Doğum Öncesi Eğitimin Doğum Sonu Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 155 - 165, 31.08.2021

Rukiye Demir Ayten Taşpınar

Öz

Amaç: Bu araştırma annelerin doğum öncesi dönemde eğitim alma durumlarının doğum sonu yaşam kaliteleri üzerine etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma analitik-kesitsel olarak, Mart-Aralık 2017 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, bir Aile Sağlığı Merkezi'ne bu tarihler arasında başvuran, doğum sonu dört-altı haftalık olan anneler, örneklemini ise 170 anne oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında “Anket Formu” ve “Doğum Sonu Yaşam Kalitesi Ölçeği” kullanılmıştır. İstatistiksel analizler Statistical Package for the Social Sciences 24.0 paket programında yapılmıştır. Verilerin sayı, yüzde, ortalama dağılımları verilmiş olup, analizinde student t-test, Mann-Whitney U Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Kruskal Wallis testleri kullanılmış, tüm analizler için p<0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya katılan annelerin %35.9’u doğum öncesi dönemde eğitim almış, %31.1’i bu eğitimleri yeterli bulmuştur. Annelerin Doğum Sonu Yaşam Kalitesi Ölçeği’nin toplamından aldıkları puan ortalaması 18.62±1.26’dır. Annelerin yaşı ve yaşayan çocuk sayılarına göre Doğum Sonu Yaşam Kalitesi Ölçeği puan ortalamaları istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş, en az iki yaşayan çocuğu ve 26-34 yaş grubunda olanların Doğum Sonu Yaşam Kalitesi Ölçeği puan ortalamalarının daha yüksek olduğu, doğum öncesi dönemde eğitim alma durumlarının Doğum Sonu Yaşam Kalitesi Ölçeği puan ortalamalarını istatistiksel düzeyde etkilemediği belirlenmiştir (p>0.05).
Sonuç: Annelerin doğum sonu dönemde yaşam kalitelerinin orta düzeyde olduğu ve doğum öncesi dönemde aldıkları eğitimin doğum sonu dönem yaşam kalitelerini etkilemediği bulunmuştur. Annelere verilen eğitim niteliğinin yükseltilmesi ve doğum sonu yaşam kalitesini etkileyen diğer faktörlerin de göz önünde bulundurularak çalışmaların daha büyük örneklem grubuyla yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Doğum Öncesi, Doğum Sonrası, Eğitim, Yaşam Kalitesi

The Effect of Prenatal Education on Postpartum Quality of Life

Öz

Aim: This study was conducted to determine the effect of prenatal education status of mothers on their quality of life after birth.
Methods: The research was conducted analytically and cross-sectionally between March-December 2017. The population of the study consisted of 170 mothers who applied to a Family Health Center between these dates and were four-six weeks postpartum. "Questionnaire Form" and " Maternal Postpartum Quality of Life Scale" were used to collect data. Statistical analyzes were made using the Statistical Package for the Social Sciences 24.0 package program. Number, percentage and average distributions of the data were given and student t-test, Mann-Whitney U Test, one-way analysis of variance (ANOVA), Kruskal Wallis tests were used for analysis, p<0.05 value was considered statistically significant for all analyzes.
Results: 35.9% of the mothers participating in the study received prenatal education, 31.1% found these trainings sufficient. The average score that mothers got from the Maternal Postpartum Quality of Life Scale is 18.62±1.26. According to the age of the mothers and the number of living children, the mean Maternal Postpartum Quality of Life Scale score was found to be statistically significant, it was determined that those with at least two living children and those in the 26-34 age group had higher mean scores on the Maternal Postpartum Quality of Life Scale, and their status of receiving education in the prenatal period did not statistically affect the average of Maternal Postpartum Quality of Life Scale scores (p>0.05).
Conclusions: It was found that the quality of life of mothers in the postpartum period was moderate and the education they received in the prenatal period did not affect their quality of life in the postpartum period. It may be suggested that studies should be conducted with a larger sample group, by increasing the quality of education given to mothers and considering other factors affecting the quality of life after birth.

Anahtar Kelimeler

Prenatal, Postnatal, Education, Quality of Life

Kaynakça

• Referans1 Akın, B., Ege, E., Koçoğlu, D., Demirören, N. & Yılmaz, S. (2009). Quality of life and related factors in women, aged 15-49 in the 12-month postpartum period in Turkey. J Obstet Gynaecol Res, 35(1), 86-93.
• Referans2 Altuntuğ, K., & Ege, E. (2012). Doğum sonrası yaşam kalitesi ölçeğinin Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(3), 214-222.
• Referans3 Alioğullari, A., Yilmaz Esencan, T., Ünal, A., & Şimşek, Ç. (2016). Anne sütünün faydalarını ve emzirme tekniklerini içeren görsel mesaj içerikli broşür ile annelere verilen eğitimin etkinliğinin değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 19(4), 252-260.
• Referans4 American College of Obstetricians and Gynecologists. (2018). Group prenatal care. Obstetrics & Gynecology, 131(3), 104-108.
• Referans5 Bağcı, S. (2014). Annelerin doğum sonunda yaşadıkları sorunlar ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Referans6 Bağcı, S., & Altuntuğ, K. (2016). Annelerin doğum sonunda yaşadıkları sorunlar ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Journal of Human Sciences, 13(2), 3266-3279.
• Referans7 Başer, M., Mucuk, S., Korkmaz, Z., & Seviğ, Ü. (2005). Postpartum dönemde anne ve babaların yenidoğan bakımına ilişkin gereksinimlerinin belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 14, 54-58.
• Referans8 Bergström, M., Kieler, H., & Waldenström, U. (2009). Effects of natural childbirth preparation versus standard antenatal education on epidural rates, experience of childbirth and parental stres in mothers and fathers: A randomised controlled multicentre trial. BJOG, 116(9), 1167-1176.
• Referans9 Büyükkayacı, D. N, & Karataş, N. (2011). Sezaryen sonrası erken taburcu olan kadınlara verilen evde bakım hizmetinin anne sağlığına ve öz bakım gücüne etkisi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(1), 54-67.
• Referans10 Callister, L. C. (2004). Making meaning: Women’s birth narratives. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing, 33(4), 508-518.
• Referans11 Coşar, F., & Demirci, N. (2012). Lamaze felsefesine dayalı doğuma hazırlık eğitiminin doğum algısı ve doğuma uyum sürecine etkisi. S.D.Ü Sağlık Enstitüsü Dergisi, 3(1), 18-30.
• Referans12 Çalışır, H., Şeker, S., Güler, F., Taşçıoğlu Anaç, G., & Türkmen, M. (2008). Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde bebeği yatan ebeveynlerin gereksinimleri ve kaygı düzeyleri. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 31-44.
• Referans13 Çelik, A., Türkoğlu, N., & Pasinlioğlu, T. (2014). Annelerin yaşam kalitesinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 151-157.
• Referans14 Union of European Neonatal and Perinatal Societies (UENPS). (2010). Declaration of Barcelona on the Rights of Mother and Newborn https://www.uenps.eu/wp-content/uploads/2019/11/Declaration of Rights of mother and newborn UENPS 2010.pdf. Erişim tarihi: Eylül 20, 2019.
• Referans15 de Mooij, M. J. M., Hodny, R. L., O'Neil, D. A., Gardner, M. R., Beaver, M., Brown, A. T., Barry, B. A., Ross, L. M., Jasik, A. J., Nesbitt, K. M., Sobolewski, S. M., Skinner, M., Chaudhry, R., Brost, B. C., Gostout, B. S., & Harms, R. W. (2018). OB Nest: Reimagining Low-Risk Prenatal Care. Mayo Clinic, 93(4), 458-466.
• Referans16 Doğan, N., Yiğit, R., & Erdoğan, S. (2013). Annelere doğum öncesinde verilen yenidoğan bakımı ile ilgili eğitimin doğum öncesi ve doğum sonrasında değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 10-18.
• Referans17 Gonçalves, M. F., Teixeira, É. M. B., Silva, M. A. D. S., Corsi N. M, Ferrari R. A. P., Pelloso, S. M., & Cardelli, A.A.M. (2018). Prenatal care: preparation for childbirth in primary healthcare in the south of Brazil. Rev Gaucha Enferm, 38(3), e0063.
• Referans18 Güngör, İ., Gökyıldız, Ş., & Nahcivan, N. Ö. (2004). Sezaryen doğum yapan bir grup kadının doğuma ilişkin görüşleri ve doğum sonu erken dönemde yaşadıkları sorunlar. I.Ü.F.N.Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 13(53), 17-24.
• Referans19 TNSA.http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/2018_TNSA_SR.pdf Erişim tarihi: Şubat 24, 2020, sayfa:116.
• Referans20 Hill, P., Aldag, J. C., Hekel, B., Riner, G., & Bloomfield, P. (2006). Maternal Postpartum Quality of Life Questionnaire. J Nurs Meas, 14(3), 205-220.
• Referans21 Kızılkaya Beji, N., & Dişsiz, M. (2020). Hemşire ve Ebelere Yönelik Kadın Sağlığı ve Hastalıkları (3. Baskı), İstanbul:Nobel Tıp Kitabevi.
• Referans22 Lumley, J., Watson, L., Small, R., Brown, S., Mitchell, C., & Gunn, J. (2006). PRISM (Program Of Resources, Information And Support For Mothers): A community-randomised trial to reduce depression and improve women's physical health six months after birth. BMC Public Health, 7(1), 6-37.
• Referans23 Mahumud, R. A., Ali, N., Sheikh, N., Akram, R., Alam, K., Gow, J., Sarker, A. R., & Sultana, M. (2019). Measuring perinatal and postpartum quality of life of women and associated factors in semi-urban Bangladesh. Qual Life Res, 28(11), 2989-3004.
• Referans24 Martínez-Galiano, J. M., Hernández-Martínez, A., Rodríguez-Almagro, J., Delgado-Rodríguez, M., Rubio-Alvarez, A., & Gómez-Salgado, J. (2019). Women's Quality of Life at 6 Weeks Postpartum: Influence of the Discomfort Present in the Puerperium. Int J Environ Res Public Health, 116(2), 253.
• Referans25 Mousavi, S., Mortazavi, F., Chaman, R., & Khosravi, A. (2013). Quality of life after cesarean and vaginal delivery. Oman Med J, 28(4), 245-251.
• Referans26 Perla, L. (2002). Patient compliance and satisfaction with nursing care during delivery and recovery. J Nurs Care Qual, 16(2), 60-66.
• Referans27 Pınar, G., Doğan, N., Algıer, L., Kaya, N., & Çakmak, F. (2009). Annelerin doğum sonu konforunu etkileyen faktörler. Dicle Med J, 36(3), 184-190.
• Referans28 Pirdal, H., Yalçın, M., & Ünal, M. (2016). Gebelerin gebelik izlemleri, gebelikleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve etkileyen faktörler. Türk Aile Hekimleri Dergisi, 20(1), 7-15. Rathfisch, G. (2012). Doğal doğumu destekleyen yaklaşımlar (1. Baskı). İstanbul:Nobel Tıp Yayınevi.
• Referans29 Taşkın, L. (2020). Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği (16. Baskı). Ankara:Akademisyen Yayınevi.
• Referans30 Torkan, B., Parsay, S., Lamyian, M., Kazemnejad, A., & Montazeri, A. (2009). Postnatal quality of life in women after normal vaginal delivery and caesarean section. BMC Pregnancy and Childbirth, 9(4), 1-7.
• Referans31 Ünsal, H., Atlıhan, F., Özkan, H., Targan, Ş., & Hassoy, H. (2005). Toplumda anne sütü verme eğilimi ve buna etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 48, 226–233.
• Referans32 Sözeri, C., Cevahir, R., Şahin, S., & Semiz, O. (2006). Gebelerin gebelik süreci ile ilgili bilgi ve davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 1(2), 92-104.
• Referans33 Yılmaztürk, Y. (2010). Postpartum dönemindeki kadınların yaşam kalitesinin incelenmesi. Yükseklisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Referans34 World Health Organization. WHO recommendations: Intrapartum care for a positive childbirth experience.https://www.who.int/reproductivehealth/publications/intrapartum-care-guidelines/en/Erişim tarihi: Eylül 23, 2019.