1970'ten Günümüze Bulgaristan Türk Edebiyatında Hatıra Türüne Genel Bir Bakış

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 73 - 107, 31.01.2020

Tolga Seyaz

Öz

Bu çalışmanın amacı; 1970 sonrasından günümüze kadar Bulgaristan Türklerinin kaleme aldıkları hatıra türündeki eserlerini ve bu eserlerinin muhtevasını belirlenen tema-başlıklar altında inceleyerek ortaya koymaktır. Bu bağlamda başta Türkler ve Bulgarlar olmak üzere Bulgaristan’daki çeşitli etnik grupların birbirleri ile olan ilişkileri, Bulgaristan Türklerinin maruz kaldıkları etnik, dinî ve kültürel yasaklar ile baskı, zulüm ve şiddet olaylarının günümüze kadarki tarihî serüveni, bu temalar altında ele alınarak yorumlanmaya çalışılmıştır. Böylece farklı bir egemen ulus altında dinî ve millî kimliklerini korumaya, kültürel varlıklarını yaşatmaya çalışan çeşitli Türk azınlıklarının kendi hak ve özgürlükleri için verdikleri toplumsal mücadeleler Bulgaristan Türkleri özelinde işlenerek ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bulgaristan, Bulgaristan Türkleri, Hatıra, Tematik İnceleme, Baskı ve Şiddet Unsurları

A Review of the Memoir Genre in the Bulgarian Turkish Literature from 1970 to the Present

Öz

The main objective of this study is to analyze the works written in the memoir genre by the Bulgarian Turks from 1970 to present day, along with their respective contents and to examine these Works under section headings. In this respect, the historical journey of the ethnic and religious prohibitions that were imposed upon Bulgarian Turks along with the oppression, cruelty and violent incidents and the relationships between various ethnic groups in Bulgaria –especially that of Bulgarians and Turks- have been set forth by studying them under the given themes. Thus, the social struggle fort he rights and freedoms of various Turkish minorities –especially that of Bulgarian Turks- to protect their religious and national identities and to keep their cultural assets alive under a dissimiliar governing entity has been studied and set forth.

Anahtar Kelimeler

Bulgaria, Bulgarian Turks, Memoir, Thematical Analysis, Elements of Opression and Violence

Kaynakça

• AKTAŞ, Şerif. “Edebî Metin ve Özellikleri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.39, 2009, ss.187-200.
• ALP, İlker. Pomak Türkleri (Kuman-Kıpçaklar), Trakya Üniversitesi, Edirne, 2008.
• ARDAGİL, Burhaneddin. Unutma Bunlar Yaşandı, Harfhane, İstanbul, 1989.
• CEBECİ, Ahmet. Ömrüm Ateşten Gömlek, Dr. Ahmet Cebeci ile Nehir Söyleşi, ed. Güray Kırpık, Cümle, Ankara, 2015.
• CAMBAZOV, İsmail. Bulgaristan Türk Basını Tarihinde Yeni Işık/Nova Svetlina Gazetesi, Erkam, İstanbul, 2011.
• ÇAVUŞ, Embiya. Bulgaristan’da Türk Olmak, Bilgeoğuz, İstanbul, 2009.
• ÇAVUŞOĞLU, Halim. Balkanlar’da Pomak Türkleri, Köksav, Ankara, 1993.
• ÇETİŞLİ, İsmail. “Kurgusallık/İtibârîlik Bağlamında Edebiyat”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.39, 2009, ss.365-376.
• DELİORMAN, Mahmud Necmettin. Bulgaristan Türkleri Yakın Tarih ve Hatıralar, Saffet, İstanbul, 1972.
• DURMUŞ, Ahmet. Suçum Neydi, Akademi, İstanbul, 2010.
• ERDİ, İslâm Beytullah. Sınırlar Ötesinde Türk Kalmak, Berikan, Ankara, 2009.
• ERENDORUK, Ömer Osman. Sevgi Kırıntıları Arıyorum Yollarda, Çağrı, İstanbul, 2006.
• GÜLMEN, Osman. Bulgaristan Türkleri Tarihinden Esintiler, Anılar, Belgeler, İtalik, Ankara, 2011.
• …………... Bir Bulgaristan Türk’ünün Anıları ve Düşünceleri, Teknoed, Ankara, 2006.
• UZUNOĞLU, Halil. Ceddimin Menkıbeleri ve Bulgar Zindanlarında Kırk Ay, Yazarın Kendi Yayını
• KILIÇ, Osman. Kader Kurbanı, Cümle, Ankara, 2017.
• KARATAŞ, Turan. Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Yedigece, İstanbul, 2001.
• SARIKOVANLIK, Halil. Fırtınalı Yıllar (Anılarımdan), Poligraf, Razgrat, 2005.
• SEYAZ, Tolga. “1970 Sonrası Bulgaristan Türk Edebiyatında Hatıra Türü”, (Yüksek Lisans Tezi), Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli, 2019, YÖK: Ulusal Tez Merkezi (Tez No. 552896).
• ŞEREFLİ, Ahmet Şerif. Giderayak, Anılar-Günceler-Aforizmalar ve Fragmanlar, Gören Dunav Vakfı, Rusçuk, 2006.
• ……............Türk Doğduk Türk Öldük, Kültür Bakanlığı, Ankara, 2002
• ……………Önce Düşünceler Kelepçelendi, Ayışığı, İstanbul, 2001
• TATA, Sabri. Türk Komünistlerinin Bulgaristan Macerası, Boğaziçi, İstanbul, 1993.
• TÜRKER, Mehmet. Zulmün Ateş Çemberinden Anılar-Belene Adası, Çağrı, İstanbul, 2010.
• TAŞKIN, Yusuf Ahmet. Kamçılı Kanun, Dizayn, Bursa, 2004
• TOPALOĞLU, İsmet. Rodoplar’da Türk Kalmak, Akademi, 2006.
• ULUTÜRK, Rafet. Bulgaristan Türkleri Kimlik Mücadelesi, Dinç Ofset, İstanbul, 2017.
• ……………Türk Dünyasında Bir Bulgaristan Türkü 50 Yıllık Mücadele, Akademi, İstanbul, 2017.
• YILMAZ, Ahmet. İki Ülke Bir Hayat, Bilal-Ofset, Balıkesir, 2013.
• YÜCETÜRK, Ahmet. Kızıl Cehennem, Yakın Plan, İstanbul, 2015.