Bulgaristan Türklerinde Nevruz ve Hıdırellez Kutlamaları

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 24, 31.01.2020

İbrahim Özkan

Öz

Türk kültür coğrafyasında döngüsel zamana bağlı olarak kutlanan iki önemli gün vardır. Bu günlerden biri Nevruz diğeri de Hıdırellez’dir. Nevruz bütün Türk dünyasında “yeni yıl”ın başlangıcıdır. Hıdırellez ise yaz mevsimin başlangıcı olarak kabul edilir. Doğada meydana gelen değişmeler hem göçebe ve hayvancı hem de toprağa bağlı ekinci toplulukları yakından ilgilendiren bir olaydır. Hem göçebe hem de ekinci topluluklar, çok önemli gördükleri bu günlerin gelişini çeşitli törenlerle kutlamaktadırlar. Yeni yıldan beklentilerini çeşitli ritüellerle dile getirmektedirler. Türk dünyasının Balkanlardaki bir parçası olan Bulgaristan Türkleri arasında da bu günler çeşitli törenlerle kutlanmaktadır. Nevruz ve Hıdırellez günleri etrafında oluşmuş gelenek ve görenekler bu vesileyle bir kez daha yaşatılmaktadır. Kutlamalar aynı zamanda sosyal dayanışmayı da pekiştirmektedir. Bu makalede Bulgaristan Türklerinin Nevruz ve Hıdırellez günlerine özgü olarak yaptıkları kutlamalardan söz edilecek ve bu kutlamalardan örnekler verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Nevruz, Hıdırellez, Bulgaristan Türkleri

Kaynakça

• Acaroğlu, M. Türker. Bulgaristan’da Türkçe Yer Adları Kılavuzu. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını. 1998.
• Bakırcıeva, Teodora. “Rusçuk”ta Hıdırellez Gelenekleri.” 5-11 Haziran 2006 tarihleri arasında Rusçuk’ta düzenlenen 3. Uluslararası Türk ve Bulgar Halk Kültürü Sempozyumunda sunulan bildiri. 2006.
• Ekici, Metin. “Bergama Yöresi Hıdırellez Geleneklerinde Toplum ve Çevre Bilinci.” Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi Cilt 5. 1 (2005). 53-60.
• Georgieva, İvaniçka. Bulgaristan Alevileri ve Demir Baba Tekkesi. Çev. M. Türker Acaroğlu. İstanbul: Kaynak Yayınları. 1998.
• Mollova, Mefküre Rıza. Doğu Rodop Türk Ağızlarının Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 2003.
• Ocak, Ahmet Yaşar. İslam-Türk İnançlarında Hızır Yahut Hızır-İlyas Kültü. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2007.
• Pirverdioğlu, Ahmet. “Türklerde Yılbaşı ve Bahar Geleneği.” Türkler 3. Cilt. 2002.
• Şenyurt, H.S. “Osmanpazarı Türkleri Örf ve Adetleri (Gelenekler / Görenekler).” Tuna Boyu Dergisi 11 (2001). 5-10.
• Tacemen, Ahmet. Bulgaristan Türkleri Yılbaşı Bayramları ve Manileri. Adana: Adana Türk Ocağı Şubesi Yayını. 1991.
• Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu. “Kriçim’de Hıdırellez Manileri.” Balkanlar’da Türk Kültürü Dergisi 7 (1993). 14-20.
• Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu. “Balkanlarda Nevruz Bayramı.” Türk Dünyasında Nevruz Bayramı ve Önemi. Ankara: Bilkent Üniversitesi Bölge Ülkeleri Kurs Programları Direktörlüğü Yayını. 2002.