İlkokul Öğrencilerinin Sağlık Durumunun ve Sağlık Risklerinin Tanılanması

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 3, 135 - 142, 31.12.2019

Süheyla Özsoy , Asli Kalkım , Zuhal Emlek Sert

Öz

GİRİŞ: Tanımlayıcı araştırmanın
amacı öğrencilerin sağlık
durumunu tanılamak ve sağlık risklerini belirlemektir. GEREÇ VE YÖNTEM: Araştırma İzmir’de bulunan bir ilkokulda 1526
öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanması amacıyla öğrenci izlem formu
ve bu forma göre geliştirilen yazılım programı kullanılmıştır. Öğrencilerin sağlık sorunlarının
tanılanmasında, sayı ve yüzde dağılımları kullanılmıştır. BULGULAR: Öğrencilerin %8.7’si düşük kilolu ve %8.8’i obezdir. Öğrencilerin
%5.8’inde tanı konulmuş bir hastalık bulunmakta, bu hastalıkları çoğunlukla
solunum sistemi, kalp ve böbrek hastalıkları oluşturmaktadır. Fiziksel
muayenede; öğrencilerin %42.8’inde burunda tıkanıklık, akıntı/kanama,
%20.3’ünde dişetlerinde kanama, %18.5’inde öksürük, %17.8’inde tonsillerde
şişlik, %30’unda hırıltılı solunum, öksürük, sekresyon gibi belirti ve bulgular
belirlenmiştir. Öğrencilerin %71.6’sında bir ve üzeri çürük ve %55.7’sinde en
az bir eksik diş vardır. Öğrencilerin %22.8’inin karanlıktan korktuğu,
%10.4’ünün uykusuzluk sorununun olduğu ve %8.4’ünün tırnak yediği saptanmıştır. SONUÇ: Birçok sağlık sorunuyla karşılaşılmıştır.
Öğrencilerin sağlığını koruma ve geliştirmeye odaklanan okul sağlığı hizmetleri
kapsamında, saptanan bu çocuk sağlığı sorunlarına yönelik okul sağlığı
hizmetlerinin geliştirilmesi ve uygulanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

okul sağlık hizmetleri, okul hemşireliği, öğrenci

Kaynakça

• Kaynaklar1. Şahinöz, T, Şahinöz S, Kıvanç A. Sağlığı geliştirmenin en kolay yolu: Okul sağlığı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017; 6(4):303-312.
• 2. TC. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim (2017-2018). Erişim: http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_09/06123056_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2017_2018.pdf Erişim Tarihi: 17.09.2018.
• 3. Ayaz S. İlköğretim öğretmenlerinin okul sağlığı hemşireliğine ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014; 42–52.
• 4. Koçoğlu D, Emiroğlu ON. Okul Hemşiresinin okul sağlık tarama programlarındaki rolünün değerlendirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2011; 3:5-19.
• 5. Yaramış N, Karataş N. Nevşehir İl merkezinde ilköğretim çağındaki çocuklarda göz hastalıklarının tespit edilmesinde hemşirenin rolü. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2005; 14 (Ek Sayı: Hemşirelik Özel Sayısı) 45-53.
• 6. Özcan C, Kılınç S, Gülmez H. Türkiye’de okul sağlığı ve yasal durum. Ankara Medical Journal. 2013;13(2):71-81.
• 7. Maughan ED, Cowell J, Engelke MK, McCarthy M, Bergren MD, Murphy KM, et al. The vital role of school nurses in ensuring the health of our nation's youth. Nursing Outlook. 2018; 66(1):94-96. doi: https://doi.org/10.1016/j.outlook.2017.11.002.
• 8. Cook C, Cole G, Asaria P, Jabbour R, Francis DP. Theannual global economic burden of heartfailure. International Journal of Cardiology. 2014;171:368-376.
• 9. Dall TM, Yang W, Halder P, Pang B, Massoudi M, Wintfeld N, et al. The economic burden of elevated blood glucose levels in 2012: Diagnosed and Undiagnosed Diabetes, Gestational Diabetesmellitus, and Prediabetes. Diabetes Care. 2015;37:2172-2179.
• 10. Güler G, Kubilay G. Bir ilköğretim okulu öğrencilerinin fiziksel bakım sorunlarının çözümlenmesinde toplum sağlığı hemşiresinin etkinliği. CÜ. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2005; 9(1):15-23.
• 11. Radis ME, Updegrove SC, Somsel A, Crowley AA. Negotiating access to health ınformation to promote students’ health. The Journal of School Nursing. 2016; 32(2):81-85.
• 12. Keskin K, Alpkaya U, Çubuk A, Öztürk Y. 12-14 yaş çocukların fiziksel aktivite düzeyleri ile beslenme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İÜ. Spor Bilimleri Dergisi. 2017; 7(3):1303-1414.
• 13. Arabacı İB. İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yaşamlarında sporun anlam ve önemi. Turkish Journal Of Educational Studies. 2017; 4(1):115-135.
• 14. Emlek Sert Z, Bayık Temel A. İlköğretim öğrencilerinin kilo yönetiminde ilişkili faktörler. DEUHFED. 2017; 10(1):13-21.
• 15. Savaşhan Ç, Sarı O, Aydoğan Ü, Erdal M. ilkokul çağındaki çocuklarda obezite görülme sıklığı ve risk faktörleri. Türk Aile Hekimliği Dergisi. 2015; 19(1):14-21.
• 16. Kalyoncu C, Metintas S, Balız S, Arıkan İ. Eğitim araştırma bölgesinde ilköğretim öğrencilerinde sağlık düzeyleri ve okul tarama muayeneleri sonuçlarının değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull. 2011; 10(5):511-518.
• 17. Kayıran PG, Taymaz T, Kayıran SM, Memioğlu N, Taymaz B, Gürakan B. Türkiye’nin üç farklı bölgesinde ilköğretim okulu öğrencilerinde kilo fazlalığı, obezite ve boy kısalığı sıklığı. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni. 2011; 45(1):13-18.
• 18. TC. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye obezite (şişmanlık) ile mücadele ve kontrol programı (2010-2014). 1. Basım Ankara. Şubat 2010:19. http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/halksag/belge/mevzuat/turkiye_obezite_mucadele_kontrol_prg.pdf.
• 19. Bilgin İ, Evcili F, Kaya N, Bekar M. El yıkama ve paraziter hastalıklar eğitimi: okul çocuklarının bilgi ve davranışları üzerine etkisi. ACU. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016; (4):218-225.
• 20. Yılmaz E, Özkan S. Bir ilçede iki farklı yerleşim yerindeki ilköğretim okulu öğrencilerinin kişisel hijyen alışkanlıklarının karşılaştırılması. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009; 4(10):19-34
• .21. Doyuran S. İlköğretim okulu beşinci sınıf öğrencilerinin kişisel hijyen alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Hemşirelik Anabilimdalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Bitime Projesi. Malatya 2014: 16.
• 22. Khatoon R, Sachan B, Khan MA, Srivastava JP. Impact of school health education program on personal hygiene among school children of lucknowdistrict. J Family Med Prim Care. 2017; 6(1):97-100.
• 23. Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Cilt I. Genişletilmiş 9. Baskı. Ankara: Sistem Ofset Basımevi, 2008: 71-90.
• 24. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye nüfus ve sağlık araştırması (TNSA). 2013. Erişim: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf Erişim Tarihi: 17.09.2018.
• 25. Hamamcı, B., Çetinkaya, Ü., Delice, S., Erçal, B. D., Gücüyetmez, S., Yazar, S. Kayseri-hacılar’da ilköğretim okulu öğrencilerinde barsak parazitlerinin araştırılması. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2011;11:96-99.
• 26. İnce, T., Yalçın, S. S., Yurdakök, K. Çocukluk çağında ciddi kaza sıklığı ve risk faktörleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2014;57:173-182.
• 27. Dönmez H, Çalışkan C, Arberk KO, Ünlü H, Küçük Biçer B, Özcebe H. Türkiye’de 7-14 yaş grubu çocuklarda yaralanmalara ilişkin bir değerlendirme. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi. 2018; 4: 236-242.
• 28. Akçay D, Yıldırımlar A. Çocukların okul ortamında kaza geçirme ve güvenlik önlemlerine yönelik ebeveyn davranışlarının incelenmesi. DEUHFED. 2018;11(1):48-55.
• 29. Eraslan R, Aycan S. Bir İlköğretim okulu ikinci kademe öğrencilerinde okul kazası görülme sıklığının incelenmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi. 2008; 2(1):8-18.
• 30. Akşit S. Akut solunum yolu enfeksiyonları. STED. 2002; 11(4):132-135.
• 31. Büyük DŞ, Çetinkaya A, Özmen D, Tayhan A, Uyar F. 11-12 Yaş grubu çocukların ağız ve diş sağlığı konusundaki bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi. DEUHEFED. 2018; 11 (2):78-86
• 32. Çapık C, Karaçöp A, Elyıldırım ÜY. Bir okul sağlık taramasına göre ilköğretim öğrencilerinde antropometrik özellikler ve sağlık sorunları. STED. 2013; 22(5):172-180.
• 33. Öztürk MC, Dicle A, Sarı HY, Bektaş M. Okul dönemindeki çocukların sağlık durumlarının belirlenmesi. Milli Eğitim Dergisi. 2004; 32:156-167.
• 34. Doğan S, Kelleci M, Sabancıoğulları S, Aydın D. Bir ilköğretim okulunda öğrenim gören çocuklarda ruhsal uyum sorunları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2008; 7(1):47-52.