EBELİK ÖĞRENCİLERİNİN BEBEKLİK DÖNEMİ YAPILAN GELENEKSEL UYGULAMALARA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2, 58 - 72, 13.02.2023

Neşe Alparslan , Sibel Yaşar , Derya Sahin

Öz

Amaç: Bir üniversitede öğrenim gören ebelik bölümü öğrencilerinin bebeklik dönemi (0-12 ay) yapılan geleneksel uygulamalara yönelik görüşlerinin değerlendirilmesidir.
Yöntem: 2019-2020 akademik yılında yapılan tanımlayıcı kesitsel nitelikteki bu çalışmaya 200 öğrenci katılım sağlamıştır. Veriler, gönüllü katılımcılara yüz yüze görüşme tekniği ile 52 sorudan oluşan bir soru formu uygulanarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik dağılımlar kullanılmıştır.
Bulgular: Ebelik öğrencilerinin %95’i ilk verilen gıdanın anne sütü olduğunu, %51’i ilk 30 dakika içinde beslenmesi gerektiğini, %77.5’i anne sütünü arttırmak için bol sulu gıda tüketildiğini belirtmiştir. Bebek bakımına yönelik yapılan geleneksel uygulamalarda katılımcıların %62’si göbek düşmesi için hiçbir şey yapılmadığını, bebeğin kokmaması için tuzlama (%26) ve bez yerine veya pişik olmaması amacıyla höllük (%3.5) uygulamalarının nadir uygulandığını, yenidoğan sarılığına karşı sarı bez/tülbent kullanıldığını (%45.5) belirtmiştir. Kabızlık, ishal, öksürük ve ateş durumunda ise genel yaklaşımın bebeği doktora götürme olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Araştırmaya katılan ebelik bölümü öğrencilerinin önemli bir kısmı bebek bakımına ilişkin farklı geleneksel uygulamaların ebeveynler tarafından kullanıldığına ilişkin görüş ve gözlemlerinin olduğu belirlenmiştir. Bebek bakımında zararlı olabilecek geleneksel uygulamaların bilinmesi, sağlık üzerine olumsuz sonuçların önlenebilmesi noktasında klinik ve saha çalışmaları açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Bebek bakımı, geleneksel uygulamalar, ebe, öğrenci

Teşekkür

Çalışmanın yürütülmesinde katılımlarını esirgemeyen öğrencilere teşekkür ederiz.

EVALUATION OF MIDWIFERY STUDENTS' VIEWS ON TRADITIONAL PRACTICES DURING INFANCY

Öz

Aim: The aim of this study was to evaluate the views of midwifery students studying at a university on traditional practices during infancy (0-12 months).
Method: 200 students participated in this descriptive cross-sectional study conducted during the 2019-2020 academic year. Data were collected by applying a questionnaire consisting of 52 questions to the volunteer participants through face-to-face interview. Percentage distributions were used in the evaluation of the data.
Findings: Among midwifery students, 95% stated that the first food given was breast milk, 51% stated that it should be fed within the first 30 minutes, and 77.5% stated that plenty of watery food was consumed to increase breast milk. Regarding traditional practices for baby care, 62% of the participants stated that nothing was done for umbilical drop, salting to prevent the baby from smelling (26%) and höllük (3.5%) were rarely applied instead of diapers or to prevent diaper rash, and yellow cloth/ cheesecloth was used against newborn jaundice (45.5%). In case of constipation, diarrhea, cough and fever, the general approach was to take the baby to the doctor.
Conclusion: It was revealed that a significant portion of the midwifery students who participated in the study had opinions and observations about the use of different traditional practices related to infant care by parents. Knowing the traditional practices that may be harmful in infant care is important in terms of clinical and field studies in terms of preventing negative consequences on health.

Anahtar Kelimeler

Baby care, midwife, student, traditional practices

Kaynakça

• Akçay G, Kırlı U, Topal H, Topal Y, Hakan N, Özer Arun E. Muğla ilinde annelerin bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler. Ortadoğu Tıp Dergisi 2019; 11(3): 263-270.
• Arabacı Z, Yıldırım JG, Dündar BN, Kadam Z. Bebeklerde uygulanan geleneksel yöntemler. Çocuk ve Medeniyet 2016; 1:61-86.
• Arısoy A, Canbulat N, Ayhan F. Karaman ilindeki annelerin bebeklerinin bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014; 17(1):23-31.
• Aydemir H, Genç RE. Yenidoğan Bakımında Kültürlerarası uygulamalar konusunda literatür incelemesi Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2020, 1(1): 53-59.
• Bozkuş Eğri G, Konak A. Doğum sonu dönem ile ilgili geleneksel inanç ve uygulamalara Dünyadan ve Türkiye’den örnekler. ZfWT 2011; 3(1):143-155.
• Bölükbaş N, Erbil N, Altunbaş H, Arslan Z. 0-12 aylık bebeği olan annelerin çocuk bakımında Başvurdukları geleneksel uygulamalar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009; 6(1):164-176.
• Celasin NŞ, Akın HYS, Akın B. Bebek bakımına ilişkin geleneksel uygulamalar: Doğu ve Batı’da farklı mıdır? Gevher Nesibe Journal of Medical &Health Sciences 2022; 7(17):39-49.
• Ceylantekin Y, Öcalan D. Hemşirelik öğrencilerinin kültürel farkındalığı ve kültürlerarası hemşirelik dersine yönelik düşünceleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2016; 5(4):45-53.
• Çaylan N, Yalçın SS. Türkiye’de ve Dünya ‘da emzirmenin durumu: Emzirmenin desteklenmesi için öneriler. Başkan S (Ed.). Çocuk beslenmesi. 1 .baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri;2020.s. 4-11.
• Çınar İÖ, Aslan GK, Kartal A, İnci FH, Koştu N. Annelerin 0-1 yaş bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemlerin incelenmesi. TAF Prev Med Bull 2015; 14(5):378-386.
• Giray H.Anne Sütü ile Beslenme. STED 2004; 13(1):12-15.
• Güler S, Avcı S, Yiğit F, Ortabağ T. 0-12 aylık bebeği olan annelerin bebek bakımında başvurdukları geleneksel uygulamalar ve tutumlarının belirlenmesi. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi 2018; 4(1): 35-50.
• Gürsoy F, Aydoğdu F, Aysu B, Aral N. Bebeklerin sağlığı ve gelişimi ile ilgili geleneksel uygulamalar. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi 2020; 11(Ek): 183-193.
• Karakul A, Doğan P. Preterm ve term yenidoğanlarda ilk banyo zamanlarının ve farklı banyo yöntemlerinin termoregülasyona etkisi: Sistematik derleme. Sakarya Tıp Dergisi 2020;10(4):711-718.
• Lafçı D, Erdem E. 15-49 yaş grubu evli kadınların doğum sonu dönemde anne ve bebek bakımına yönelik geleneksel uygulamaları. Gaziantep Med J 2014;20(3):226-36.
• Sezer Efe Y, Erdem E, Tuncay B, Özbey H. Annelerin bebek bakımında kullandıkları geleneksel uygulamalar: Tanımlayıcı bir çalışma. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi 2021, 4(3):326-335.
• Sis Çelik A, Çapık A, Engin R. Erzurum’da gebelik ve doğum sonu dönemde yapılan geleneksel uygulamaların belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 15(4): 262-267.
• Sivri BB, Karataş N. Toplumun kültürel yönü: Doğum sonu dönemde anne ve bebk bakımına yönelik yağılan geleneksel uygulamalar ve Dünyadan örnekler. J Curr Pediatr 2015; 13:183-193.
• Soğukpınar N, Saydam Karaca B, Oktay Kuru A, Yücel Ü. Yenidoğanların göbek düşme süresi ve etkileyen etmenler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 16(1):1-7.
• Sülü Uğurlu E, Başbakkal Z, Dayılar H, Çoban V, Ada Z. Ödemişte bulunan annelerin bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemlerin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 2(3):342-360.
• Tanrıverdi G, Erdem Ö. Hemşirelik araştırmaları doğrultusunda bir rehber önerisi: Bebek bakımında geleneksel uygulamaları tanılama rehberi. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi 2018; 14:83-114.
• Özdemir S. Bebek bakımında geleneksel uygulamalar. Sağlık ve Toplum 2020; 20(3); 3-10.
• Uysal G, Beydağ KD, Düzkaya Sönmez D. 0-12 aylık bebeği olan ebeveynlerin bebek bakımına ilişkin geleneksel uygulamaları. ACU Sağlık Bil Derg 2019; 10(2):211-217.
• Yaman S, Balcı E. Anne sütünü arttıran geleneksel uygulamalar. Sağ Aka Derg 2019; 6(4):230-236. Yiğitalp G, Gümüş F. Diyarbakır’da 15-49 yaş kadınların bebek bakımıyla ilgili geleneksel uygulamaları. Türkiye Çocuk Hast Derg 2017; 3: 188-196.
• World Health Organization, & UNICEF. [İnternet] Capture The Moment- Early initation of breastfeeding: The best start of every newborn. 2018 Available from: https://data.unicef.org/resources/resource-type/publications/