Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bakış Açısıyla Analojiler

Yıl 2011, Cilt: 5 Sayı: 2, 86 - 114, 01.12.2011

Fatma Önen Öztürk Sibel Demir Fatma Önen Fatma Şahin

Öz

Analojilerin fen öğretiminde kullanılması, öğretim sürecine yönelik olumlu katkıları bulunmaktadır. Araştırmada, Fen bilgisi öğretmen adaylarının analojilerin kullanımına ilişkin görüşlerini ve analojileri uygulayabilme yeterliklerini belirleyebilme amaçlanmıştır. Uygulama sürecinde, öğretmen adaylarına analojinin ne olduğu ve nasıl yapıldığı konusunda bilgi aktarımı yapılmış; ardından kendilerinin analoji hazırlamaları beklenmiştir. Araştırmanın nitel veri toplama aracı, analojilerin kullanımına ve öğretim sürecine ilişkin düşünceleri ölçmeyi amaçlayan 17 açık uçlu sorudan; nicel veri toplama aracı ise analojileri uygulayabilme yeterliklerini belirleyen 4’lü likert tipinde 20 maddeden oluşmuştur. Öğretmen adayları, öğretimin çeşitli aşamalarında analojilerin uygulanabileceğini ve hem olumlu hem de olumsuz katkılarının olabildiğini de belirtmişlerdir. Elde edilen yanıtlarda öğretmen adayları; analojilerin “kavram yanılgılarının giderilmesi ve güncel hayatla bilimin birleştirilmesi için kullanılması gerektiğini”; aynı zamanda da “çaba ve dikkat gerektirdiğini ve kişinin alan bilgisinin yeterli olması gerektiğini” de belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Analoji, öğretmen adayı, fen öğrenimi.

Kaynakça

• Atav, E., Erdem, E., Yılmaz, A. & Gücüm, B. (2004). Enzimler konusunun anlamlı öğrenilmesinde analojiler oluşturmanın etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 21-29.
• Azar, A. (2001). Üniversite öğrencilerinin elektrik konusundaki kavram yanılgılarının analizi. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildirileri, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Casakin, H. & Goldschmidt, G. (1999). Expertise and the use of visual analogy: Implications for design education. Design Studies, 20(2).
• Clement, C. A. & Yanowitz, K. L. (2003). Using an analogy to model causal mechanisms in a complex text. Instructional Science, 31, 195–225.
• Cowan, K. W. & Cipriani, S. (2009). Of water troughs and the sun developing inquiry through analogy. YC Young Children, 64(6), 62-67.
• Çubukçu, E. & Gökçen Dündar, Ş. (2007). Can creativity be taught? An empirical study on benefits of visual analogy in basic design education. ITU A Z, 4(2), 67-80.
• Ekici, E, Ekici, F. & Aydın, F. (2007). Fen bilgisi dersinde benzeşimlerin (analoji) kullanılabilirliğine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri ve örnekleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(1), 95-113.
• Erdem, E. & Demirel, Ö. (2002). Program geliştirmede yapılandırmacılık yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23.
• Fraser, A. (2005). The effect of using a woodland community analogy to teach about energy transfer in a cave community. Teaching Science, 51(1).
• Geban, Ö. & Bilgin, İ. (2001). Benzeşim (analoji) yöntemi kullanılarak ise 2.sınıf öğrencilerinin kimyasal denge konusundaki kavram yanılgılarını giderilmesi. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildirileri, Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Gibson, K. (2008). Analogy in scientific argumentation. Technical Communication Quarterly, 17(2), 202-219.
• Glynn, S. M. & Takahashi, T. (1998). Learning from analogy-enhanced science text. Journal of Research in Science Teaching, 35(10), 1129–1149.
• Glynn, S. (2007). The teaching-with-analogies model. Science and Children, 44(8), 52-55.
• Günel, M., Kabataş Memiş, E. & Büyükkasap, E. (2009). Öğrenme amaçlı yazma aktivitelerinin ve analoji kurmanın üniversite düzeyinde mekanik konularını öğrenmeye etkisinin incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 401-419.
• Gürdal, A., Şahin, F. & Çağlar, A. (2001). Fen eğitimi: İlkeler, stratejiler ve yöntemler. İstanbul, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Gürel, Z. & Gürdal, A. (2002). 7-11. Sınıf öğrencilerinin yerçekimi konusundaki kavram yanılgıları. SDÜ Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 3.
• Heywood, D. (2002). The place of analogies in science education. Campridge Journal of Education, 32(2), 64-75.
• Hutchison, C. B. & Padgett, B. L. (2007). How to create and use analogies. Science Activities, 44(2), 69-72.
• Kaptan, F. & Arslan, B. (2002). Fen öğretiminde soru-cevap tekniği ile analoji tekniğinin karşılaştırılması. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara, Nobel Yayınevi.
• Kavak, N. (2007). Maddenin tanecikli doğası hakkında ilköğretim 7.sınıf öğrencilerinin imaj oluşturmalarına rol oynama öğretim yönteminin etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 327-339.
• Küçükturan, G. (2003). Okul öncesi fen öğretiminde bir teknik: Analoji. Milli Eğitim Dergisi, 157.
• Little, J. (2008). The role of analogy in george Gamow's derivation of drop energy. Technical Communication Quarterly, 17(2), 220-238.
• Milne, C. (2008). The beaks of finches & the tool analogy: Use with care. The American Biology Teacher, 70(3), 153-157.
• Myson, I. (2006). Helping students put shape on the past: systematic use of analogies to accelerate understanding. Teaching History, 122, 26-33.
• Newton, L. D. (2003). The occurrence of analogies in elementary school science books. Instructional Science, 31, 353–375.
• Orgill, M. K. & Thomas, M. (2007). Analogies and the 5E model. The Science Teacher, 74(1), 40-45.
• Özmen, H. (2004). Fen öğretiminde öğrenme teorileri ve teknoloji destekli yapılandırmacı (constructivist) öğrenme. The Turkish Online Journal of Educational TechnologyTOJET, 3(1), Article 14.
• Rule, A. C. & Furletti, C. (2004). Using form and function analogy object boxes to teach human body systems. School Science and Mathematics, 104(4), 155-169.
• Saban, A. (2000). Öğrenme- öğretme süreci. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Smith, S. R. & Abell, S. K. (2008). Using analogies in elementary science. Science and Children, 50-51.
• Şahin, F., Gürdal, A. & Berkem, M. L. (2000). Fizyolojik kavramların anlamlı öğrenilmesi ile ilgili bir araştırma. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara.
• Şahin, T. (2001). Oluşturmacı yaklaşımın sosyal bilgiler dersinde bilişsel ve duyuşsal öğrenmeye etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2).
• Treagust, D. F. Harrison, A. G. & Venville, G. J. (1998). Teaching science effectively with analogies: An approach for preservice and inservice teacher education. Journal of Science Teacher Education, 9(2), 85-101.
• Tsai, C. C. (1999). Overcoming junior high school students’ misconceptions about microscopic views of phase change: A study of an analogy activity. Journal of Science Education and Technology, 8(1), 83-91.
• Venville, G. J. & Donovan, J. (2006). Analogies for life: a subjective view of analogies and metaphors used to teach genes and DNA. Teaching Science, 52(1), 18-22.
• Venville, G. J. & Treagust, D. F. (1997). Analogies in biology education: A contentious ıssue. The American Biology Teacher, 59(5), 282-287.
• Wong, E. D. (1993). Self-generated analogies as a tool for constructing and evaluating explanations of scientific phenomena. Journal of Research in Science Teaching, 30(4), 367-380.
• Yerrick, R. K., Doster, E., Nugent, J. S., Parke, H. M. & Crawley, F. E. (2003). Social interaction and the use of analogy: An analysis of preservice teachers’ talk during physics inquiry lessons. Journal of Research in Science Teaching, 40(5), 443-463.