Some Observations on Âşık Veysel in the Literatures of Balkan Turks

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 95 - 107, 31.07.2024

Feyyaz Sağlam

https://doi.org/10.47139/balted.1418176

Öz

Âşık Veysel is one of the most important representatives of our 20th century Turkish folk literature in general, and our folk poetry and folk poet tradition in particular. In this context, many publications have been made both at home and abroad on his life, art and influences. However, until today, no comprehensive research or analysis has been carried out on his traces and influence in the Turkic world (except Azerbaijan). In this study, with a certain regional limitation, we focused on determinations about the place of Âşık Veysel and his poems in Balkan Turks literatures, publications, poems-articles dedicated to him and translations of his poems. In this context, Kosovo, Western Thrace, Northern Macedonia, Bulgaria and Gagauzia, which have a dense Turkish presence in the Balkans, were specially selected and subjected to research. In the determinations made, literature review was used and text analysis was carried out. The data presented in the study were determined especially among the recent period contemporary Balkan Turkish literature products. Among the examples of poems in Latin and Cyrillic letters, the full texts of the examples that have not appeared in any publication before have been shared. The aim of the study is to contribute to new studies examining Âşık Veysel's place in Turkish literature outside Turkey.

Anahtar Kelimeler

Turkish folk literature, Turkish folk poetry, folk poet tradition, Âşık Veysel, Balkans

Balkan Türkleri Edebiyatlarında Âşık Veysel Üzerine Bazı Tespitler

Öz

Âşık Veysel genelde 20. yüzyıl Türk halk edebiyatının, özelde halk şiirinin ve halk ozanlığı geleneğinin en önemli temsilcilerinin başında gelmektedir. Bu çerçevede hayatı, sanatı, etkileri üzerine yurt içi ve dışında çok sayıda yayın yapılmış ancak kendisinin Türk dünyasındaki izleri ve tesir alanı üzerine (Azerbaycan dışında) günümüze kadar kapsamlı bir araştırma ve inceleme yapılmış değildir. Bu çalışmada belirli bir bölge sınırlaması ile Balkan Türkleri edebiyatlarında Âşık Veysel ve şiirlerinin yeri üzerine tespitler, bazı yayınlar, kendisine ithaf edilen bazı şiirler-yazılar ve şiirlerinden yapılan bazı çeviriler üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda Balkanlarda yoğun Türk varlığına sahip olan Kosova, Batı Trakya, Kuzey Makedonya, Bulgaristan ve Gagauzyeri özel olarak seçilmiş ve araştırmaya konu edilmiştir. Yapılan tespitlerde literatür taramasından yararlanılmış ve metin tahlili gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ortaya konulan veriler özellikle yakın dönem çağdaş Balkan Türk edebiyatı ürünleri arasından tespit edilmiştir. Latin ve Kiril harfli şiir örnekleri arasında daha önce herhangi bir yayında yer almamış örneklerin tam metinleri hususen paylaşılmıştır. Çalışmanın Âşık Veysel’in Türkiye dışındaki Türk edebiyatlarındaki yerini inceleyen yeni çalışmalara katkı sunması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk halk edebiyatı, Türk halk şiiri, halk ozanlığı geleneği, Âşık Veysel, Balkanlar

Kaynakça

• Ahmet, H. (2023, 28 Temmuz). Aşık Veysel. Cumhuriyet Gazetesi, 881.
• Akgün, A. (2022). Çağdaş Balkan Türk Edebiyatlarında Sözlü Geleneğin Tesiri Üzerine Bir İnceleme. Selami Fedakâr, Muvaffak Duranlı (Ed.), Prof. Dr. Metin Ekici Armağanı (s. 195-224). İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• Bâkiler, Y. B. (2004). Âşık Veysel. İstanbul: Size Dergisi.
• Cebeci, İ. (2011). Çalkalan Gönlüm Şimdi. İstanbul: Göl Yayınları.
• İvgin, H.; Nasrattınoğlu, İ. Ü. (1983). Âşık Veysel’e Deyişler. Ankara: Folklor Araştırmaları Kurumu.
• Tanpınar, A. H. (1992). Edebiyat Üzerine Makaleler [3. Baskı]. Zeynep Kerman (Haz.), İstanbul: Dergâh Yayınları
• Sağlam, F. (1990). Çağdaş Yunanistan (Batı Trakya) Türk Şiiri’nde Anadolu Halk Şairleri’nin Etkileri Üzerine. Çevren, (79-80), 46-50.
• Sefercioğlu, N.; Kuran, A. (1983). Âşık Veysel Bibliyografyası. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Yeşeren, A. R. (1974, 19 Aralık). Birlik Çok Tatlıdır. Tan Gazetesi.
• Yeşeren, A. R. (2003). Veysel. Tuna Mektupları Dergisi, (25), 18, Galati, Romanya.
• Zanet, T. (2013, 22 Haziran). Aşık Veysel. Ana Sözü Gazetesi, [sayı belirtilmemiş], 11-12.