas A., Schonert-Reichl K. A. & Hertzman C. (2016). Associations of teacher-rated social, emotional, and cognitive development in kindergarten to self-reported wellbeing, peer relations, and academic test scores in middle childhood. Early Childhood Research Quarterly. 35, 76-84. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2015.12.027
• Gülay, H. (2008). 5-6 yaş çocuklarına yönelik akran ilişkileri ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışmaları ve akran ilişkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gülay H. (2011). 5–6 yaş grubu çocuklarda okula uyum ve akran ilişkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 10(36), 1–10.
• Gülay Ogelman, H., Ersan, C. & Körükçü, Ö. (2015). Anne ve öğretmen ile olan ilişkilerin okul öncesi dönem çocuklarının akran ilişkilerini yordayıcı etkisinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(1), 179-206.
• Gülay Ogelman, H. & Sonakın, E.N. (2020). Akran ilişkilerinin sosyal ve duygusal yeterlilik üzerindeki etkileri. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 9(4), 145-156.
• Gülay Ogelman, H., Toklu D. A, Kahveci D. & Akdoğan, S. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarının bağımsız öğrenme davranışlarının sosyal konum değişkenleri üzerindeki yordayıcı etkilerinin incelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 170-184. https://doi.org/10.34086/rteusbe.1118528
• Green, V. A., Cillesen, A. H. N., Rechis, R., Patterson, M. M. & Hughes, J. M. (2008). Social problem solving and strategy use in young children, The Journal of Genetic Psychology, 169(1), 92-112.
• Jones, M., Alexander, J. M., & Estell, D. B. (2010). Homophily among peer groups members’ perceived self-regulated learning. The Journal of Experimental Education, 78, 378-394. https://doi.org/10.1080/00220970903548020
• Jones, M. H., Estell, D. B., & Alexander, J. M. (2008). Friends, classmates, and self-regulated learning: Effects of peer discussions inside and outside the classroom. Metacognition and Learning, 3, 1–15.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Koçak, T. (2007) İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri ve akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Kopp, C. B. (1982). Antecedents of self-regulation: A developmental perspective. Developmental Psychology, 18, 199-214. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0012-1649.18.2.199
• Ladd, G. W. (1990). Having friends, keeping friends, making friends, and being liked by peers in the classiroom: Predictors of children's early schaol adjustment? Child Developmentt, 61, 1081-1100.
• Ladd, G. W., Kochenderfer, B. J., & Coleman, C. C. (1996). Friendship quality as a predictor of young children's early school adjustment. Child Development, 67(3), 1103-1118. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1996.tb01785.x
• Ladd, G. W., & Profilet, S. M. (1996). The child behavior scale: A teacher-report measure of young children’s aggressive, withdrawn, and prosocial behaviors. Developmental Psychology, 32(6), 1008-1024. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0012-1649.32.6.1008
• Ladd, G. W., Kochenderfer, B. J. & Coleman, C. C. (1997). Classroom Peer Acceptance, Friendship and Victimization: Distinct Relational Systems That Contribute Uniquely to Children’s School Adjustment?, Child Development, 6(69), 1181-1197. https://doi.org/10.2307/1132300
• Lakhani, P. K., Jain, K. & Chandel, P. K. (2017). School adjustment, motivation and academic achievement among students. International Journal of Research in Social Sciences, 7(10), 333-348.
• Leve, L. D., Fisher, P. A., & DeGarmo, D. S. (2007). Peer relations at school entry. Merril-Palmer Quarterly, 53(4), 557-577. https://doi.org/10.1353%2Fmpq.2008.0003
• Luczynski K.C. & Hanley G.P.(2013). Prevention of problem behavior by teaching functional communication and self-control skills to preschoolers. Journal of Applied Behavior Analysis. 46(2), 355–368. https://doi.org/10.1002/jaba.44
• Meyer, B., Haywood, N., Sachdev, D., & Faraday, S. (2008). What is independent learning and what are the benefits for students. Department for Children, Schools and Families Research Report, 51, 1-6.
• Moffitt, T. E., Arseneault, L., Belsky, D., Dickson, N., Hancox, R. J., Harrington, H., ... & Caspi, A. (2011). A gradient of childhood self-control predicts health, wealth, and public safety. Proceedings of the national Academy of Sciences, 108(7), 2693-2698. https://doi.org/10.1073/pnas.1010076108
• Özcan, Ö. (2020). Okul öncesi dönemde öz-düzenleme becerileri ve sosyo-dramatik oyun arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Özyürek, A., & Gürleyik, S. (2016). Anne babaların okul öncesi dönem çocukları ile etkileşimlerinde oyunun yeri. Journal of International Social Research, 9(42), 1283- 1289.
• Panadero, E. (2017). A review of self-regulated learning: six models and four directions for research. Front. Psychol. 8, 422. doi: 10.3389/fpsyg.2017.00422.
• Pazarbaşı, H., & Cantez, K. E. (2019). Anaokuluna devam eden 66 ayını doldurmuş çocukların öz düzenleme becerileri ile akran ilişkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (5), 267-283. https://doi.org/10.21733/ibad.624687
• Perren S., Stadelmann S., von Wyl A. & von Klitzing K. (2007). Pathways of behavioural and emotional symptoms in kindergarten children: what is the role of pro-social behaviour? European Child & Adolescent Psychiatry. 16(4), 209–14.
• Petrovska, S., Sivevska, D., & Cackov, O. (2013). Role of the game in the development of preschool child. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 92, 880-884. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.08.770
• Rowley, S. J., Sellers, R. M., Chavous, T. M. & Smith, M. A. (1998). The relationship between racial identity and self-esteem in African American college and high school students. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 715-724. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.74.3.715
• Saraç, S., Abanoz, T., & Gülay Ogelman, H. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 2(3), 1-11. https://doi.org/10.51503/gpd.847786
• Saraç, S., Karakelle, S., & Whitebread, D. (2019). Okul öncesi çocuklar için bağımsız öğrenme davranışları ölçeği 3-5 (BÖD 3-5): Türkçe formu için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elementary Education Online, 18(3), 1093-1106.
• Saraç, S., & Gülay Ogelman, H. G. (2022). Bağımsız öğrenen çocuklar. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi. Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6). Boston, MA: Pearson, pp. 497-516.
• Tekin, H., & Koçyiğit, S. (2020). Öz düzenleme becerilerinin ilkokula hazırbulunuşluk üzerindeki etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(5), 1932-1945. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3928
• Tuzcuoğlu, N., Azkeskin, K. E., Küsmüs, G. İ., & Cengiz, Ö. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerileri ile benlik algıları arasındaki ilişkisinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 607-623. https://doi.org/10.21733/ibad.613920
• Ural, G., Akduman, G. G., & Sarıbaş, M. Ş. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, (83), 323-342.
• Whitebread, D., Anderson, H., Coltman, P., Page, C., Pasternak, D. P., & Mehta, S. (2005). Developing independent learning in the early years. Education 3-13, 33(1), 40-50. https://doi.org/10.1080/03004270585200081
• Whitebread, D., Basilio, M., Kuvalja, M., & Verma, M. (2012). The importance of play. University of Cambridge, Toy Industries of Europe. 3-48
• Whitebread, D., Coltman, P., Pasternak, D. P., Sangster, C., Grau, V., Bingham, S., Almeqdad, Q., & Demetriou, D. (2009). The development of two observational tools for assessing metacognition and self regulated learning in young children. Metacognition and Learning, 4(1), 63–85.
• Yıldırım, Z. (2022). Oyun temelli öğrenmenin okul öncesi dönem çocuklarının akran ilişkileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory Into Practice, College of Education, 41(2), 64-70. https://doi.org/10.1207/s15430421tip4102_2
• Zimmerman, B. J. (2015). Self regulated learning: Theories, measures, and outcomes. (Ed. J. D. Wright). (p. 541-546). International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-097086-8.26060-1