İlköğretim Öğrencilerinin Fen Tutumları ve Özyeterliliklerinin İncelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 8 Sayı: 1, 68 - 100, 01.06.2014

Olcay Sinan Metin Şardağ Aygün Salifoğlu Aygün Salifoğlu Cemile Çakır Ülke Karabacak Ülke Karabacak

https://doi.org/10.12973/nefmed.2014.8.1.a4

Öz

Bu araştırmanın amacı; ilköğretim 5.-8. sınıf öğrencilerinin fen tutumu ve özyeterliliklerinin sınıf, sosyoekonomik düzey, yaş ve cinsiyet açısından ilişkilerini ortaya koymaktır. Araştırmaya, Balıkesir Merkez ilçesinde yer alan 3 ilköğretim okulundaki 5., 6., 7. ve 8. sınıflarda öğrenim gören toplam 296 öğrenci katılmıştır. Çalışmada betimsel tarama modeli ile öğrencilerin durumları tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; fen ve teknoloji dersi tutum ölçeği, özyeterlilik ölçeği ve 36 öğrenciyle gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşme kayıtları kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda; cinsiyetin öğrencilerin fene karşı tutumlarına ve özyeterliliklerine etkisinin olmadığı, fen ve teknolojiye karşı öğrencilerin tutumları açısından 5.ve 7., 5. ve 8., 6. ve 7., 6. ve 8. sınıflar arasında alt sınıfların lehine anlamlı farklar olduğu, özyeterlilik açısından da 5. ve 6., 5. ve 7., 5. ve 8. sınıflar arasında yine alt sınıfların lehine anlamlı farklar olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

fen ve teknoloji ersi, tutum, özyeterlilik.

Kaynakça

• Açıkgöz, K. Ü. (1992). İşbirlikli Öğrenme Kuram-Araştırma-Uygulama. Malatya: Uğurel Matbaası.
• Ajzen, I. & Fishbein, M. (1980). Understanding attitudes and predicting social behaviour. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Akay, H. ve Boz, N., (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematiğe Yönelik Tutumları, Matematiğe Karşı Öz-Yeterlik Algıları Ve Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 281-312.
• Akınoğlu, O. (2001). Eleştirel Düşünme Becerilerini Temel Alan Fen Bilgisi Öğretiminin Öğrenme Ürünlerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kurbanoglu, N. İ. ve Akin, A. (2010). The Relationships between University Students’ Chemistry Laboratory Anxiety, Attitudes, and Self-Efficacy Beliefs, Australian Journal of Teacher Education, 35(8), 48-59.
• Aslan, O. ve Uluçınar Sağır, Ş. (2008). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilimsel tutumlarının, öz yeterlik inanç düzeylerinin ve etki eden faktörlerin belirlenmesi, Retrieved from http://ietc2008.home.anadolu.edu.tr/ietc2008/167.doc, (23.05.2012)
• Bağcı Kılıç, G. (2003). Üçüncü Uluslararası Matematik ve Fen Araştırması (TIMSS): Fen Öğretimi, Bilimsel Araştırma ve Bilimin Doğası, İlköğretim-Online, 2(1), 42-51.
• Bahar, M. ve Polat, M. (2007) The Science Topics Perceived Difficult by Pupils at Primary 6- 8 Classes: Diagnosing the Problems and Remedy Suggestions, Educational Sciences: Theory and Practice, 7 (3), 1113–1130.
• Balım, A. G., Sucuoğlu, H. ve Aydın, G. (2009). Fen ve Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 33-41
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V.S. Ramachaudran (Ed.). Encyclopedia of Human Behavior, 4, 71-81. New York: Academic Press.
• Barmby, P., Kind, P.M., & Jones, K. (2008). Examining Changing Attitudes in Secondary School Science, International Journal of Science Education, 30(8), 1075-1093.
• Baron, R. A. & Byrne, D. (1977). Understanding human interaction (2nd ed.). Boston; Allyn and Bacon.
• Bozdoğan, Y.E. (2012). Eğitim Amaçlı Gezilerin Planlanmasına İlişkin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Uygulamaları: Altı Farklı Alan Gezisinin Değerlendirilmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1049-1072
• Breakwell, G.M. & Beardsell, S. (1992). Gender, parental and peer influences upon science attitudes and activities. Public Understanding of Science, 1, 183–197.
• Brown, S. (1976). Attitude goals in secondary school science, Stirling: University of Stirling.
• Buluş Kırıkkaya, E., Vurkaya, G. (2011). Alternatif Değerlendirme Etkinliklerinin Fen ve Teknoloji Dersinde Kullanılmasının Öğrencilerin Akademik Başarıları ve Tutumlarına Etkisi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 985-1004.
• Chularut, P. & DeBacker, T. K. (2004). The Influence of Concept Mapping on Achievement, Self-regulation, and Self-efficacy in Students of English as a Second Language, Contemporary Educational Psychology, 29, 248-263.
• Duman, B. (2007). Lise Öğrencilerinin İngilizce’ye Yönelik Öz Yeterlik Algı Puanlarının Cinsiyete, Alanlara ve Farklı Düzeylere Göre İngilizce Başarısını Yordama Gücü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Earged. (2003). Timss–1999 Üçüncü Uluslar Arası Matematik ve Fen Bilgisi Çalışması, Ulusal Rapor.
• Eccles, J. S. & Wigfield, A. (1992). The development of achievement-task values: a theoretical analysis. Developmental Review, 12, 265–310.
• Ergin, Ö., Tatar, N., Yıldız, E. ve Akpınar, E. (2011). Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması, Millî Eğitim Dergisi, 40, 189, 267-278.
• Eryenen, G. (2008). Öğretmen Adaylarının Hedef Yönelimleri, Akademik ve Öğretmenlik Özyeterlikleri Arasındaki İlişkiler ile Bu Değişkenlerin Akademik Başarının Yordanmasındaki Rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Geban, Ö. ve Ertepınar, H. (1994). Bilgisayar Destekli Eğitimin Öğrencilerin Fen Başarılarına ve Fen Bilgisi İlgilerine Etkisi, I. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• George, R. (2000). Measuring Change in Students’ Attitudes Toward Science Over Time: An Application of Latent Variable Growth Modeling, Journal of Science Education and Technology, 9(3), 213-225.
• Hu, L., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
• İsrael, E. (2007). Özdüzenleme Eğitimi, Fen Başarısı ve Özyeterlilik. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). İnsan ve İnsanlar, İstanbul: Evrim Basım Yayım Dağıtım.
• Karaaslan, G. ve Sungur, S. (2011). Elementary students’ self-efficacy beliefs in science: Role of grade level, gender, and socio-economic status. Science Education International, 22(1), 72-79.
• Kesamang, M. E. E. and Taiwo, A. A. (2002). The correlates of the socio-cultural background of botswana junior secondary school students with their attitudes towards and achievements in science. International Journal of Science Education, 24, 919-940.
• Kocabaşoğlu, B. (2010). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Maddenin Halleri Ve Isı Ünitesindeki Başarı Düzeyleri Ve Fene Karşı Tutumlarının Araştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• MEB (2006), İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu, MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• O'Brien, V., Martinez-Ponz, M. & Kopala, M. (1999). Mathematics self-efficacy, ethnic identity, gender, and career interests related to mathematics and science. The Journal of Educational Research, 92(4), 231-235.
• Osborne, J., Simon, S., Collins, S. (2003). Attitudes towards science: A review of the literature and its implications, International Journal of Science Education, 25(9), 1049- 1079
• Pajares, F. (1996). Self-efficacy Beliefs in Academic Settings, Review of Educational Research, 66 (4), 543-578.
• Papanastasiou, E.C., (2004). Differential effects of science attitudes and science achievement in Australia, Cyprus, and the USA, International Journal of Science Education, 26(3), 259–280.
• Patrick Barmby, Per M. Kind & Karen Jones (2008). Examining Changing Attitudes in Secondary School Science, International Journal of Science Education, 30(8), 1075- 1093.
• Raved, L. & Assaraf, O.B.Z., (2011). Attitudes towards Science Learning among 10th‐Grade Students: A qualitative look, International Journal of Science Education, 33(9), 1219- 1243.
• Rose, D.L.W. (2003). Student self-efficacy in college science: an investigation of gender, age and academic achievement. Unpublished Master of Science Thesis. University of Wisconsin-Stout, USA.
• Schibeci, R.A. (1984). Attitudes to science: An update. Studies in Science Education, 11, 26- 59.
• Simpson, R. & Oliver, S. (1985). Attitude toward science and achievement motivation profiles of male and female science students in grades six through ten. Science Education, 69 (4), 511–526.
• Soylu, H. (1984). Fen Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar, Ortaöğretim Kurumlarında Fen Öğretimi ve Sorunları, Türk Eğitim Derneği Bilimsel Toplantısı Bildiri ve Tutanakları, 12-13 Haziran, Ankara: TED Yayınları.
• Tatar, N., Yildiz, E., Akpinar, E. & Ergin, Ö. (2009). A study on developing a self-efficacy scale towards science and technology. Eurasian Journal of Educational Research, 36, 263-280.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Thurstone, L. L. (1967). Attitudes can be measured, readings in attitude theory and measurement. In M. Fishbein (Ed.), (pp. 77-89). New York: John Wiley&Sons, Inc.
• Yager, R. E., & Yager, S. O. (1985). Changes in perceptions of science for third, seventh, and eleventh grade students. Journal of Research in Science Teaching, 22, 347–358.
• Yaşar, Ş. ve Anagün, Ş. S. (2008) İlköğretim beşinci sınıf fen ve teknoloji dersi tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 223–236.
• Yeşilay, A., Schwarer, R., & Jerusalem, M. (2010), Genelleştirilmiş Özyetki Beklentisi, Retrieved from http://userpage.fu-berlin.de/~health/turk.htm, (29.03.2012)