YAŞLI BAKIMI PROGRAMI ÖĞRENCİLERİNİN YAŞLI AYRIMCILIĞINA İLİŞKİN TUTUMLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 7 - 15, 22.06.2023

Deniz Ezgi Bitek , Filiz Dilek , Özgül Erol , Serap Ünsar

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, yaşlı bakımı programı öğrencilerinin yaşlılara yönelik tutumlarını ve etkileyen faktörleri belirlemektir.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel türdeki bu araştırmaya, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında iki farklı devlet üniversitesinin yaşlı bakımı programında öğrenim gören öğrenciler dahil edilmiştir. Çalışma 185 gönüllü öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerini içeren “Kişisel Bilgi Formu” ve Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği" (YATÖ) kullanılarak toplanmıştır. YATÖ’den alınan toplam puan arttıkça yaşlı ayrımcılığına ilişkin olumlu tutum artmaktadır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler ve ileri istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. İstatistiksel olarak p< 0.05 değeri anlamlı kabul edilmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin %73.5’i kadın, %64.3’ü 18-20 yaş grubundadır. %54.1’i birinci sınıfta öğrenim görmekte, %38.4’ü normal lise mezunu ve %82.2’si bölümü isteyerek seçtiğini belirtmiştir. Yaşlılık kavramının, öğrencilerin %71.9’unda olumsuz çağrışım yaptığı belirlenmiş olup YATÖ puan ortalamaları 84.62±10.01 olarak bulunmuştur. Mezuniyet sonrası yaşlılarla çalışmak isteyen ve bölümü isteyerek seçen öğrencilerin YATÖ ölçek puan ortalamalarının diğerlerine göre istatistiksel olarak daha yüksek olarak bulunmuştur (p<0.05).
Sonuç: Yaşlı ayrımcılığına ilişkin öğrencilerin olumlu yönde tutuma sahip oldukları belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: yaşlı ayrımcılığı, yaşlı, tutum

Anahtar Kelimeler

yaşlı ayrımcılığı, yaşlı, tutum

ATTİTUDES OF STUDENTS STUDYİNG ELDERLY CARE TOWARDS ELDERLY DİSCRİMİNATİON AND THE INFLUENCİNG FACTORS

Öz

Aim: This descriptive and cross-sectional study was done in order to identify factors that influence the attitudes of students studying elderly care towards ageism.
Method: The descriptive included students in the department of elderly care of a public university. University at 2015-2016 academic term. Data were collected by using “Personal Information Form” and “Ageism Attitude Scale” (AAS). Higher scores of AAS demonstrated positive attitudes towards elderly discrimination. Data were analysed by using Descriptive statistics and advanced statistical methods. A value of p <0.05 was considered statistically significant when evaluating the results.
Results: Most of the students (73.5 %) students were female, 64.3% of them were at age group of 18-20 years, 54.1% were first grade students, 38.4% were graduated from regular high schools and 82.2 % reported that they chose to study elderly care program willingly. It was found that 71.9% of the students had negative connotation towards the concept of elderliness. The mean AAS score was found as 84.62 ±10.01. It was determined that the students who wanted to work with the elderly after graduation, who chose the department willingly had significantly higher ageism attitude scores. (p<0.05).
Conclision: It was found that students have positive attitudes towards ageism. Key words: elderly discrimination, elderly, attitude.

Anahtar Kelimeler

elderly discrimination, elderly, attitude.

Kaynakça

• Adıbelli D, Türkoğlu N, Kılıç D. Öğrenci hemşirelerin yaşlılığa ilişkin görüşleri ve yaşlılara karşı tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2013;6(1):2-8.
• Akdemir N, Çınar Fİ, Görgülü Ü. Yaşlıların algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Turkish Journal of Geriatrics 2007;10(4):215–222.
• Alkaya SA, Okuyan CB. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı bireylere yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2017; 4(1):43-52.
• Altay B, Aydın T. Hemşirelik Öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2015;12(1):11-18.
• Asiret GD, Kaymaz TT, Copur, EO, Akyar I. Ageism Attitude towards Elderly: Young Perspective. International Journal of Caring Sciences 2017;10(2):819.
• Ayoğlu FN, Kulakçı H, Ayyıldız TK, Aslan GK, Veren F. Attitudes of turkish nursing and medical students toward elderly people. journal of transcultural nursing 2013; 25(3):241-248.
• Ayyıldız Nİ, Evcimen H. Yaşlı bakımı programı öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi 2018;6(2):14-24.
• Bleijenberg N. Dutch nursing students’ knowledge and attitudes towards older people-A longitudinal cohort study. Journal of Nursing Education and Practice 2012; 2(2):1.
• Ceylan H, Öksüz M. Sosyal hizmet lisans öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2015;8(39):459-466.
• Deasey D, Kable A, Jeong S. Influence of nurses’ knowledge of ageing and attitudes towards older people on therapeutic interactions in emergency care: a literature review. Australas J Ageing 2014; 33(4), 229- 236. https://doi.org/10.1111/ajag.12169.
• Dobrowolska B, Jędrzejkiewicz B, Pilewska-Kozak A, Zarzycka D, Ślusarska B, Deluga A, et al., Palese A. Age discrimination in healthcare institutions perceived by seniors and students”. Nursing ethics 2017; 26(2): 443-459.
• Erol İ, Çayak S. Yükseköğretimde belirsizlik: covid-19 pandemisi sürecinde ve sonrasındaki yeni dünya düzeninde akademisyen olmak. Yükseköğretim Dergisi 2022;12 (1):122-142 .
• Freitas MCD, Queiroz TA, Sousa JAVD. The meaning of old age and the aging experience of in the elderly. Revista da Escola de Enfermagem da USP 2010; 44:407-412.
• Güven ŞD, Muz GU, Ertük NE. Üniversite öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve bu tutumların bazı değişkenlerle ilişkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2012;15(2):99-105.
• Kaçan H, Dibekli E, Akkan K. Toplumda yaşayan bireylerin yaşlı ayrımcılığı tutum düzeylerinin incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi 2018;11(2):8-15.
• Koçoğlu GO, Bilir N. Yaşlanma 2002 Uluslararası Eylem Planı. https://eyh.aile.gov.tr/data/54859b26369dc5596417b9be/ulusl ararasi_yaslanma_2002_eylem_plani.pdf (Erişim tarihi 2021).
• Köse G, Ayhan H, Taştan S, İyigün E, Hatipoğlu S. Sağlık alanında farklı bölümlerde öğrenim gören öğrencilerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi 2015;57(2):145-151.
• Lambrinou E, Sourtzi P, Kalokerinou A, Lemonidou C. Attitudes and knowledge of the Greek nursing students towards older people. Nurse Education Today 2009;29(6):617-622.
• Lee Ming, David B, Reuben, Bruce A. Ferrell. Multidimensional attitudes of medical residents and geriatrics fellows toward older people. Journal of the American Geriatrics Society 2005;53(3):489-494.
• Moyle W. Nursing students perceptions of older people: Continuing societys myths. Australian Journal of Advanced Nursing 2003;20(4):15–21.
• Sarı ES, Gürkan DY. Yaşlı bakımı programı öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının belirlenmesi. YOBU Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2022;3(2):97-105.
• Saruhan G, Evci Kiraz ED, Ergin F, Beşer E, Başaloğlu H. Yaşlı bakım teknikerliği programı: yeni bir meslek dalı için öğrencilerin beklentileri. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2013;14(2):19-23.
• Shannon J, Voogt BA, Mickus M, Santiago O, Herman SE. Attitudes, experiences, and interest in geriatrics of first-year allopathic and osteopathic medical students. Journal of the American Geriatrics Society 2008;56(2):339-344.
• Soyuer F, Ünalan D, Güleser N, Elmalı F. Sağlık meslek yüksekokulu öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve bu tutumların bazı demografik değişkenlerle ilişkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2010;3(2):20-25.
• Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni (2023). İstatistiklerle Yaşlılar, 2022. Sayı: 49667
• Ucun Y, Mersin S, Öksüz E. Gençlerin yaşlı bireye kaşı tutumları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2015;8(37):1143-49.
• Usta YY, Demir Y, Yönder M, Yildiz A. Nursing students’ attitudes toward ageism in Turkey. Archives of Gerontology and Geriatrics 2012;54(1):90-93.
• Uyanık Y, Başyiğit R. Demografik yapı içinde yaşlı nüfusun görünümü ve aktif yaşlanma yaklaşımı perspektifinde politika örnekleri. İş ve Hayat 2018;4(8):273-310.
• Ünalan D, Soyuer F, Elmalı F. Geriatri merkezi çalışanlarında yaşlı tutumunun değerlendirilmesi. Kafkas J Med Sci. 2012;2(3):115-120.
• Ünsar S, Erol Ö, Kurt S, Türüng F, Sekmen ID, Sak C, Türksen S. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2015;4(2):61-67.
• Vefikuluçay D, Terzioğlu F. Development and psychometric evaluation of ageism attitude among the university students. Turkish Journal of Geriatrics 2011;14(3):259-268.
• Yaşar Ö, Avcı N. Değişen Yaşlılık Algısı: COVİD-19 ile damgalanan yaşlılar. Electronic Turkish Studies 2020;15(4):1251-1273.
• Yılmaz E, Özkan S. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2010;3(2):35-53