KENTSEL SANAYİLEŞMENİN HAVA KALİTESİ VE TOPLUM SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 61 - 68, 10.07.2024

Hatice Kahyaoğlu Süt

https://doi.org/10.61830/balkansbd.1377580

Öz

Fabrikaların bacalarından çıkan kimyasal gazlar, tozlar, dumanlar ve taşıt egzozları önemli hava kirliliği kaynaklarını oluşturmaktadır. Fabrikaların kent içine kurulması, fabrika bacalarına filtre takılmasına rağmen hava kirliliğine yol açabilmektedir. Kent içi şehirleşmenin plansız olması ve fabrikaların konutların bulunduğu yerleşim bölgesine çok yakın kurulması, kent havasına ilave olan Partikül Madde (PM) 2.5 ve 10 gibi içerisinde civa, kurşun, kadmiyum gibi ağır metaller bulunan kanserojenik kimyasalların artmasına neden olmaktadır. Kimyasallar kanser yapıcı maddeler içerdiğinden, uzun süre solunması durumunda kansere sebep olabilmektedir. PM kaynaklı hava kirliliğine maruz kalma akut solunum yolu enfeksiyonları, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, akciğer kanseri, iskemik kalp hastalığı ve inme için risk faktörü olup hastalıklara bağlı ölümlerden de sorumludur. Hava kirliliğinden en çok etkilenenler 5 yaş altı çocuklar, kronik hastalar ve yaşlılardır. Plansız kentleşme, fabrikaların konutların bulunduğu yerleşim bölgesine çok yakın kurulması, meteorolojik olaylarla birlikte fabrika kaynaklı partikül maddelerin kent içi havasına dağılımı, toplum sağlığı için olumsuz etkili olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

kentsel sanayi, hava kalitesi, partikül madde, toplum sağlığı

Etik Beyan

Yok

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Effects of Urban Industrialization on Air Quality and Public Health

Öz

Chemical gases, dust, smoke and vehicle exhaust coming from the chimneys of factories constitute important sources of air pollution. Establishing factories in cities can cause air pollution, even though filters are installed in factory chimneys. Unplanned urbanization within the city and the establishment of factories very close to residential areas cause an increase in carcinogenic chemicals such as Particulate Matter (PM) 2.5 and 10, which contain heavy metals such as mercury, lead and cadmium, added to the urban air. Since the chemicals contain carcinogenic substances, they can cause cancer if inhaled for a long time. Exposure to air pollution from PM is a risk factor for acute respiratory infections, chronic obstructive pulmonary disease, lung cancer, ischemic heart disease and stroke, and is also responsible for disease-related deaths. Those most affected by air pollution are children under 5, chronic patients and the elderly. Unplanned urbanization, the establishment of factories very close to residential areas, and the distribution of factory-derived particulate matter into the urban air along with meteorological events have negative effects on public health.

Anahtar Kelimeler

urban industry, air quality, particulate matter, public health

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• 1. Zencirci SA, Işıklı B. Hava Kirliliği. ESTÜDAM Halk Sağlığı Derg 2017;2(2):24-36.
• 2. World Healt Organization WHO. Global air quality guidelines 2021. Particulate matter (PM2.5 and PM10), ozone, nitrogen dioxide, sulfur dioxide and carbon monoxide. [cited 28 Kasım 2022]. Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/345329/9789240034228-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• 3. Kök F. Var olan / yeni planlanacak kentlerde hava kirliliğini önleyecek / azaltacak yöntem için verilerin toplanması/ değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Mimarlık Yüksek Lisans Programı, Gaziantep, Türkiye, 2018.
• 4. Çiftci Ç, Dursun Ş, Levend S, Kunt F. Topoğrafik yapı, iklim şartları ve kentleşmenin Konya’da hava kirliliğine etkisi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Derg 2013;1(1):19-24.
• 5. Erdoğan Ş. Organize sanayi bölgesi dış ortam PM 10 konsantrasyonunun coğrafi bilgi sistemi ile değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Konya, Türkiye. 2019.
• 6. Yavuz F. Kent içi sanayi alanlarının çevresel kaliteye etkileri: Konya Şeker Fabrikası örneği. Kent Akademisi 2021;14(2):278-299. https://doi.org/10.35674/kent.806362
• 7. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ÇŞİDB. Hava Kalitesi Değerlendirme 2018. [erişim 30 Kasım 2022]. Available from: https://cygm.csb.gov.tr/hava-kalitesi-degerlendirme-i-7354
• 8. Zeydan Ö. 2019 yılında Türkiye’deki partikül madde (PM 10) kirliliğinin değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Derg 2021;11(1):106-118. https://doi.org/10.21597/jist.745539
• 9. World Healt Organization WHO. Ambient (outdoor) air pollution 2018. [cited 01 Aralık 2022]. Available from: https://www.who.int/en/news-room/factsheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-and-health
• 10. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ÇŞİDB. Hava Kalitesi Haber Bültenleri 2022b. [cited 16 Ekim 2023]. Available from: https://ced.csb.gov.tr/hava-kalitesi-haber-bultenleri-i- 82299
• 11. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ÇŞİDB. Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı (UHKİA) 2019. [erişim 16 Ekim 2023]. Available from: https://sim.csb.gov.tr/intro/uhkia
• 12. Kim KH, Kabir E, Kabir S. A review on the human health impact of airborne particulate matter. Environ Int 2015; 74: 136–143.
• 13. Çevre, Şehircilik ve İklim değişikliği Bakanlığı ÇŞİDB. Edirne İli Hava Kalitesi Analizi 2022a. [erişim 28 Kasım 2022]. Available from: http://sim.csb.gov.tr/Services/Details?id=ed9a6e1d-1058-4b33-81bb-b5feb917e52e