Türkçem Dergisinde Yayımlanan Anlatı Türleri ve Okul Çağındaki Çocuklara Katkıları

Yıl 2022, , 125 - 140, 31.07.2022

Salih Okumuş

https://doi.org/10.47139/balted.1130582

Öz

Balkan coğrafyası Türk tarihi açısından son derece önemlidir. Yaklaşık beş yüz yıl Osmanlı yönetimi altında kalan bölge, Osmanlıdan sonra farklı milletlerin hakimiyetine girer. II. Dünya Savaşı’ndan sonra Yugoslavya’nın kurulmasıyla bu bölgede yaşayan Türkler, Türkçe eğitim ve Türkçe yayın yapmaya ancak muvaffak olur. Bu çerçevede Üsküp’te Birlik, Priştine’de Tan Yayınları kurulur. Çeşitli gazete ve dergiler çıkarılır, kitaplar yayımlanır. Ayrıca görsel basın alanında da önemli mesafe kaydedilir. Türkçe Radyo ve Televizyon yayınları başlar. Bunlar, bölgedeki Türk topluluklarının varlıklarını devam ettirmeleri için gerekli olan sosyal yapının güçlü bir şekilde ayakta kalmasını sağlar. Bu yayınlardan biri de Kosova’da basılan Türkçem dergisidir. Türkçem, 1 Ocak 1999 yılında Prizren’de yaymlanan bir çocuk dergisidir. Derginin sahibi ve yazı müdürü Zeynel Beksaç’tır. Savaştan sonra Kosova’daki Türkçe çocuk dergilerinin boşluğunu doldurmaya çalışan dergi, öğrencilerin yaratıcılığını, duygu ve düşünce dünyasını geliştirmeyi amaçlar. Dergide şiir, hikâye, roman, tiyatro, masal, efsane, destan, makale, deneme, hatıra, fıkra, bilmece, söyleşi ve biyografi gibi çeşitli edebî türlerde eserler verilir. Ayrıca okurun dikkatini cezbedek sayfalar, köşeler, bölümler ve içeriğe uygun metinler ile görsel malzemeler kullanılır. Öğrenciler tarafından da çok rağbet gören derginin, Kosova Türk çocuk edebiyatının gelişmesine de önemli katkıları bulunur. Biz bu çalışmada derginin başlangıcından on altı yılını esas aldık. Amacımız, Türkçem dergisinde yaymlanan hikâye, masal, efsane ve masal gibi anlatı türlerini incelemek ve bu türlerin çocuklar üzerindeki etkilerini araştırmaktır.

Anahtar Kelimeler

Türkçem,, Kosova, Çocuk dergisi, Hikâye, Masal, Efsane

Narrative Types Published in Türkçem Magazine and Its Contributions to School-age Children

Öz

Balkan geography is extremely important for Turkish history. The region, which was under Ottoman rule for about five hundred years, came under the rule of different nations after the Ottoman Empire. II. With the establishment of Yugoslavia after the World War II, the Turks living in this region were only able to receive education and broadcasting in Turkish. In this framework, Birlik in Skopje and Tan Publishing in Pristina are established. Various newspapers and magazines are published, books are published. In addition, a significant distance is recorded in the field of visual media. Turkish Radio and Television broadcasts begin. These ensure the strong survival of the social structure necessary for the survival of the Turkish communities in the region. One of these publications is my Turkish magazine published in Kosovo. My Turkish is a children's magazine published in Prizren on January 1, 1999. The owner and editor of the journal is Zeynel Beksaç. Trying to fill the gap of Turkish children's magazines in Kosovo after the war, the magazine aims to develop students' creativity, feelings and world of thought. In the magazine, works in various literary genres such as poetry, stories, novels, plays, fairy tales, legends, epics, articles, essays, memoirs, anecdotes, riddles, conversations and biographies are published. In addition, pages, corners, chapters, texts and visual materials that attract the attention of the reader are used. The magazine, which is also very popular with students, also makes important contri-butions to the development of Kosovo Turkish children's literature. In this study, we have taken the sixteen years from the beginning of the journal as a basis. Our aim is to examine the narrative types such as stories, fairy tales, legends and fairy tales pub-lished in Türkçem journal and to investigate the effects of these genres on children.

Anahtar Kelimeler

Türkçem, Kosovo, children, story, fable, legend

Kaynakça

• Beyoğlu, Ö. (2017). Kosova’da Türkçe Yayınlanan Bir Çocuk dergisi: Türkçem (Şekil, Muhteva ve Yazar Kadrosu bakımından Bir İnceleme). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Trakya Üniversitesi.
• Okumuş, S. (2015). Kosova’da Türkçe yayınlanan Bir Gazete: Tan. Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 4(1), 85-107.
• Okumuş, S. (2015). Kosova’da Türkçe Yayınlanan Gazete ve Dergiler. Yeni Türkiye (Rumeli-Balkanlar Özel sayısı-V), Sayı: 70, 6254-6274.
• Okumuş, S. (2017). Kosova’da Türkçe Yayınlanan Bir Çocuk Dergisi: Türkçem. Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 10, 252-282.
• Okumuş, S. (2017). Yüzyıllık Yalnızlık: İmparatorluktan Azınlığa Kosova’da Türkler. Karam Dergisi, Sayı: 54, 1-18.
• Özgür, A. (2012). Kosova’da Türk Çocuk Edebiyatı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Türkçem dergisi (Yıl 1999, S. 1-2; Yıl 1999, S. 5-6; Yıl 2001, S. 15; Yıl 2001, S. 16; Yıl 2001, S. 17; Yıl 2002, S. 30; Yıl 2002, S. 31; Yıl 2002, S. 32; Yıl 2004, S. 40; Yıl 2004, S. 48; Yıl 2004, S. 55; Yıl 2005, S. 59; Yıl 2006, S. 67; Yıl 2007, S. 76; Yıl 2007, S. 79; Yıl 2007, S. 81; Yıl 2008, S. 87; Yıl 2008, S. 88; Yıl 2008, S. 92; Yıl 2008, S. 95; Yıl 2008, S. 99; Yıl 2009, S. 109; Yıl 2009, S. 113, Yıl 2012, S. 140; Yıl 2012, S. 145; Yıl 2012, S. 146; Yıl 2012, S. 147).